Το Αρχιεπισκοπικό ζήτημα (1900-1910) ως έκφαση του Ενωτικού Κινήματος: Η Βρετανική Θεώρηση (μέρος 2ο)‏

Παρόμοια αισθήματα εκφράστηκαν σε πολλά άλλα μνημόνια, ψηφίσματα και τηλεγραφήματα προς τη Βρετανική κυβέρνηση και στις διοικητικές αρχές της Κύπρου. Παράλληλα, οι Έλληνες εξέφραζαν τις αντιδράσεις τους προς τους Βρετανούς με οποίο τρόπο μπορούσαν: το 1887 μποϊκόταραν τους εορτασμούς για το Ιωβηλαίο[20], ενώ δέκα χρόνια αργότερα, συμμετείχαν είτε συνεισφέροντας οικονομικά, είτε πολεμώντας στο μέτωπο ως εθελοντές κατά της Τουρκίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο[21]. Η ευκολία με την οποία οι Έλληνες κάτοικοι εξέφραζαν τα ενωτικά τους συναισθήματα κατέστη δυνατή εξαιτίας του ιδιάζοντος καθεστώτος[22] της κατοχής του νησιού αφενός και αφετέρου της αρχικά ανεκτικής στάσης που επεδείχθη από τους Βρετανούς[23]. Η Εκκλησία της Κύπρου άσκησε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση όλων αυτών των εκδηλώσεων και συναισθημάτων, αφού παραδοσιακά, οι επίσκοποι ενεργούσαν ως πολιτικοί εκπρόσωποι του ποιμνίου τους.

Το Αρχιεπισκοπικό ζήτημα (1900-1910) ως έκφαση του Ενωτικού Κινήματος: Η Βρετανική Θεώρηση (μέρος 1ο)‏

Οι Αρχιεπίσκοποι Κύπρου Κύριλλος (Παπαδόπουλος) Β' ο από Κιτίου (Βασιλείου) γνωστός ως Κυριλλάτσος και Κύριλλος Γ' ο από Κυρηνείας γνωστός ως Κυριλλούδιν

του Χριστόφορου Κωνσταντινίδη

Η αυγή του εικοστού αιώνα βρίσκει την Κύπρο υπό βρετανική κυριαρχία. Ο τερματισμός της οθωμανικής διοίκησης κατά το έτος 1878 δεν επέφερε την πολυπόθητη ένωση με το ελληνικό κράτος παρά τις προσδοκίες της ελληνικής πλειοψηφίας του πληθυσμού του νησιού, οι οποίες ήταν αντίθετες με το μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό της βρετανικής πολιτικής στην περιοχή.
Σκοπός της παρούσας δημοσίευσης είναι η εστίαση στη βρετανική θεώρηση της πρώιμης αυτής φάσης του ενωτικού κινήματος, όπως αυτό αντικατοπτρίζεται μέσα από το Αρχιεπισκοπικό Ζήτημα. Η φιλονικία μεταξύ των δύο Κυρίλλων, που αμφότεροι ήταν υποψήφιοι για το θρόνο, επεφύλασσε ουσιαστικά τη σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις βασισμένες στους εθνικούς οραματισμούς της συντριπτικής πλειοψηφίας των πιστών: των «Διαλλακτικών» από τη μια και των «Αδιάλλακτων» από την άλλη, εκ των οποίων οι τελευταίοι υπήρξαν βεβαίως φανατικοί υποστηρικτές της ένωσης. Οι Βρετανοί προφανώς επεδίωξαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη διαμάχη εστιάζοντας ασφαλώς την προσοχή τους στην πολιτική περισσότερο πτυχή του ζητήματος παρά την εκκλησιαστική. Οπωσδήποτε κύρια φροντίδα της Βρετανίας ήταν σαφώς να διατηρήσει την εξουσία της στο νησί.

Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου (2)

Οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας, ιδρυτές της Εκκλησίας της Κύπρου.

Συνέχεια από (1)

Αλλά τούς Φράγκους διαδέχτηκαν οι αλλόθρησκοι Τούρκοι. Αυτοί στην αρχή και για να εξουδετερώσουν τα υπολείμματα των Φράγκων, που βρίσκονταν στην Κύπρο, αλλά και για να επιτύχουν μία ειρηνική κατοχή της νήσου, επανέδωσαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου όλα τα προνόμια, πού είχε προηγουμένως, τις Επισκοπές, τα Μοναστήρια και αρκετή από την περιουσία, που άρπαξαν οι εκπρόσωποι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αναγνωρίζοντας μάλιστα και τον εκάστοτε Αρχιεπίσκοπο όχι μόνο ως αρχηγό της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου, αλλά και ως εθνικό αρχηγό των Κυπρίων. Ο κυπριακός λαός με την τουρκική κατοχή απαλλάχτηκε μεν από τη θρησκευτική καταπίεση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αλλά οδηγήθηκε σε μια σκληρότερη δουλεία. Ζούσε σε μια συνεχή ανασφάλεια. Η ζωή του και η περιουσία του βρίσκονταν στη διάθεση και στον ετσιθελισμό του Τούρκου κατακτητή. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αρκετοί, για να σώσουν τη ζωή τους, αναγκάσθηκαν να εξισλαμισθούν και πολλοί να εκπατρισθούν.

Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου (1)

Οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας, ιδρυτές της Εκκλησίας της Κύπρου.

Όπως μας αναφέρουν οι «Πράξεις Αποστόλων», οι Κύπριοι ήταν από τούς πρώτους που δέχτηκαν το Χριστιανισμό και που δίδαξαν αυτόν έξω από την Ιερουσαλήμ. «Ήσαν δε τινές εξ αυτών άνδρες Κύπριοι…». Σ’ αυτούς συγκαταλέγονται και ο Απόστολος Βαρνάβας και ο ανεψιός του Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης – Μάρκος. Το 45 μ.Χ. ο Παύλος, ο Βαρνάβας και ο Μάρκος δίδαξαν το Χριστιανισμό και στην Κύπρο. Αποβιβάσθηκαν στη Σαλαμίνα και διέσχισαν τη νήσο μέχρι την Πάφο, κηρύττοντας τη νέα Θρησκεία. Άξιο παρατήρησης είναι ότι στην Πάφο έγινε Χριστιανός ο πρώτος επίσημος Ρωμαίος, ο Ανθύπατος Σέργιος Παύλος. Το 50 μ.Χ. ο Βαρνάβας επέστρεψε στην Κύπρο με τον ανεψιό του Μάρκο και έχοντας ως έδρα του τη Σαλαμίνα παρακολουθούσε την εξάπλωση του Χριστιανισμού σ’ όλες σχεδόν τις πόλεις και τις κοινότητες της Κύπρου. Ο Βαρνάβας, ο οποίος θεωρείται και ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, λιθοβολήθηκε από τούς Εβραίους και πέθανε το 57 μ.Χ. ολίγο έξω από τη Σαλαμίνα, όπου σώζεται ο τάφος του. ΄Ετσι έγινε ένας από τούς πρώτους μάρτυρες του Χριστού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής των Αποστόλων Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου στην Κύπρο χειροτονήθηκαν ο φίλος του Χριστού Λάζαρος, ο οποίος μετά το διωγμό που κήρυξαν οι Ιουδαίοι κατά των Χριστιανών ήλθε στην Κύπρο ως Επίσκοπος Κιτίου, και ο Ηρακλείδιος ως eπίσκοπος Ταμασού. Αυτοί και οι Επίσκοποι Νεαπόλεως Τυχικός, Κουρίου Φιλάγριος και Φιλωνίδης, Ταμασού Μνάσων και Ρόδων, Σόλων Αυξίβιος και Κυρηνείας Θεόδοτος, καθώς και οι Τίμων, Αρίστων, Αριστοκλειανός, Επαφράς και Νικάνωρ συνέβαλαν στη διάδοση και εδραίωση του Χριστιανισμού στην Κύπρο. Μερικοί από αυτούς, όπως και οι Αθανάσιος, Δημητριανός, Δίδυμος, Διομήδης, Κόνων, Λούκιος, Νεμέσιος, Ποτάμιος και άλλοι πολλοί, ομολόγησαν το Χριστό θαρραλέα κατά τη διάρκεια των διωγμών και υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο.

Iερά Μονή Μαχαιρά (2) (με φωτογραφίες)

Αποψη της Μονής

Συνέχεια από (1) 

Οι Τούρκοι κατείχαν το νησί για τρεις αιώνες (1571-1878) και αυτή η περίοδος ήταν εξ ίσου δύσκολη με αυτή των Λατίνων κατακτητών, με εξαίρεση το ότι η Εκκλησία της Κύπρου ανέκτησε ξανά την ανεξαρτησία της. Η απάνθρωπη όμως συμπεριφορά και η φοβερή εκμετάλλευση των Τούρκων αξιωματούχων, οδήγησε τον λαό σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Η Μονή της Παναγίας του Μαχαιρά συνέχισε την προσφορά της και σε αυτή την περίοδο ως πνευματική και εθνική εστία, και διεδραμάτισε σπουδαίο ρόλο, μαζί με τα υπόλοιπα μοναστήρια, στο να ανασχεθεί το κύμα εξισλαμισμού και να διασωθεί η χριστιανική και η ελληνική ταυτότητα των Κυπρίων υποδούλων. Στο μοναστήρι λειτουργούσε σχολείο, στο οποίο καλλιεργούνταν τα γράμματα, οι τέχνες, η εκκλησιαστική μουσική κ.ά. Στην ανάπτυξη της παιδείας συνέβαλε επίσης με την παραχώρηση γης για την ίδρυση της πρώτης Ελληνικής Σχολής, του Παγκυπρίου Γυμνασίου στην Λευκωσία, την ίδρυση εκπαιδευτηρίων σε όλο το νησί και για την ανέγερση λεπροκομείου.

Η τουρκική εισβολή (2)

 

Συνέχεια από (1)

«Αττίλας ΙΙ»

Με βελτιωμένες, παράσπονδα, τις θέσεις του, ο τουρκικός στρατός, κατά παράβαση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και παρά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξαπέλυσε, στις 4.35 π.μ. της 14ης Αυγούστου 1974, νέα επίθεση κατά της Κύπρου, γνωστή ως «Αττίλας II».

Στην επιχείρηση αυτή έρριψαν 40.000 άνδρες εφοδιασμένους με όλα τα σύγχρονα όπλα και μέσα, με περισσότερα από 200 άρματα μάχης και υποστηριζόμενους από την Πολεμική Αεροπορία που διέθετε απόλυτη κυριαρχία αέρος – έχοντας την δυνατότητα να τηρεί συνεχώς πάνω από το κυπριακό έδαφος 64 αεροσκάφη.

Η τουρκική εισβολή (1)

του Ιωάννη Ζαμπάρτα, Υποστράτηγου

Η επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, την 21η Απριλίου 1967, επέφερε την αποσταθεροποίηση και την αμυντική αποδιοργάνωση του νησιού, ενώ παράλληλα, αποτέλεσε πλήγμα για την ενότητα του πληθυσμού. Αποτέλεσμα της νέας κατάστασης υπήρξε η πλήρης αποθράσυνση των Τούρκων στην Κύπρο και την Τουρκία.

Σύλληψη του Ραούφ Ντενκτάς

Στις 31 Οκτωβρίου 1967, ένα περιστατικό πυροδότησε νέα ένταση: στην περιοχή Αγίου Θεοδώρου Καρπασίας συνελήφθη ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς, πού κατείχε σημαίνουσα εισαγγελική θέση κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας και εκπροσωπούσε ήδη την σκληροπυρηνική μερίδα των Τουρκοκυπρίων. Ο Ντενκτάς, μετά την διαφυγή του από τα Κόκκινα, βρισκόταν, από το 1964, εκτός Κύπρου, δεδομένου ότι οι κυπριακές αρχές, εξαιτίας των στασιαστικών του ενεργειών, του είχαν απαγορεύσει την είσοδο στο νησί.

Σύγχρονα ματωμένα ράσα

Σπύρου Μπαζίνα

Είχαμε εσπερινό στην Αγία Τριάδα της Βιέννης πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου. Μόλις τελείωσε ο εσπερινός, με πλησιάζει ο Πρωτοσύγκελος Πατήρ Τιμόθεος και μου λέει:

-Είναι στο ιερό δυο Αγιορείτες Μοναχοί, οι Πατέρες Παντελεήμων και Θεοφύλακτος [κατά κόσμον Νανόπουλοι, από το Κιάτο Κορινθίας, είχαν το τυπογραφείο στις Καρυές του Αγίου Όρους για χρόνια], που θέλουν να σας μιλήσουν.

Μπαίνω στο ιερό, τους φιλώ το χέρι.

-Ευλογείτε, Πατέρες. Καλώς ήρθατε.

-Εσύ είσαι ο ΣΜ;

-Ναι εγώ.

-Τον ΣΜ, τι τον είχες;