Όσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ (1722-1794)

Γεννήθηκε το 1722 στην Πολτάβα της Ουκρανίας, ο κατά κόσμον Πέτρος, από πατέρα ιερέα και μητέρα πού αργότερα έγινε μοναχή. Δεκαπέντε ετών μετέβη στη μονή Λιοΰμπεσκ και κατόπιν στη Μεγάλη Λαύρα του Κιέβου. Πνευματικό οδηγό είχε τον ησυχαστή Βασίλειο, συγγραφέα και μεταφραστή νηπτικών έργων. Το 1742, ύστερα άπό διωγμούς Ουνιτών στην πατρίδα του, μετέβη στη Βλαχία και μόνασε εκεί επί τετραετία, λαμβάνοντας τ΄ όνομα Πλάτων. Το 1746 αναχώρησε για το πολυπόθητο Άγιον Όρος.

Ασκήθηκε στην Καψάλα, όπου εκάρη μοναχός άπό τον Γέροντα του Βασίλειο με τ΄ όνομα Παΐσιος. Το 1758 χειροτονήθηκε διάκονος και ιερεύς και απέκτησε δωδεκαμελή συνοδεία. Κατόπιν πήγε με τη συνοδεία του στο Κελλί του Προφήτου Ηλιού, το όποιο μετέτρεψε σε σκήτη, πού ανήκει στη μονή Παντοκράτορος. Απέκτησε περί τους πενήντα καλούς μαθητές, για τους οποίους συνέταξε τυπικό κατά την αγιορείτικη τάξη, και άρχισε τις μεταφράσεις των Πατέρων της Εκκλησίας στα σλαβικά, όπως Ισαάκ του Σύρου και Γρηγορίου του Σιναΐτου, διδάσκοντας σε όλους την ευχή του Ιησού. Το τελευταίο εξάμηνο της αγιορείτικης ζωής του το διήλθε στην Ιερά μονή Σίμωνος Πέτρας (1762). Μετά άπό δεκαεπτά χρόνων παραμονή στον ιερό Άθωνα, ο όσιος Παΐσιος επέστρεψε το 1763 στη Μολδαβία παίρνοντας μαζί του αρκετούς μοναχούς.

Όσιος Ποιμήν ο Ζωγραφίτης (+1620)

Σπουδαίος εικονογράφος και κτήτορας ναών, ασκητής και ιεραπόστολος

Γεννήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας από πολύ ευσεβείς γονείς, την ήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, και γι΄αυτό στο βάπτισμα έλαβε το όνομα Παύλος.

Σε νεαρή ηλικία ήλθε στο Άγιον «Ορος, στη μονή Ζωγράφου, κι έγινε μοναχός με το όνομα Ποιμήν. Με μεγάλο ζήλο προχώρησε στους μοναχικούς αγώνες και στα τριάντα του χρόνια χειροτονήθηκε Ιερέας. Αργότερα βγήκε από το μοναστήρι στην έρημο κι έζησε μόνος με νηστεία και προσευχή σαν τον όσιο Κοσμά τον Ζωγραφίτη.

Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού (+1519)

Οι νέοι Οσιομάρτυρες Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού. Εικόνα τέμπλου Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας, Βασιλικών Θεσσαλονίκης (1836).

Καταγόταν από το χωριό Βοεβονδάδες της Καστοριάς. Φθονήθηκε για τον πλούτο του από τον αδελφό του και, μετά από τον γάμο του στη Θεσσαλία, μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου εμπορεύεται πρόβατα και κρέας. Η γνωριμία του με τον άγιο Πατριάρχη Νήφωνα συνετέλεσε στο να μοιράσει την περιουσία του, ν΄ αφήσει τον κόσμο και να έλθει στο Άγιον Όρος.

Κείρεται μοναχός στη μονή Δοχειαρίου και μετά τριετία αποσύρεται στη σκήτη του Τιμίου Προδρόμου της μονής Ιβήρων, της οποίας το Κυριακό ανακαινίζει. Μετά από μεγάλη άσκηση αξιώθηκε ουρανίων αποκαλύψεων, προφητικού χαρίσματος και πολλά θαύματα τέλεσε ή προσευχή του. Απέκτησε έξι καλούς μαθητές «και κοινός διδάσκαλος της αρετής εγνωρίζετο εις όλον το Άγιον Όρος».

Όσιος Αθανάσιος ο Πάριος (1721 – 24 Ιουνίου 1813)

Γεννήθηκε στο χωριό Κώστος της Πάρου το 1721 από ευκατάστατους γονείς. Ο πατέρας του Απόστολος Τούλιος καταγόταν από τη Σίφνο και είχε άλλα τρία παιδιά. Στο νησί του έμαθε τα πρώτα γράμματα από ρασοφόρους των εκεί μονών. Η Πάρος του έδωσε το επίθετό του.

Το 1745 μεταβαίνει για σπουδές στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, όπου παραμένει επί εξαετία. Τότε δίδασκαν εκεί οι γνωστοί παραδοσιακοί δάσκαλοι Ιερόθεος Δενδρινός ο Ιθακήσιος και Χρύσανθος Καραβίας, οι οποίοι τον επηρέασαν αρκετά στην υγιή εντρύφηση του κάλλους της Ορθοδόξου Παραδόσεως.

Το 1751 έφθασε στο Άγιον Όρος, στην επίσης ξακουστή Αθωνιάδα Σχολή, που είχε ιδρύσει πλησίον της μεγάλης και πλούσιας μονής του ο αρχιμανδρίτης Μελέτιος Βατοπαιδινός, με καθηγητή του τον πολύ Ευγένιο Βούλγαρη και συμμαθητή του τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Η εξάχρονη φοίτηση του Αθανασίου στην Αθωνιάδα ήταν γόνιμη και τον βοήθησε πολύ στην κατοπινή του πορεία. Σε αυτό συνέβαλε ιδιαίτερα η μαθητεία του στον Βούλγαρη.

Άγιος Γεώργιος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ο Γλυκύς (11ος αι.)

Ο άγιος Γεώργιος Θεσσαλονίκης. Τοιχογραφία βορείου τοίχου προθέσεως Καθολικού Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου

Ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γεώργιος αναφέρεται στο Συνοδικό της Θεσσαλονίκης και μνημονεύεται στην 29η θέση. Το Συνοδικό αυτό είναι σημαντικό κείμενο και δέχθηκε μάλιστα κατά καιρούς εκκαθαρίσεις από πρόσωπα πού είχαν αποκλίνει από τη δογματική ακρίβεια. Η τοποθέτηση τού ονόματος τού αρχιεπισκόπου Γεωργίου στό Συνοδικό προσδιορίζει ως χρόνο αρχιερατείας του στη Θεσσαλονίκη την τρίτη δεκαετία τού 11ου αιώνα.

Ο βατοπαιδινός Όσιος Νεόφυτος ο Προσμονάριος (14ος αι.)

Με την εικόνα της Παραμυθίας συνδέεται και ο βίος του οσίου Νεοφύτου, πού διετέλεσε προσμονάριος, φύλακας δηλαδή και διακονητής του παρεκκλησίου της Θεοτόκου. Όταν κάποτε ο όσιος βρισκόταν σε μετόχι της μονής στην Εύβοια και ασθένησε βαρειά, παρεκάλεσε την Παναγία να τον αξιώσει να πεθάνει στη μονή της μετανοίας του. Τότε άκουσε τη φωνή της Παναγίας να του λέει: «Νεόφυτε, πήγαινε στη μονή και μετά ένα έτος να ετοιμασθείς για την έξοδό σου από τη ζωή»

Άγιος Γεράσιμος ο Παλλαδάς (1633-1714) – Βατοπαιδινός

 

Γεννήθηκε στο χωριό Σκιλλούς της Πεδιάδος Κρήτης από ευγενείς και ευσεβείς γονείς. Ο πατέρας του Θεό­δωρος υπήρξε πρωτοπαπάς και ιεροκήρυκας στον Χάν­δακα και είναι γνωστή μία ομιλία του πού εξεφώνησε στη μνήμη των αγίων δέκα μαρτύρων των εν Κρήτη το 1633. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα από τον πατέρα του. Κατόπιν μετέβη για σπουδές στην Κέρκυρα και την Βενετία. Γνώριζε ελληνικά, λατινικά και εβραϊκά· «φιλότιμος γαρ ων και δεξιάς φύσεως δια το μνημονικόν, εν λόγοις μέγας εγένετο τη μαθήσει πάντας τους κατ’ εκείνου καιρού υπερβαίνων».

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δεν κατάφερε να μεταβεί στην Κρήτη λόγω της αλώσεως της από τους Τούρκους. Έτσι δίδασκε και κήρυττε στην Πελοπόννησο, τα Ιωάννινα, την Άρτα και την Παραμυθία. Άγνωστο πότε, εξελέγη μητροπολίτης Καστορίας, στην οποία χρημάτισε διδάσκαλος, παρέχοντας δείγματα της σοφίας και της αγιότητός του. Τον Μάϊο του 1686 του δόθηκε επιτροπικώς η μητρόπολη Αδριανουπόλεως. Ο Καισάριος Δαπόντες γράφει ότι ο Μαυροκορδάτος «έκαμεν Αδριανουπόλεως τον από Καστορίας σοφώτατον Γεράσιμον».

Όσιος Άνθιμος ο διά Χριστόν σαλός (+1867) – 9 Δεκεμβρίου

Γεννήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας και τα πρώτα του χρόνια τα έζησε με πολλή ευλάβεια και προσήλωση στις Ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας. Νέος νυμφεύθηκε και κατόπιν χειροτονήθηκε Ιερεύς. Μετά τον θάνατο της συζύγου του ήλθε στο Άγιον Όρος, περί το 1830, κι έγινε μοναχός στη μονή Σίμωνος Πέτρας.

Το 1841 επέλεξε ένα δύσκολο δρόμο αγιότητος, την διά Χριστόν σαλότητα, και αναχώρησε για τις αθωνικές ερημιές. Συχνά πήγαινε στη μονή του Αγίου Παντελεήμονος και του άρεσε ν΄ ακούει την ακολουθία από τον νάρθηκα προσποιούμενος, για να ταπεινώνεται, τον σαλό.

Ο όσιος Γεννάδιος ο Βατοπαιδινός – 17 Νοεμβρίου

Ο όσιος Γεννάδιος ο Βατοπαιδινός ήταν δοχειάρης δηλαδή υπεύθυνος για τα αποθέματα του λαδιού στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Κάποια χρονιά υπήρξε έλλειψη λαδιού. Ο όσιος Γεννάδιος λοιπόν προτίμησε να φυλάξει το λιγοστό λάδι που απέμεινε για τα καντήλια της Εκκλησίας και έτσι σιγά σιγά έκοβε το λάδι από την τράπεζα, με αποτέλεσμα να μην δίνει λάδι στους μοναχούς της Μονής και να το κρατά αυτό το λιγοστό για την Εκκλησία.

Ο Ηγούμενος όμως της Μονής, έχοντας βεβαία ελπίδα στην Θεοτόκο, όπου και στην οποία είναι αφιερωμένη η Μονή Βατοπαιδίου, διέταξε τον όσιο Γεννάδιο να δίνει ελεύθερα λάδι στους αδελφούς της Μονής και έτσι έγινε. Κάποια μέρα λοιπόν πηγαίνοντας ο όσιος να φέρει λάδι, νομίζοντας βέβαια ότι δεν θα βρει καθόλου, με μεγάλη έκπληξη και θαυμασμό, βρήκε τα πιθάρια γεμάτα λάδι και τα οποία μάλιστα είχαν ξεχειλίσει, ώστε το λάδι έρεε άφθονο και μάλιστα σε σημείο που είχε φτάσει έξω από την πόρτα της αποθήκης.

Όσιος Δαβίδ ο Γέρων, ο εν Εύβοια (16ος αι.)

Καταγόταν από το χωριό Γαρδινίτσα Λοκρίδος και ήταν υϊός ιερέως. Τρίχρονος ακόμη της του Τιμίου Προδρόμου «επισκοπής και εμφανείας έτυχε, παραδόξως αυτώ οφθέντι και οδηγήσαντι τούτον εν τω ιδίω ιερώ σήκω». Από τότε «ανήγετο εν φόβω Κυρίου, ταίς θείαις μελέταις τρεφόμενος». Μόλις δεκαπέντε ετών φορά το μοναχικό σχήμα, από τον μετέπειτα μητροπολίτη Ναυπάκτου Ακάκιο.

Κατόπιν ήλθε «εις τον λιμένα της αρετής», το Άγιον Όρος, στη μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου «πάν είδος ταμιευσάμενος ενάρετου επιδόσεως», επέστρεψε στη μονή πού ρασοφόρεσε. Συνέχισε τον αγώνα του «αδιακρίτω υπακοή και πλούτω βαθείας φρονήσεως, ή παιδιόθεν συνήκμασεν, εξού και το επώνυμον του Γέροντος είληφε».

Άγιος Νήφων ο Β΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (+1508) Μέρος 2ο

Ο άγιος Νήφων Κωνσταντινουπόλεως. Τοιχογραφία σε παρεκκλήσιο της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.

Στό Άγιον Όρος πήγε πρώτα στη μονή Βατοπαιδίου, όπου «τον εδέχθησαν μετά πάσης ευλαβείας και χαράς οι εκείσε πατέρες, δοξάζοντας τον Θεόν όστις τους ηξίωσε να απολαύσουν τοιούτον φωστήρα και διδάσκαλον. Ακούοντες δεν τον ερχομόν του οι ασκηταί τού Όρους έτρεχον καθ΄εκάστην πρός αυτόν διά να λαμβάνουν την ευλογίαν του, και να ακούουν τας ψυχωφελείς διδασκαλίας του. Εν όσω δε ήτο εν τή Μονή τού Βατοπαιδίου, εκοιμήθησαν εκείνοι οι δύο μαθηταί, τους οποίους είχεν αφήσει εκεί το πρότερον, και ενεταφίασεν αυτούς, μόνος του».

ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ ΝΕΟΣΚΗΤΙΩΤΗΣ (2)

Συνέχεια από (1)

«Εις μνημόσυνον αιώνιον»

«Τίμιος εναντίον Κυρίου ο θάνατος του οσίου αυτού»

(β΄μέρος)

Ως η διψώσα έλαφος δέχεται το δροσερόν ύδωρ των πηγών, έτσι και η άγνη ψυχή του νεαρού Θεοφύλακτου εδέχετο και εδροσίζετο με τάς θείας και αγίας νουθεσίας των πεφωτισμένων τούτων Γεροντων. Έτσι και ως δεκτικός εκ φύσεως των χαρισμάτων του Πνεύματος, δεν ήργησε ούτε εδυσκολεύθη να αφομοίωση τάς νουθεσίας των διακεκριμένων διδασκάλων του, και να βιώση τάς πράξεις και την ζωήν των.

Αμέσως ήρχισεν όλας αυτάς να εφαρμόζη αυτός πρώτος εις την ζωήν του, με αποτέλεσμα να ενοικήση η Χάρις του Κυρίου εις την καρδίαν του και να γίνη πνευματικόν φως διά πολλάς ψυχάς.

ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ ΝΕΟΣΚΗΤΙΩΤΗΣ (1)

«Εις μνημόσυνον αιώνιον» «Τίμιος εναντίον (=ενώπιον) Κυρίου ο θάνατος του οσίου αυτού»

Την 15ην Ιουλίου 1986 (28/07/1986 με το νέο ημερολόγιο) και ώραν 14.20΄ μία υψηλοκορμος κυπάρισσος, ως η κέδρος η εν τω Λιβάνω, η οποία τον παρελθόντα αιώνα εις Ρέθη Κορινθίας εβλάστησε, διά να μεταφυτευθή αργότερα εις τας αποκρήμνους και ανύδρους ερήμους του Άθωνος, έπεσε και εστέρησε την δροσιάν και ανάπαυσιν που απελάμβανεν οποιος είχε την ευτυχίαν να σταματήση εις τον παχύν ίσκιον της προς ανακούφισιν εκ της οδοιπορίας της ζωής.

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, ο Βατοπαιδινός, ο εξ Άρτης

Ο κατά κόσμον Μιχαήλ Τριβώλης, υιός των επιφανών, πλουσίων και ευσεβών γονέων Μανουήλ και Ειρήνης, κατήγετο από την Λακεδαίμονα της Πελοποννήσου, αλλά γεννήθηκε στην Άρτα της Ηπείρου το 1470. Έλαβε καλή μόρφωση, στην αρχή από τον πατέρα του και στην συνέχεια από τον ιερέα Ιωάννη Μόσχο. Έφηβος φοίτησε στο περίφημο ελληνικό σχολείο της Άρτας.

Άγιος Θεόφιλος ο Μυροβλύτης ο Βατοπαιδινός (1460-1548)

 

Γεννήθηκε στη Ζίχνη της Μακεδονίας περί το 1460 από γονείς φιλόθεους, φιλάγαθους και φιλάρετους. Στην πατρίδα του έμαθε τα πρώτα γράμματα κι έδειξε πως τα αγαπούσε ιδιαίτερα και πρόκοπτε και προόδευε μελετώντας και εντρυφώντας στις ιερές γραφές. Μάλιστα επιδόθηκε στην καλλιγραφία και έγινε άριστος καλλιγράφος.

Όσιος Σάββας ο Βατοπαιδινός, ο δια Χριστόν σαλός (15 Ιουνίου)

Ο Άγιος Σάββας ο Βατοπαιδινός. Σύγχρονη κυπριακή φορητή εικόνα. Από το βιβλίο του μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, «Βατοπαιδινό Συναξάρι».

Ο όσιος Σάββας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη περί το 1280 από λίαν ενάρετους γονείς, οι όποιοι τελικά μόνασαν. Ο άριστος βιογράφος του οσίου και γνώριμος του άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος τους εγκωμιάζει θαυμάσια. Ο όσιος ονομαζόταν κατά κόσμον Στέφανος. Έλαβε καλή βασική μόρφωση και από νωρίς αγάπησε θερμά την αρετή, τη σωφροσύνη, την εγκράτεια και την ταπείνωση, ώστε ηταν σε όλους πολύ αγαπητός.

Νέος αφήνει πατρίδα, γένος, υπόληψη και πατρική αγάπη και έρχεται στο Άγιον Όρος. «Εισέρχεται στον ιερό Άθωνα, τον όντως χρυσό και αγαπητό Άθωνα, τον πρόξενο των καλυτέρων αγαθών σε μένα απ’ οτιδήποτε άλλο» κατά τον άγιο βιογράφο του. Τίθεται στην υπακοή σεβάσμιου και έμπειρου Γέροντος στην περιοχη των Καρυών σε κελλί Βατοπαιδινό. Στην κουρά του λαμβάνει το όνομα Σάββας. Υπόμενε καρτερικά την αυστηρότητα του Γέροντος του και τη σκληρότητα της υπερβολικής του εγκράτειας. Η πείνα, η δίψα, η ολονύκτια αγρυπνία, η ορθοστασία, η δέηση τον συνόδευαν πάντοτε. Ο αυστηρός του Γέροντας του ηταν λίαν αγαπητός, αφού τον θεωρούσε βέβαιο οδηγό της σωτηρίας του. Ο ίδιος ηταν πολύ αγαπητός σε όλους τους συνασκητές του και χαίρονταν τη συνομιλία του. Λόγω της μεγάλης του ταπεινοφροσύνης αρνήθηκε να δεχθεί την ιερωσύνη. Βλέποντας πως δεν εισακούεται, την ημέρα της χειροτονίας του κρύφθηκε σε μέρος που αδυνατούσαν να τον ανακαλύψουν. Χαρακτηριστικά γεγονότα φανερώνουν το μέγεθος της ανυπόκριτης φιλαδελφίας του, όταν σε μακρά οδοιπορία λαβαίνει στον ώμο του τα πράγματα και τον ίδιο τον αδελφό του συνοδοιπόρο του. Λόγω επιδρομών των Καταλανών ο Γέροντας του αναχωρεί με άλλους πατέρες για μονή της Θεοτόκου της Θεσσαλονίκης. Ο ϊδιος μή θέλοντας να έχει τις περιποιήσεις των γονέων και τις κολακείες των γνωστών, φίλων και συγγενών, αναχωρεί για τα νησιά Λήμνο, Λέσβο και Χίο και καταλήγει στη Μικρά Ασία, στην Έφεσο. Επισκέπτεται την Πάτμο και άλλα νησιά και καταλήγει στην Κύπρο.

Οι Όσιοι Αγάπιος και Νικόδημος οι Δοχειάριοι (14ος αι.)

Οι Όσιοι Νικόδημος και Αγάπιος οι Βατοπαιδινοί

Οι όσιοι και θεοφόροι πατέρες Αγάπιος και Νικόδημος ήταν μοναχοί της μονής Βατοπαιδίου και είχαν τό διακόνημα του δοχειάρη. Διακονούσαν πρόθυμα και υπάκουα στήν ελαιαποθήκη και υπήρξαν ευπειθείς μαθητές του οσίου Γενναδίου του Δοχειάρη. Αξιώθηκαν μαζί του να δουν το υπερφυές θαύμα της πληρώσεως των κενών πίθων του δοχείου, δια θαυμαστής επεμβάσεως της Εφόρου της μονής, της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, της Κυρίας Ελαιοβρύτιδος.