Άγιος Θεωνάς, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (+1541)

Γεννήθηκε μετά τα μέσα του 15ου αιώνα. Η πατρίδα του είναι άγνωστη. Άλλοι αναφέρουν ως τόπο γεννήσεώς του τη Λέσβο και άλλοι τη Βέροια, στην πρώτη μάλιστα και δείχνεται η οικία του.

Τους πρώτους ασκητικούς του αγώνες τέλεσε στην αγιορείτικη μονή του Παντοκράτορος, όπου ήταν και εφημέριος. Έζησε και στο Κάθισμα του Οσίου Ονουφρίου. Κατόπιν άφησε τη μονή και έγινε μαθητής του οσίου Ιακώβου, που ασκούνταν τον καιρό εκείνο στην Ιβηριτική Σκήτη, «και έχαιρε, και εσκίρτα, πώς ηξιώθη, να ακούη εκείνας τας θείας οπτασίας, όπου έβλεπε νοερώς, και να έχη διδάσκαλον και γέροντα τοιούτον ουράνιον άνθρωπον». Όταν ο θείος Ιάκωβος βγήκε στον κόσμο να κηρύξει τον λόγο του Θεού, τον ακολούθησε και ο πιστός Θεωνάς. Μετά το μαρτυρικό τέλος του διδασκάλου του γίνεται διάδοχος και προεστώς στους άλλους μαθητές και για λίγο ηγούμενος της μονής του Τιμίου Προδόμου στη Δερβέκιστα Αιτωλίας, το 1520.

Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Στο Χριστό στο Κάστρο (Μέρος 2ο)

Συνέχεια από 1ο μέρος

Ούτος ήτο ο Βασίλης της Μυλωνούς, ο αδελφός του Αργυρή, του αποκλεισμένου από τάς χιονας. Ήλθεν εις την αποβάθραν με σακκον πλήρη τροφίμων και με αλλά τίνα εφόδια διά την εκδρομήν. Ιδών αυτόν ο ιερεύς:

«Πώς το έμαθες, Βασίλη;» του λέγει.

«Το έμαθα, παπά, απ το μαστροΠανάγο το μαραγκό».

«Τί ώρα και πού τον είδες;»

«Κατά τάς δέκα τον ηυρα εις το καπηλειό του Γιάννη του Μπουμπούνα. Είχε φάει ψωμί κι εβγηκε να πιή δυο τρία κρασιά με το ισναφι. Έλεγε πώς αποφασίσατε να πάτε στο Κάστρο, και σάς εκατακρινε για την τόλμη. Μα εγώ το χάρηκα, γιατί ανησυχώ για κείνον τον αδερφό μου, και θέλω να ρθω μαζί σας, αν με παίρνετε».

«Ας είναι, καλώς να ρθης» είπεν ο ιερεύς.

Ο τριετής άγιος Κήρυκος και η μητέρα του αγία Ιουλίττα – 15 Ιουλίου (σύντομη διήγηση, και εκλογή από την ακολουθία τους με απόδοση στην νεοελληνική)

Η αγία Ιουλίττη έζησε την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Καταγόταν από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Επειδή όμως τότε κυριαρχούσε ο διωγμός κατά των χριστιανών, πήρε το γιο της τον Κήρυκο, μόλις τριών ετών, και πήγε στην Σελεύκεια και στην συνέχεια στην Ταρσό. Αλλά και εκεί συνάντησε την ίδια κατάσταση. Στην Ταρσό συνελήφθη από τον ηγεμόνα ,τον Αλέξανδρο, ο οποίος την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια μπροστά στο παιδί της. Στην συνέχεια προσπάθησε να φέρει με το μέρος του τον μικρό. Το παιδάκι όμως δεν δεχόταν και μάλιστα αφού επικαλέστηκε το όνομα του Χριστού, έδωσε μία δυνατή κλωτσιά στην κοιλιά του ηγεμόνα. Αυτός εξοργίστηκε τόσο πού το πέταξε από τα σκαλιά σπάζοντας το κρανίο του μικρού Κήρυκου. Μ` αυτόν τον τρόπο έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου ο μικρός Κήρυκος. Η δέ μητέρα του μετά από λίγο, αφού υπεβλήθη σε πολλά και φρικτά βασανιστήρια, παρέδωσε το πνεύμα της στον Χριστό.