Η Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου της Κύπρου (με φωτογραφικό υλικό)

Στο χωριό Γεροσκήπου, 3,5 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου, βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που είναι πιθανότατα πρωτότυπο δημιούργημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής της Κύπρου.

Είναι τρίκλιτη καμαροσκέπαστη βασιλική με πέντε τρούλους. Οι τρεις από αυτούς, οι πιο μεγάλοι, βρίσκονται στο μεσαίο κλίτος και οι άλλοι δυο, οι μικρότεροι, στα πλάγια κλίτη, δεξιά και αριστερά του κεντρικού τρούλου.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Το μαρτύριο του αγίου Ιωάννη του Νέου. Τοιχογραφία στο καθολικό της Μονής Αγίου Γρηγορίου Σουτσεάβα.

Μαρτύρησε στο Ασπρόκαστρο στις 12 Ιουνίου 1492

Ο άγιος νεομάρτυς Ιωάννης καταγόταν από την Τραπεζούντα του Πόντου και ήταν έμπορος. Κάποτε φόρτωσε σ’ ένα καράβι πολλή πραμάτεια για να εμπορευθεί σ’ άλλες πόλεις του Εύξεινου Πόντου. Ο λατίνος καπετάνιος βλέποντας τον συνειδητό Χριστιανό , να προσεύχεται , δηλαδή, να νηστεύει, να κάνει ελεημοσύνες, άρχισε να τον ενοχλεί για θέματα πίστεως. Σ’ όλο το ταξίδι φιλονικούσαν. Ό άγιος γνώριζε την Αγία Γραφή, ήταν καταρτισμένος σε θέματα της Εκκλησίας και αποστόμωνε τον καπετάνιο με αποτέλεσμα εκείνος να τον φθονήσει. Κάποια μέρα άραξαν στο Ασπρόκαστρο, πόλη του Εύξεινου Πόντου , αρχαία ελληνική αποικία με το όνομα Τύρα , νότια της Οδησσού, κοντά στις εκβολές του ποταμού Δνείστερου.

Βρισκόταν στην κυριαρχία των Τούρκων από το 1484 μέχρι το 1812.

Πήγε λοιπόν ο καπετάνιος στον πασά και του είπε πως στο καράβι μου είναι ένας χριστιανός από την Τραπεζούντα, που αποφάσισε να γίνει μουσουλμάνος και ορκίστηκε μάλιστα . Αν καταφέρεις να τον κερδίσεις θα είναι πολύ σημαντικό για σένα διότι είναι πολύ προικισμένος άνθρωπος και από τους πρώτους της Τραπεζούντας. Αμέσως τότε ο πασάς διέταξε να τον φέρουν μπροστά του. Άκουσα, του λέει, πως αποφάσισες να έλθεις στην πίστη μας, έλα λοιπόν στη λαμπρή και δοξασμένη θρησκεία μας και έχεις ν’ απολαύσεις τιμές, αξιώματα και πλούτη.