Απολυτίκιο, Κοντάκιο, Οίκος και Συναξάρι της Μεγάλης Παρασκευής (με απόδοση στα νεοελληνικά και ηχητικό)

Σας παραθέτουμε το Απολυτίκιο, το Κοντάκιο, τον Οίκο και το Συναξάρι με τους Στίχους της Ακολουθίας των Αγίων Παθών (Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής) με την κορυφαία ερμηνευτική απόδοσή τους στα νεοελληνικά από τον Γέροντα Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο. Σημειώνουμε ότι το Κοντάκιον και ο Οίκος είναι οι δύο πρώτες στροφές ενός εξαιρετικού ποιήματος («κοντακίου») του αγίου Ρωμανού του Μελωδού επιγραφόμενο «Εις το Πάθος του Κυρίου και εις τον Θρήνον της Θεοτόκου». Κάθε στροφή αυτού του ποιήματος τελειώνει με την φράση, «ο Υιός και Θεός μου».

Αξίζει να τα διαβάσετε, κι ας μη τα ακούσετε!

Κάθισμα (ή Απολυτίκιον). Ήχος δ΄.

Η Σύλληψις της Αγίας Άννας – 9 Δεκεμβρίου

Σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο του Θεού, ο οποίος επιθυμούσε να ετοιμάσει ένα πάναγνο κατοικητήριο για να κατασκηνώσει μαζί με τους ανθρώπους, δεν επετράπη στον Ιωακείμ και την Άννα να αποκτήσουν απογόνους. Και οι δύο είχαν φθάσει σε προχωρημένη ηλικία και είχαν μείνει στείροι – συμβολίζοντας την ανθρώπινη φύση, στρεβλωμένη και αποξηραμένη από το βάρος της αμαρτίας και του θανάτου -, δεν έπαυσαν ωστόσο να παρακαλούν τον Θεό να τους λυτρώσει από το όνειδος της ατεκνίας. Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, ο Θεός έστειλε τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στον Ιωακείμ που είχε αποσυρθεί σε ένα βουνό και στην Άννα που θρηνούσε την δυστυχία της στον κήπο τους, για να τους αναγγείλει ότι επρόκειτο σύντομα να εκπληρωθούν στο πρόσωπό τους οι πάλαι προφητείες και ότι θα γεννούσαν τέκνο που προοριζόταν να καταστεί η αυθεντική Κιβωτός της καινής Διαθήκης, η θεία Κλίμαξ, η άφλεκτος Βάτος, το αλατόμητον Όρος, ο ζωντανός Ναός όπου θα κατοικούσε ο Λόγος του Θεού <1>. Την ημέρα αυτή, με την σύλληψη της Αγίας Άννης, τερματίζεται η στειρότητα της ανθρώπινης φύσης, που χωρίσθηκε από τον Θεό δια του θανάτου· και με την υπέρ φύσιν τεκνοποίηση αυτής που είχε μείνει στείρα έως την ηλικία κατά την οποία δεν μπορούν πλέον φυσιολογικά να τεκνοποιήσουν οι γυναίκες,

Γιατί η Παναγία ονομάστηκε Μαρία;

Παναγία, Ι.Μ. Αναλήψεως του Σωτήρος, Ταξιάρχες Δράμας (Σίψα)

Τι λέει η εκκλησιαστική γραπτή παράδοση;

Μ εμφανίζει τη Μαριάμ, αδελφή του προφήτου Μωϋσή, (βλέπε Έξοδ. κεφ. 15),

Α την προφήτιδα Άννα, μητέρα του Σαμουήλ (Α’ Βασιλ. κεφ. 1),

Ρ την ωραιότατη Ραχήλ (Γένεσ. κεφ. 29),

Ι την ανδρειοτάτη Ιουδήθ (βλ. σχετ. βιβλίο)

Α τη φρονιμότατη Αβιγαία (Α’ Βασιλ. κεφ. 25).

Ακόμα, όλα τα γράμματα της λέξεως Μαρία σημειώνουν την εξής σωτηριολογική φράση: «Μόνη Αύτη Ρύεται Ιού Απαντας Μισοκάλου» (ΜΑΡΙΑΜ).

άρα συνοψίζοντας:

Μ-αριάμ, για την αγνότητά της,

Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (2)

Η θαυματουργική γεωργιανή εικόνα της Παναγίας του Τσιλκάνι, από τον 9ο αιώνα.

+Πρωτοπρεσβύτερου Αλεξάνδρου Σμέμαν

Δ΄.

Η εκκλησιολογία είναι ένα από τα μεγάλα θέματα της εποχής μας. Το πρώτο πράγμα που θα μπορούσαμε να πούμε για την εκκλησιολογία είναι ότι σήμερα παρατηρείται μια «πόλωση». Μια πόλωση που κινείται ανάμεσα στις έννοιες της εξουσίας και της ελευθερίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι παλιές πραγματείες «Περί Εκκλησίας» έχουν ξεπεραστεί. Όπως γνωρίζουμε σήμερα, η έμφαση που δινόταν παλαιότερα στη δομή, στους νόμους και το θεσμό ήταν καρπός των Ομολογιακών συγκρούσεων τής Δύσης. Αυτός ο υποβιβασμός τής εκκλησιολογίας στο επίπεδο των θεσμών ή δομών απορρίπτεται σήμερα. Όμως, όπως συμβαίνει συνήθως, το ένα άκρο οδηγεί στο άλλο. Όταν οι άνθρωποι κουραστούν από τις δομές και τα ιδρύματα μεταπηδούν σ’ ένα είδος ψευδαίσθησης ελευθερίας, ξεχνώντας ότι απορρίπτοντας κάποιες δομές προετοιμάζουν άλλες. Η ελευθερία του σήμερα θα είναι οι θεσμοί του αύριο και έτσι θα συμβαίνει πάντοτε. Ίσως είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι, ενόσω ασχολούμαστε με θεσμούς και δομές και όχι με το μυστήριο της Εκκλησίας σε όλο του το βάθος, χάνουμε την ουσία των πραγμάτων.

Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (1)

Η προσκύνηση των Μάγων. Μικρογραφία από τα αρμενικά Ευαγγέλια του Etchmiadzin (περ. 600 μΧ). Η προσκύνηση των Μάγων ήταν η συνηθέστερη απεικόνιση της Παναγίας στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Εδώ ας σημειώσουμε ότι οι Μάγοι όταν προσέπεσαν να προσκυνήσουν τον Χριστό, προσέπεσαν - αναπόφευκτα - και στην Παναγία που Τον κρατούσε. Aυτό δεν είναι τυχαίο.

+Πρωτοπρεσβύτερου Αλεξάνδρου Σμέμαν

Α.

Γνωρίζω πολύ καλά ότι το πρόβλημα της μαριολογίας (δηλ. τη διδασκαλία για την Υπεραγία Θεοτόκο Παρθένο Μαρία) δεν βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο των χριστιανικών μελετών. Δεν αναφέρομαι μόνο σε Ομολογίες που απορρίπτουν την πίστη στην Παρθένο Μαρία αλλά και σε Χριστιανούς που υπήρξαν κάποτε υπέρμετρα πιστοί στην Παναγία. Όταν παρευρέθηκα στη Β’ Βατικάνειο Σύνοδο ως παρατηρητής, κάποιος εκεί μου είπε: «Λοιπόν, σύντομα θα απαλλαγούμε από τη μαριολογία». Ακόμη θυμάμαι την έκπληξη που δοκίμασα τότε. Ειλικρινά, εμείς οι Ορθόδοξοι δεν είμαστε έτοιμοι «να απαλλαγούμε» από τη μαριολογία. Αντίθετα, σκέφτομαι ότι αν κατανοούμε την κρίση που περνούμε σήμερα, αν κατανοούμε το βάθος των σύγχρονων προβλημάτων και ότι η πραγματική κρίση δεν είναι στο επίπεδο της «διευθέτησης» των σχέσεων Εκκλησίας και κόσμου αλλά στον τρόπο με τον οποίο θεωρούμε τον Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο, τότε επίσης θα καταλάβουμε αυτό που εκφράστηκε για αιώνες με την τιμή στην Παναγία.

Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να δεχθούμε τη σχέση μεταξύ των «σύγχρονων προβλημάτων» και της Παναγίας, διότι στη Ρωμαιοκαθολική Δύση η Παναγία αποτελεί αντικείμενο μιας σχεδόν ξεχωριστής λατρείας. Στην Ανατολή, από την άλλη, δεν υπάρχει θεολογική αμφισβήτηση ή λογισμός αμφιβολίας γύρω από αυτό το θέμα. Αν θεωρήσουμε ότι με τον όρο «μαριολογία» εννοούμε μια συγκεκριμένη θεολογική διδασκαλία, μια ξεχωριστή διανοητική προβληματική, τότε πρέπει να πούμε ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει μαριολογία. Η τιμή στο πρόσωπο της Παναγίας διαπερνά ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας- έχει τις διαστάσεις του δόγματος και της ευσέβειας που έχει τόσο η χριστολογία όσο και η εκκλησιολογία. Αυτή τη «διάσταση» θέλουμε να τονίσουμε σήμερα σε συνάφεια με κάποια προβλήματα που μπορεί να φαίνονται άσχετα. Με άλλα λόγια, κάποιος θα μπορούσε να ρωτήσει: Η μαριολογία είναι μια μορφή ευσέβειας που είχε σχέση με το παρελθόν και δεν έχει καμιά άξια σήμερα; Η απάντηση μου, εκ των προτέρων, είναι όχι. Με τη μαριολογία εκφράζεται κάτι θεμελιώδες για την ίδια τη Χριστιανική πίστη, για τη Χριστιανική εμπειρία του κόσμου και της ανθρώπινης ζωής. Σε αυτό το χώρο θα κινηθώ και θα μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις.