Υπήρξε αγαπημένο θέμα του Ελ Γκρέκο, του Νταλί, του Ρέμπραντ, του Μπέικον… Η Σταύρωση του Χριστού συγκινεί και εμπνέει. Σήμερα Μεγάλη Πέμπτη, ανατρέχουμε σε μερικά από τα ιστορικά έργα που αποτυπώνουν τη Σταύρωση και που βρίσκονται στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Η ραγδαία αύξηση των εκδόσεων στα χρόνια μας επηρέασε και τους τίτλους των χριστιανικών βιβλίων, στους οποίους σημειώθηκε ένας εκδοτικός πληθωρισμός. Η ποιότητα όμως του περιεχομένου δεν υπήρξε πάντοτε ανάλογη της εκδοτικής πληθώρας. Ο αναγνώστης ανικανοποίητος εύκολα κατέληγε στην αίσθηση της πλήξης ή της ανίας που προκαλούσαν ορισμένα από τα χριστιανικά κείμενα. Έστρεφε έτσι το βλέμμα προς την άβυσσο της θύραθεν γραμματείας.
Βέβαια υπήρξαν εξαιρέσεις. Μία τέτοια εξαίρεση αποτελεί το βιβλίο του ορθόδοξου Ελβετού ιερέα π. Μιχαήλ Κενώ με τίτλο: «Από το ορατό στο αόρατο και υπότιτλο από τις εικόνες στην εικόνα». Πρόκειται για δυνατό δοκίμιο πάνω στο φαινόμενο του καταιγισμού των εικόνων, και της ορθόδοξης εικόνας που στις μέρες μας χάνοντας τη δυναμική της κινδυνεύει να λάβει το χαρακτήρα μουσειακού είδους.
Το βιβλίο Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Εικόνες μοναδικού φυσικού κάλλους, όμορφοι πετρόχτιστοι οικισμοί και μονές με έντονα τα αποτυπώματα της ιστορίας αποκαλύπτονται κατά την περιήγησή μας γύρω από το φαράγγι του Λούσιου. (Φωτογραφίες: Νίκος Λουπάκης) Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:
– Γέροντα, έχετε πει ότι πρέπει να αποφεύγουμε κατά την ώρα της προσευχής να φέρνουμε στον νου μας διάφορες εικόνες από την ζωή του Χριστού κ.λπ. Γιατί;
– Για να μη μας πλανέσει ο διάβολος με φαντασίες. Η φαντασία είναι καλή, είναι μεγάλη δύναμη, αν αξιοποιηθεί. Μερικοί άνθρωποι μπορεί Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Πολλοί έχουν τη γνώμη ότι οι πρώτες εικόνες της Παναγίας είναι του Αποστόλου Λουκά. Δεν είναι σωστό αυτό. Οι πρώτες εικόνες της Παναγίας είναι οι αχειροποίητες, δηλαδή χωρίς ανθρώπινο χέρι. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Οι άγιοι πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Αλέξανδρος, Ιωάννης και Παύλος.
Ο άγιος Ιωάννης Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης είναι μάλλον ο Ιωάννης ο ονομαζόμενος Ξιφιλίνος, που διαδέχτηκε τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο τον Γ’. Γεννήθηκε το 1006 στην Τραπεζούντα και διακρίθηκε για τη μεγάλη του παιδεία και τα μεγάλα πολιτικά αξιώματα που είχε καταλάβει. Κατόπιν όμως αποσύρθηκε σε κάποια μονή της Βιθυνίας, όπου μόνασε 10 χρόνια. Από κει προσκλήθηκε για να καταλάβει τον πατριαρχικό θρόνο. Χειροτονήθηκε ιερέας, και μετά μια εβδομάδα -την 1η Ιανουαρίου 1064- επίσκοπος. Ο Ιωάννης λειτουργούσε και κήρυττε κάθε μέρα στους ναούς της πρωτεύουσας, επισκεύασε τις εικόνες της αγίας Σοφίας, και μοίραζε δωρεάν ψωμί και σιτάρι στους φτωχούς. Πέθανε το 1075, και να πως τον περιγράφει ένας από τους συγχρόνους του: «ανεφάνη ανήρ πρώτον μεν καθαρώτατος και αγνότατος και προ παντός ρύπου σωματικού καθάπαξ απεχόμενος. Έπειτα δε τα εις καταφρόνησιν χρημάτων και ακτημοσύνην τελείαν και την προς τους πένητας φιλανθρωπίαν και μετάδοσιν κατ’ ουδέν ελάττων του περιβόητου εκείνου Ελεήμονος, και ταις άλλοις δε αρεταίς πάσαις συλλήβδην ειπείν αφθόνως κοσμούμενος, αλλά και τω λόγω πολύς, και παιδεύσεως πάσης μετειληχώς και νομομαθείς εξαίρετος». Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Αλλο ένα δημοσίευμα – διαφήμιση για τις ομορφιές της χώρας φιλοξενεί η Daily Mail, αυτή τη φορά παρουσιάζοντας τα Μετέωρα στο πλαίσιο ενός αφιερώματος για τα κρεμαστά μοναστήρια του κόσμου.
Τα εν λόγω μοναστήρια, όπως σχολιάζεται στο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας μοιάζουν να έχουν χτιστεί στο σημείο όπου η Γη ενώνεται με τον Ουρανό, σε μέρη γαλήνια που βοηθούν τους πιστούς στην προπάθειά τους να επικοινωνήσουν με το Θεό τους.
Τα μοναστήρια που παρουσιάζονται στο αφιέρωμα της Daily Mail, είναι χτισμένα σε απίστευτα ύψη, στις πλαγιές βουνών και βράχων. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο ναός Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη τιμόταν στην Σοφία του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τον Χριστό και πανηγύριζε στην εορτή της Μεσοπεντηκοστής.
Ας ακούσουμε αυτούσια την αναφορά ενός διπλωμάτη, πού πραγματικά έπλευσε προς το Βυζάντιο τον 10ο αιώνα. Ταξιδεύοντας ανά την γή σε αναζήτηση της καταλληλότερης θρησκείας πού θα ένωνε τον ρωσικό λαό, οι απεσταλμένοι του Πρίγκιπα Βλαδίμηρου του Κιέβου τελικά έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη. Η αναφορά τους προς αυτόν ήταν καθοριστικής σημασίας και αναφέρεται σε κάθε ιστορία της Ρωσίας: Μετά πήγαμε στο [Βυζάντιο] και οι Έλληνες μάς οδήγησαν στα κτίρια [Αγία Σοφία] όπου τιμούσαν τον Θεό τους και δεν γνωρίζαμε εάν βρισκόμασταν στον Παράδεισο ή στην Γή. Και αυτό γιατί στην γή δεν υπάρχει τέτοια λαμπρότητα ή τέτοια ομορφιά, και τα είχαμε χαμένα για το πώς θα την περιγράφαμε. Το μόνο πού γνωρίζαμε ήταν ότι ο Θεός κατοικεί εξίσου μεταξύ των ανθρώπων και οι λειτουργίες τους είναι ομορφότερες των τελετών άλλων λαών. Και αυτό γιατί δεν μπορούμε να ξεχάσουμε εκείνη την ομορφιά. Κάθε άνθρωπος, αφού γευτεί κάτι γλυκό, μετά είναι απρόθυμος να δεχτεί κάτι που είναι πικρό.
Ο Όσιος Νείλος καταγόταν από τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας και έζησε κατά το πρώτο ήμισυ του 17ου αιώνα μ.Χ. Από νεαρή ηλικία παρελήφθη από τον θείο του, ιερομόναχο Μακάριο, στην εκεί ιερά μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, την καλουμένη του Μαλεβή, όπου και αφού εκπαιδεύθηκε με θεοσέβεια, χειροτονήθηκε διάκονος. Ποθώντας όμως και οι δυο ακόμη πιο ασκητικό βίο, μετέβησαν στο Άγιον Όρος, όπου, αφού για λίγο χρόνο ασκήτεψαν στο σπήλαιο πού είχε ασκητέψει ο Όσιος Πέτρος ο Αθωνίτης (τιμάται 12 Ιουνίου), στη συνέχεια μετέβησαν σε έρημη έκταση κοντά στη Λαύρα του Οσίου Αθανασίου, έκτισαν ναό τιμώμενο στο όνομα της Υπαπαντής και παρέμειναν εκεί ασκητεύοντας με αυστηρότητα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Από μικρά παιδιά συνηθίσαμε να βλέπουμε στις εκκλησίες, στις κάρτες, στην πασχαλινή διακόσμηση μια εικόνα της Ανάστασης φερμένη από τη Δύση. Στην εικόνα αυτή παρουσιάζεται ο Χριστός να πετάγεται σαν πύραυλος από τον τάφο, κρατώντας μια άσπρη σημαία μ’ ένα κόκκινο σταυρό. Σε κάποιες μάλιστα ένας άγγελος έχει σηκώσει την ταφόπλακα, λες και το κάνει από φιλοφρόνηση , ή λες και δεν είχε τη δύναμη μόνος του ο Χριστός . Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Η Ανάσταση του Χριστού. Ο Χριστός βγάζει τον Αδάμ από τον Άδη. Στα αριστερά ο άγιος Κύριλλος ο φωτιστής των Σλάβων. (Τοιχογραφία από την βασιλική San Clemente στην Ρώμη)
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Μου το βεβαιώνει η συνείδησή μου πριν απ’ όλα. Κατόπιν ο νους μου και η βούληση μου.
Πρώτον, η συνείδηση μου λέει: τόσα πάθη που υπέστη ο Χριστός για το καλό και τη σωτηρία των ανθρώπων δεν θα μπορούσαν να επιβραβευτούν με τίποτε άλλο παρά με την ανάσταση και την υπερκόσμια δόξα. Τα ανείπωτα πάθη του Δικαίου στεφανώθηκαν με την ανείπωτη δόξα. Αυτό μου δίνει ικανοποίηση και ηρεμία.
Δεύτερον, ο νους μού λέει: χωρίς την λαμπρή αναστάσιμη νίκη όλο το έργο του Υιού του Θεού θα παρέμενε στον τάφο, ολόκληρη η αποστολή Του θα ήταν μάταιη. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
του Μ. Γ. Μερακλή, Καθηγητή Λαογραφίας Παν/μίου Αθηνών
Κυριακή του Πάσχα
Α. Γενικά. 1. Λέξεις και φράσεις σχετικές με την γιορτή και τα εθιζόμενα. 2. Εορτάσιμος στολισμός της εκκλησίας με κλαδιά δεντρολίβανου. 3. Οι λαμπάδες της Λαμπρής (χρώμα, στολισμός κ.λπ.).
Β. Η Ανάσταση. 1. Χρόνος τέλεσης. Προσέλευση στην εκκλησία. 2. Τα εθιζόμενα όταν ο ιερέας εκφωνεί το «Δεύτε, λάβετε φως». 3. Τα εθιζόμενα, όταν ο ιερέας που διαβάζει το Ευαγγέλιο πει: «Και σεισμός εγένετο μέγας». 4. Τα εθιζόμενα, όταν ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη». 5. Περιφορά της εικόνας της Ανάστασης γύρω από τον ναό. 6. Τα κόκκινα αυγά. Αγιασμός τους στην εκκλησία. 7. Διανομή ψητού αρνιού η αυγών και άρτου στους εκκλησιαζόμενους («οι οποίοι τα φέρουν ως καθηγιασθέντα εις τον οίκον των και όλοι μεταλαμβάνουν εξ αυτών». 8. Το Πάσχα των βοσκών. 9. Αναστάσιμος χαιρετισμός. Το φίλημα της αγάπης. 10. Επίσκεψη στο νεκροταφείο. Προσφορές σε νεκρούς. Το μερτικό του πεθαμένου. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Κάθε τοίχος μέσα στην πόλη, ένας φράχτης ή μια κολόνα, ακόμη ένα ερείπιο ή ένας πλημμυρισμένος δρόμος μπορούν να μετατραπούν σε ένα ευφάνταστο έργο τέχνης, διαφορετικό κάθε φορά! Άλλωστε η πόλη αποδεικνύει ότι είναι ο καλύτερος καβάς αλλά και αυτός που δίνει την πιο δημιουργική έμπνευση στον καλλιτέχνη του δρόμου! Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος
Βλέπουμε λοιπόν ότι ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ιδιαιτέρως όμως μετά την Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο του 787, οι ιερές εικόνες έπιβεβαιώνουν κατά ιδιαίτερο, ορατό και επίσημο τρόπο το δόγμα της Θείας Σαρκώσεως και λειτουργούν κατά τρόπο παιδευτικό για τους Ορθοδόξους ως προς τα ζητήματα της πίστεως. Και αύτη η αλήθεια δεν αναδεικνύεται μόνο στους ναούς μας· την αγκαλιάζουν όλα τα Ορθόδοξα σπίτια. Το σπίτι όπου μεγάλωσα είναι τώρα αδειανό· παραμένει όμως μέσα μου τόσο ζωντανή η ανάμνηση του οικογενειακού μας καθιστικού, όπου στης μητέρας μου το εικονοστάσι στεκόταν μεγαλόπρεπα μια εικόνα του Χριστού, καθώς και μια της Θεομήτορος, του Ιωάννου του Βαπτιστού και του αγίου Ιωσήφ. Η εικόνα του Ιησού Χριστού, κάπου δεκαπέντε εκατοστά σε ύψος, ήταν τοποθετημένη στο εσωτερικό ενός μεγάλου γυάλινου βάζου. Σαν παιδί νόμιζα πώς ήταν από θαύμα πού η εικόνα αύτή μπορούσε να περάσει μέσα απ’ το στενό άνοιγμα του βάζου. Η εικόνα του αγίου Ιωσήφ βρίσκεται ακόμη πάνω από το κρεβάτι μου. Την είχαμε στο σπίτι μας επειδή ένας θείος της μητέρας μου ήταν μοναχός με το όνομα Ιωσήφ στη Μονή Βατοπαιδίου. Η μητέρα μου δεν παρέλειπε ποτέ να τις θυμιάζει κάθε Σαββατόβραδο και κάθε παραμονή μεγάλης εορτής. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο Gilles Pinault ασχολείται επαγγελματικά με τη φωτογραφία αλλά με έναν ασυνήθιστο τρόπο: Δημιουργεί εικόνες της καθημερινότητας χρησιμοποιώντας… τα σύννεφα και τη φαντασία του, που ομολογουμένως είναι ανεξάντλητη! Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Εικόνες θαυμαστές, τοπία καταπληκτικά και πλάνα απίστευτης ομορφιάς συνθέτουν τη φύση γύρω μας, προκαλώντας τις περισσότερες φορές έκπληξη σε όσους τα αντικρίζουν. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
του Ανδρέα Ν. Παπαβασιλείου
Διδάκτορος Θεολογίας
Βρισκόμαστε ήδη στο τέλος και του σχολικού έτους 2010-11, όμως ο σχολιασμός των θεμάτων που έχουν σχέση με τα σχολεία και ό,τι αναφέρεται σ’ αυτά είναι πάντοτε επίκαιρος, διότι η παιδεία και η μάθηση είναι «διά βίου», δηλ. είναι συνεχείς και αδιάλειπτες. Άρα ανάλογο είναι και θα πρέπει να είναι γι΄αυτά και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα εκείνων που για δεκάδες χρόνια εργάστηκαν στην υπηρεσία της εκπαίδευσης, όπως υπήρξε ο υποφαινόμενος, ο οποίος για τριάντα έξι και πλέον χρόνια ανάλωσα τη ζωή μου στον βωμό του λειτουργήματος τούτου. Είναι γι΄αυτόν τον λόγο που αποφάσισα να ασχοληθώ και σήμερα με «τα θρησκευτικά σύμβολα στα σχολεία». Είναι ένα θέμα, όπως και πολλά άλλα που αναφύηκαν στις ημέρες μας και κατέστησαν παντιέρα των πάσης φύσεως ελεύθερων σκοπευτών του λαϊκισμού, όπως είναι, λόγου χάρη, οι φυλετικές διακρίσεις και τα περιοριστικά μέτρα για προστασία των κρατικών συνόρων, η αναγνώριση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ισότιμη προβολή των θρησκευτικών συμβόλων και ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της σύγχρονης παιδείας. Το θέμα των θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία ήλθε στην επικαιρότητα, ύστερα από τη σχετική, οριστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), την οποία έλαβε την Παρασκευή, 18 Μαρτίου 2011, ύστερα από
Δύο βυζαντινές εικόνες των Αποστόλων Παύλου (57 x 38,5) και Ιακώβου (56 x 38,5) που χρονολογούνται στα μέσα του 18ου αιώνα πέτυχε να ανακτήσει η Εκκλησία της Κύπρου.
Οι δύο εικόνες που είναι έργα της Σχολής Αγιογραφίας του Αγ. Ηρακλειδίου (Πολιτικό-Λευκωσία) εντοπίστηκαν στην Γερμανική πόλη του Dusseldorf τον περασμένο Φεβρουάριο. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Μια παραμελημένη πτυχή της Ορθόδοξης εικονογραφίας
Κείμενο του Ξενοφώντα Αργ. Παπαευθυμίου
(Μουσειολόγου – Συντηρητή έργων τέχνης)
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας εμφανίζεται μια νέα εικονογραφική δραστηριότητα, αυτή της χαρακτικής εικονογραφίας, που λειτούργησε παράλληλα με την αγιογράφηση των φορητών εικόνων και των τοιχογραφιών, προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις μιας καινούργιας τεχνικής, ενός διαφορετικού υλικού και των αναγκών της εποχής.
Η Ορθόδοξη χαρακτική αν και αγνοημένη σε σχέση με την αγιογραφία, λειτούργησε σε παράλληλη τροχιά με αυτή για δυόμισι περίπου αιώνες, διανύοντας μια ενδιαφέρουσα εξελικτική πορεία που αρχίζει με τις απλοϊκές ξυλογραφίες του 17ου αιώνα, στη συνέχεια υιοθετεί την τεχνική της χαλκογραφίας, περνώντας από μια περίοδο με έντονες τις δυτικές επιδράσεις και καταλήγει στην τελική της μορφή με τις αγιορείτικες στάμπες του 19ου αιώνα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Tοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ
Κόλαφος για τους άθεους και για τους οπαδούς του βίαιου ξεριζώματος της μνήμης και της ταυτότητας από τους λαούς της Ευρώπης ήταν η τελεσίδικη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), που εκδόθηκε στις 18 Μαρτίου. Ο Εσταυρωμένος και οι εικόνες ελεύθερα μπορούν να αναρτώνται στους τοίχους των σχολείων, των δικαστηρίων και των άλλων δημόσιων κτιρίων. Το Δικαστήριο συνεδρίασε σε δεύτερο βαθμό και υπό ευρεία σύνθεση για να εξετάσει την προσφυγή της κας Λάουτσι κατά του Ιταλικού κράτους. Σ’ αυτήν η εν λόγω κυρία, μητέρα δυο μαθητών, υποστήριξε ότι η Ιταλία με την ανάρτηση του Εσταυρωμένου στις αίθουσες των σχολείων της παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Συνθήκη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου(ΕΣΔΑ). Σε πρώτο βαθμό το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε κάνει δεκτή την προσφυγή της κυρίας Λάουτσι. Κατόπιν η Ιταλία εφεσίβαλε την απόφαση και παράλληλα ισχυρές ήταν οι αντιδράσεις της πλειονοψηφίας των 47 χωρών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της εν λόγω απόφασης. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Η interpol έχει μπει για τα καλά πλέον,στο «παιχνίδι» της αντιμετώπισης της δράσης των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας που κρύβονται πίσω από το μπαράζ κλοπών και διαρρήξεων σε εκκλησιες και Μοναστήρια του Νομού Ιωαννίνων. Η Interpol αναζητεί τα εκατοντάδες κλεμμένα από την Ελλάδα θρησκευτικά κειμήλια στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη με τη συνεργασία των αστυνομικών αρχών των εκατόν ογδόντα οκτώ χωρών-μελών της! Στην ιστοσελίδα της διεθνούς αστυνομικής υπηρεσίας, σε ειδικό τομέα της βάσης δεδομένων με τα κλεμμένα έργα Τέχνης από όλον τον κόσμο, έχουν αναρτηθεί οι φωτογραφίες πολύτιμων έργων της θρησκευτικής κληρονομιάς μας που κλάπηκαν τα τελευταία χρόνια. Οι κλοπές έγιναν κυρίως σε μονές και ναούς της περιοχής του Ζαγορίου και όλα έδειχναν ότι ήταν προσεκτικά σχεδιασμένες από κυκλώματα του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Αγιογραφία
Αν και µε τον όρο ζωγραφική συνήθως εννοούµε την τέχνη που απεικονίζει µορφές στους τοίχους, για το Άγιον Όρος δεν ισχύει το ίδιο. Εδώ εκτός από τις τοιχογραφίες που καλύπτουν το εσωτερικό των Ναών και των Τραπεζών – των χώρων δηλαδή που χρησιµοποιούν οι µοναχοί για τα κοινά γεύµατα – η τέχνη της ζωγραφικής απλώνεται και στις φορητές λατρευτικές εικόνες και το πιο χαρακτηριστικό στα εικονογραφηµένα χειρόγραφα. Με άλλα λόγια, κάθε επιφάνεια που συµµµετείχε στην λατρευτική ζωή, µπορούσε να ζωγραφιστεί, άσχετα αν ήταν τοίχος, ξύλο ή περγαµηνή και χαρτί. Έτσι µια µεγάλη ποικιλία έργων τέχνης ζωγραφικής που διασώθηκαν στο Άγιον Όρος σε απίστευτα µεγάλους αριθµούς, έρχεται να καλύψει τις γνώσεις µας για τον µεσαιωνικό κόσµο της δεύτερης χιλιετίας. Γιατί είναι αλήθεια ότι πολλές φορές από το παρελθόν γνωρίζουµε µόνον λίγα πράγµατα και προσθέτοντας πολύ φαντασία προσπαθούµε να αναπαραστήσουµε την ζωή που πέρασε. ∆εν συµβαίνει όµως το ίδιο και µε το Όρος, καθώς εκεί έχουν διασωθεί µεγάλοι αριθµοί έργων και κειµηλίων από τα οποία µε ασφάλεια µπορεί κανείς να γνωρίσει το παρελθόν. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
ΣΥΝΑΞΑΡΙ
Panagia of Kykkos
Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο) 