Ο Σταυρός

Ο Χριστός αίρων τον Σταυρόν (πίνακας του Hieronymus Bosch)

Μεγάλη Παρασκευή

Από το φως της Μεγάλης Πέμπτης – με το Μυστικό Δείπνο: την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας – μπαίνουμε στο σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής, στην ημέρα δηλαδή του Πάθους του Κυρίου, του Θανάτου και της Ταφής Του. Στην πρώτη Εκκλησία αυτή η ημέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, ονομαζόταν «Πάσχα του Σταυρού». Πραγματικά, αυτή η ημέρα, είναι η αρχή της Διάβασης, του Περάσματος, του οποίου το βαθύτερο νόημα θα μας αποκαλυφθεί σιγά-σιγά, πρώτα στη θαυμαστή ησυχία του Μεγάλου και Ευλογημένου Σαββάτου και ύστερα, στη χαρά της Αναστάσιμης Ημέρας.

Onlar ölü getirmek – Φέρνουν τον νεκρό…

Ο Επιτάφιος του Βυζαντινού Μουσείου της Θεσσαλονίκης (περ. 1300)

Νύχτα Μεγάλης Παρασκευής και η μυσταγωγία έχει ξεχυθεί στους δρόμους. Το δράμα των χριστιανών κορυφώνεται και όλοι θλιμμένοι κοιτάζουν προς τα κάτω, στη γη που πρόκειται να δεχθεί το φθαρτό σώμα τους όταν ο θάνατος θα τους επισκεφθεί.
Τέτοιες ημέρες, όλοι μας, σκεφτόμαστε την μηδαμινότητά μας, αλλά και ελπίζουμε στο αύριο, στην ανάσταση και στη σωτηρία μας.

Κοντάκιο, Οίκος και Συναξάρι του Μεγάλου Σαββάτου

Ο ενταφιασμός του Χριστού. Τοιχογραφία του 11ου αιώνα. Μονή Οσίου Λουκά, Βοιωτία. Φωτογραφία VatopaidiFriend.

Διαβάστε τα παρακάτω από την Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου (Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου). Παρατηρήστε ιδιαίτερα τί λένε οι Στίχοι στο τέλος.

Το Κοντάκιον. Ήχος β΄.

Την άβυσσον ο κλείσας νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός, ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ώ Χριστός, αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.

Αυτός που περιώρισεν εις ωρισμένον τόπον την απέραντον θάλασσαν (η οποία κάποτε εκάλυπτεν ολόκληρον την γην,) εμφανίζεται νεκρός και εναποτίθεταθ ο αθάνατος εις μνημείον ως θνητός, αφού προηγουμένως ετυλίχθη με σινδόνα (σάβανον) και ηλείφθη με νεκρικά αρώματα. Γυναίκες δε ήλθον εις τον τάφον (μετά το Σάββατον, κατά τα εξημερώματα της Κυριακής,) δια να Τον αλείψουν με αρώματα, κλαίουσαι πικρώς και κραυγάζουσαι: Η σημερινή ημέρα (η μετά το Σάββατον, η Κυριακή, και όχι το Σάββατον των Ιουδαίων,) είνε πράγματι το ευλογηθέν κατ’ εξοχήν υπό του Θεού Σάββατον (δηλαδή η αληθινή ημέρα εορτασμού)· επειδή κατά την ημέραν αυτήν (της Κυριακής) ο Χριστός, αφού εκοιμήθη τον ύπνον του θανάτου, θα αναστή (εκ των νεκρών), διότι συνεπληρώθησαν αι τρεις ημέραι.

Ο θρύλος του πελεκάνου και ο Χριστός

Μέσα στους άφθαστους υμνολογικούς θρήνους της Εκκλησίας μας, οι οποίοι συγκινούν κάθε καρδιά, ξεχωρίζει το αλληγορικόν εγκώμιον του Επιταφίου, το όποιον ψάλλει:

«’Ώσπερ πελεκάν την πλευράν Σου τετρωμένος, Λόγε, σούς θανόντας παίδας εζώωσας, επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς».

Ο πελεκάν είναι από τα πλέον φιλόστοργα πτηνά. Κτίζει την φωλιά του σε υψηλούς βράχους και εκεί γεννά και εκκολάπτει τους νεοσσούς του. Τρέχει παντού για να εξοικονόμηση την τροφήν των. Αλλά ακριβώς την ώραν που απουσιάζει ο πελεκάν, πλησιάζουν οι διάφοροι όφεις οι οποίοι έχουν αφυπνισθή από την χειμερινήν νάρκην και σύρονται πειναλέοι μέχρι τις φωλεές των πελεκάνων και ροφούν το αίμα των μικρών… Επιστρέφων ο πελεκάν ευρίσκει αυτά εις απελπιστικήν κατάστασιν και σχεδόν ετοιμοθάνατα. Δι’ αυτό, λέγεται, ότι με το ράμφος του σχίζει το στέρνον του και κύπτων επάνω από τα μικρά του αφήνει να στάξη το ζεστό του αίμα μέσα στα μισάνοικτα στόματα των μικρών του, τα όποια τότε ανασταίνονται.

Οι τελευταίες στιγμές της Παναγίας

Ιωάννου του Γεωμέτρη

Η Μητέρα του Θεού λοιπόν έδειξε στους Αποστόλους, που ήδη το γνώριζαν, το σύμβολο της αναχωρήσεώς της, το φοίνικα, τους μετέδωσε επίσης ευλογία και ανάλογη παρηγοριά και αφού τους μίλησε για την έξοδο της και τους προθυμοποίησε για το κήρυγμα, τους είπε με λίγα λόγια ολόκληρη την οικονομία της αποστολής τους. Έπειτα ασπάσθηκε τον Πέτρο και τους άλλους Αποστόλους, «χαίρετε», λέγοντας, «τέκνα και φίλοι και μαθηταί του Υιού και Θεού μου και να αισθάνεστε ευτυχείς, που αξιωθήκατε τέτοιο δάσκαλο και Δεσπότη και να υπηρετείτε τέτοια μυστήρια και να μετέχετε των διωγμών και των παθημάτων του, για να γίνετε κοινωνοί της δόξας και της Βασιλείας Του».

Η περιφορά του Επιταφίου στο Βατοπαίδι

VatopaidiFriend: Δείτε την περιφορά του Επιταφίου, όπως έγινε χθες το βράδυ στο Βατοπαίδι. Στην Ακολουθία προΐστατο ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος που βρίσκεται στη Μονή για να εορτάσει την Ανάσταση αλλά και την πανήγυρη της Μονής (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) που θα γίνει στις 6-7 Απριλίου δηλ. την ερχόμενη Τρίτη και Τετάρτη της Διακαινησίμου.

Κοντάκιο, Οίκος και Συναξάρι του Μεγάλου Σαββάτου

Ο ενταφιασμός του Χριστού. Τοιχογραφία του 11ου αιώνα. Μονή Οσίου Λουκά, Βοιωτία. Φωτογραφία VatopaidiFriend.

Διαβάστε τα παρακάτω από την Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου (Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου). Παρατηρήστε ιδιαίτερα τί λένε οι Στίχοι στο τέλος.

Το Κοντάκιον. Ήχος β΄.

Την άβυσσον ο κλείσας νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός, ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ώ Χριστός, αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.

Αυτός που περιώρισεν εις ωρισμένον τόπον την απέραντον θάλασσαν (η οποία κάποτε εκάλυπτεν ολόκληρον την γην,) εμφανίζεται νεκρός και εναποτίθεταθ ο αθάνατος εις μνημείον ως θνητός, αφού προηγουμένως ετυλίχθη με σινδόνα (σάβανον) και ηλείφθη με νεκρικά αρώματα. Γυναίκες δε ήλθον εις τον τάφον (μετά το Σάββατον, κατά τα εξημερώματα της Κυριακής,) δια να Τον αλείψουν με αρώματα, κλαίουσαι πικρώς και κραυγάζουσαι: Η σημερινή ημέρα (η μετά το Σάββατον, η Κυριακή, και όχι το Σάββατον των Ιουδαίων,) είνε πράγματι το ευλογηθέν κατ’ εξοχήν υπό του Θεού Σάββατον (δηλαδή η αληθινή ημέρα εορτασμού)· επειδή κατά την ημέραν αυτήν (της Κυριακής) ο Χριστός, αφού εκοιμήθη τον ύπνον του θανάτου, θα αναστή (εκ των νεκρών), διότι συνεπληρώθησαν αι τρεις ημέραι.

Έαρ Γλυκύτατο!… (Επίκαιρο ποίημα)

του Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ

Την άνοιξη, ως γνωστόν,

την ψάλλουν τα πουλιά και οι ποιητές·

τη λούζει ο ήλιος

με φως ανθέων και με χρώματα,

απ΄ τα οποία ουδέποτε απουσιάζει

το μενεξελί του πένθους.

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου της Εικοσιφοινίσσης

Ιστορικό

To Παγγαίο όρος φιλοξενεί εδώ και και 16 αιώνες το αρχαιότερο μοναστηριακό κτίσμα της μακεδόνικης γης, την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου της Εικοσιφοινίσσης, η οποία, διοικητικά, ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Δράμας.

Κατά την παράδοση, ο επίσκοπος Φιλίππων Σώζων, που έλαβε μέρος στην Δ’ Οικουμενική Σύνοδο, το 451μ.Χ., ίδρυσε ναό και μοναστικό οικισμό στη θέση Βίγλα, 50 μέτρα ανατολικά της σημερινής Μονής.

Το 518 μ.Χ. (η κατά μία άλλη εκδοχή στα τέλη του 8ου αι.), φτάνει στο Παγγαίο από τα Ιεροσόλυμα ο πρώτος κτήτορας της Μονής, ο Άγιος Γερμανός, ο οποίος και ξεκινά την ανοικοδόμηση του Μοναστηριού στη σημερινή του θέση. Κατά τον 11ο αιώνα κτίσθηκε εκ νέου το «Καθολικό» της Μονής και το Μοναστήρι ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακό.

Νέα Λάμψη γνώρισε η Μονή το έτος 1472, όταν σ΄ αυτή αποσύρθηκε ο παραιτηθείς από το Θρόνο του πατριάρχης Άγιος Διονύσιος ο Α΄, ο οποίος και κατονομάζεται ως ο δεύτερος κτήτορας του Μοναστηρίου. Στην εποχή του η Μονή απέκτησε μεγάλη ακμή και αίγλη, και ώς προς τον θμό των μοναχών και ως προς τις κτηριακές εγκατασεις.

Ανάμεσα στις πολλές περιπέτειες, που γνώρισε κατά την ιστορική διαδρομή της η Μονή, ξεχωρίζει η σφαγή των 172

Μια έκτρωση που δεν έγινε

"Τί περήφανη κοινωνία που είμαστε: Σκοτώνουμε τους πιο ανυπεράσπιστους πολίτες μας στο όνομα του δικαιώματος μιας γυναίκας να 'επιλέξει'"

Τα πρώτα παιδιά που απέκτησε η Ευτυχία Αλεξάνδρου ήταν αγόρια, αλλά δεν επέζησαν. Κατόπιν έφερνε στη ζωή μόνο κορίτσια.

Το 1939 μετοίκησε οικογενειακώς στο Χαρτούμ του Σουδάν. Εκεί έμεινε πάλι έγκυος, αλλά στενοχωρημένη από τις προηγούμενες εμπειρίες της αποφάσισε να κάνει έκτρωση.

Το ίδιο βράδυ βλέπει στον ύπνο της ένα συγκλονιστικό όνειρο: Ήταν μεγάλη Παρασκευή, κι ετοίμαζοταν να μπει στον ορθόδοξο ναό της Ευαγγελίστριας του Χαρτούμ. Τη στιγμή εκείνη ο ιερέας, ντυμένος τ΄ άμφια του και κρατώντας το ιερό Ευαγγέλιο, της είπε:

Θαύματα εικόνος Παναγίας Γοργοεπηκόου Ιεράς Μονή Παναγίας Γοργοεπηκόου Μάνδρας Αττικής (3)

Συνέχεια από (2)

Θαύμα με το λαδάκι από το καντήλι της

Στις 14.1.2002 η αδελφή μου Άννα 37 ετών και μητέρα δύο παιδιών (ηλικίας 7 και 2 ετών) χειρουργήθηκε για έναν κακοήθη όγκο στον μαστό. Μετα το χειρουργείο εμφανίστηκε έντονο λεμφοίδημα και αυτό ανησύχησε ιδιαίτερα τον θεράποντα ιατρό μιας και αποτελεί σημείο επιδείνωσης. Της ζητήθηκε μάλιστα να προβεί σε επείγουσα ριζική μαστεκτομή πράγμα το οποίο η ίδια αρνήθηκε και κατέφυγε στην βοήθεια της Γοργοεπηκόου. Τηλεφώνησα λοιπόν στην Γερόντισσα και ζήτησα να κάνουμε μια λειτουργία υπέρ υγείας της αδελφής μου. Έτσι στις 20.1.2002 η μητέρα μου, η Άννα και εγώ φτασαμε στην μονή για να παρακαλέσουμε την Παναγία Γοργοεπήκοο να μας βοηθήσει. Βρισκόμασταν σε απόγνωση μεγάλη. Μετά το πέρας της λειτουργίας η Γερόντισσα έδωσε στην Άννα βαμβάκι με λάδι από το καντήλι της Παναγίας. Φύγαμε λοιπόν, με αίσθημα ανακούφισης και με την ελπίδα οτι θα βρεθεί λύση και στο δικό μας πρόβλημα.

Θαύματα εικόνος Παναγίας Γοργοεπηκόου Ιεράς Μονή Παναγίας Γοργοεπηκόου Μάνδρας Αττικής (2)

Συνέχεια από (1)

Τον Φεβρουάριο του 1995 εισήλθα στο Τζάνειο νοσοκομείο να χειρουργηθώ εκτάκτως για ένα μόρφωμα εσωτερικό.

Η αιμορραγία ήταν μεγάλη.

Την τρίτη ημέρα από την εγχείρηση ο γιατρός μου είπε: «Το πώς θα βγής και αν θα βγής από εδώ μέσα να το σκεφθείς πεζά κτλ. Εμείς σαν γιατροί σύμφωνα με το χρώμα, την χροιά κ.ά. λέμε ότι είναι καρκίνος».

Έκλαιγα πικρά και παρακαλούσα. Πήρα τηλέφωνο στην Μονή της Παναγίας Γοργοεπηκόου κι έδωσα τ΄ όνομά μου να το μνημονεύσουν.

Το Άγιον Φως (1ο μέρος)

Η τελετή της Αφής του Αγίου Φωτός (1905)

Αποσπάσματα από ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπολέως και Σαμάρειας (του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων) κ.κ. Αμβροσίου, η οποία εκφωνήθηκε στο Συνοδικό της Ιεράς Μονής Όσιου Γρηγορίου Αγίου Όρους την 24η Οκτωβρίου 1986.

α) Περί του Αγίου Φωτός

Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, αφού τελειώσει η ακολουθία του Επιταφίου, το ιερατείο φέρει τον Επιτάφιο μέσα στο Ιερό Βήμα και περιφέρεται γύρω από την αγία Τράπεζα τρεις φορές ψάλλοντας το: «Ό Ευσχήμων Ιωσήφ…». Στην πομπή είναι παρατεταγμένοι εξ αρχιερείς αριστερά, εξ δεξιά και στο μέσον ο Πατριάρχης, ενώ τέσσαρες αρχιερείς κρατούν στις πλάτες των το Αντιμήνσιο, το οποίον είναι γεωργιανό και πολύ ωραίο. Όταν πρόκειται να το εναποθέσουν στην Άγια Τράπεζα, λέγουν το Ευαγγέλιο, στο οποίο ερωτούν τι θα γίνει με εκείνον τον πλάνο, ο οποίος είπε ότι την τρίτη ήμερα θα αναστηθεί, μήπως έλθουν οι μαθηταί Του και τον κλέψουν και γίνει η εσχάτη πλάνη χειρών της πρώτης. Στο σημείο αυτό που λέγει: «Έχετε κουστωδία ασφαλίσατε τον τάφο, ως οίδατε», έχουν σβηστή όλα τα καντήλια μέσα στον Πανάγιο Τάφο, ενώ τρεις αστυνομικοί εβραίοι και δύο κληρικοί, ένας αρμένιος και ένας ημέτερος σφραγίζουν τον Τάφο με βουλοκέρι.
Την Παρασκευή το πρωί ανοίγουμε εμείς τη θύρα του ναού της Αναστάσεως και το Σάββατο την ανοίγουν οι Αρμένιοι με την σειρά. ο κόσμος έχει κατακλύσει τον Ναό από την Παρασκευή το βράδυ, όπου και διανυκτερεύουν. Το πρωί άλλοι άνθρωποι από τις 3.30 περιμένουν έξω από την θύρα του ναού. Μόλις ανοίξει…

Μεγάλο Σάββατο (1)

Η "Σινδόνη του Τορίνο", το νεκρικό σάβανο του Χριστού, όπου αποτυπώθηκε υπερφυσικώς η μορφή Του. Η Σινδόνη είναι το "Άγιο Μανδήλιο", το οποίο έκλεψαν οι Σταυροφόροι το 1204 όταν λεηλάτησαν την Κωνσταντινούπολη. Βρίσκεται στην πόλη Τορίνο της Ιταλίας. (Τα καψίματα στα δεξιά και στα αριστερά της μορφής του Χριστού οφείλονται σε πυρκαγιά, κατά την οποία η Σινδόνη ήταν διπλωμένη, γι' αυτό και είναι συμμετρικά.)

«ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ»

Το «Άγιον και Μέγα Σάββατον» είναι η ημέρα που συνδέει τη Μεγάλη Παρασκευή -την ημέρα του Σταυρού- με την Κυριακή , ημέρα της Ανάστασης του Κυρίου. Για πολλούς ανθρώπους, η αληθινή φύση και το νόημα αυτού του «συνδέσμου», η ουσιαστική αναγκαιότητα αυτής της «ενδιάμεσης ημέρας» παραμένει άγνωστη, ή ίσως σκοτεινή. Για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που εκκλησιάζονται οι «σπουδαιότερες» ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι η Μεγάλη Παρασκευή και η Κυριακή, δηλαδή ο Σταυρός και η Ανάσταση. Χωρίς το Μεγάλο Σάββατο όμως αυτές οι δύο ημέρες παραμένουν, κατά κάποιο τρόπο, «ασύνδετες». Έχουμε δηλαδή μια ημέρα λύπης και υστέρα έρχεται η ημέρα της χαράς. Σ’ αυτή τη διαδοχή η λύπη απλά αντικαθίσταται από τη χαρά… Αλλά σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας που εκφράζεται στη λειτουργική της παράδοση, η φύση αυτής της διαδοχής δεν είναι μια απλή αντικατάσταση. Η Εκκλησία διακηρύσσει ότι ο Χριστός «επάτησε τω θανάτω τον θάνατον». Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και πριν από την Ανάσταση συμβαίνει κάποιο γεγονός στο οποίο η λύπη δεν αντικαθίσταται απλά από τη χαρά, αλλά μεταμορφώνεται σε χαρά. Το Μεγάλο Σάββατο είναι ακριβώς η ημέρα αυτής της μεταμόρφωσης , η ημέρα κατά την οποία η νίκη έρχεται από μέσα και εξαφανίζει την ήττα, η ημέρα οπότε έχουμε την ευκαιρία να ηρεμήσουμε και να σκεφτούμε, πριν από την Ανάσταση, το θάνατο του ίδιου του θανάτου … Όλα αυτά εκφράζονται, και πολύ περισσότερο βιώνονται, κάθε χρόνο στη διάρκεια αυτής της υπέροχης πρωινής ακολουθίας του Μεγάλου Σαββάτου. Η Θεία Λειτουργία αυτής της ημέρας γίνεται για μας ένα σωτήριο μεταμορφωτικό παρόν.

Ερχόμενοι στο ναό το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου έχουμε ολοκληρώσει τις ακολουθίες της Μεγάλης Παρασκευής. Σήμερα στους ενοριακούς ναούς ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου ψέλνεται τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ. Η λύπη της Μεγάλης Παρασκευής είναι, επομένως, το εισαγωγικό θέμα, το σημείο έναρξης θα λέγαμε, του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου. Αρχίζει σαν νεκρώσιμη ακολουθία, σαν θρήνος σε νεκρό σώμα. Οι ιερείς βγαίνουν από το ιερό και στέκονται μπροστά στον Επιτάφιο, θυμιατίζουν αργά τον Επιτάφιο, τις εικόνες και όλο το εκκλησίασμα. Όλοι μαζί, λαός και κληρικοί, στεκόμαστε μπροστά στον τάφο του Κυρίου μας και συγκεντρώνουμε τη σκέψη μας στο μεγάλο γεγονός του Θανάτου Του, της φαινομενικής ήττας. Κείνη τη στιγμή αρχίζουμε να ψάλλουμε τα εγκώμια σε τρεις στάσεις. Τα εγκώμια είναι τροπάρια που λέγονται με στίχους από τον «Άμωμο» δηλαδή, τον 118ο Ψαλμό.