Περί αποφυγής της αποθαρρύνσεως (Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός)

Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός (+2009)

Ένα ρήμα των Πατέρων το όποιο συναντήσαμε προχθές στην ανάγνωση της τράπεζας, το όποιο αναφέρει ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής, μού έκανε μεγάλη εντύπωση. «Ως οδοιπόρος άσματι κλεπτών τον κόπον της; όδοιπορίας». Όπως παλαιότερα θυμάμαι, τότε πού χρησιμοποιούσαν ως μεταφορικά μέσα τα υποζύγια, πολλές φορές παρακολουθούσα τους πατέρες και τους παππούδες πού εργάζονταν σκληρά μέσα στον καύσωνα με τα ζώα τους και σιγοτραγουδούσαν λίγο για να ξεχνούν έτσι τον κόπο της όδοιπορίας. Αυτό οι Πατέρες το μεταφέρουν και στην δική μας ζωή. Είναι γνωστό ότι «τό μέν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής». Ας έχουμε λοιπόν σαν όρο στην ζωή μας, «τό πνεύματι ζέοντες, τω Κυρίω δουλεύοντες». Στην πραγματικότητα όμως ο άνθρωπος κουράζεται με τις διάφορες περιστάσεις και περιπέτειες. Όλα αυτά είναι εκείνα τα όποια αλλοιώνουν την ζωή, δεν την αφήνουν να είναι ευθεία. Και μείς οι ίδιοι, όπως ξέρουμε, δεν έχομε πάντα τήν ίδια προαίρεση. Γενικά η προαίρεση μας είναι αμετακίνητη στο να ακολουθούμε τον Χριστό. Όλες αυτές οι αλλοιώσεις όμως, πού είναι τα αίτια και τα αιτιατά, σπρώχνουν, έλκουν, τραβούν, βαραίνουν καί κάνουν την ζωή του ανθρώπου πολλές φορές δύσκολη. Γι’ αυτό χρειάζεται από μέρους μας προσοχή, ώστε έχοντας ύπ’ όψιν όλα αυτά, να μην φεύγουμε από τον σκοπό μας. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Η αγάπη ου περπερεύεται

Τι θα πει «περπερεύομαι»; θα πει κομπάζω, υπερηφανεύομαι.

Και «φυσιούμαι» τι θα πει; θα πει φουσκώνω από κενοδοξία. Υψώνω τον εαυτό μου πάρα πάνω από την αξία που έχω.

Φαντάζομαι ότι έχω κάτι το μεγάλο, χωρίς να έχω τίποτα.

Φουσκώνω σαν το μπαλόνι, σαν την φούσκα, που πάει ψηλά και μέσα της ουδεμία αξία έχει, αλλά αέρα.

Και δυστυχώς οι δύο αυτές κακίες η κενοδοξία και η υπερηφάνεια, συνυπάρχουν, γιατί

Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος: Λόγος περί Κενοδοξίας

ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ – ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ
ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

Περί κενοδοξίας

ΜΕΡΙΚΟΙ συνηθίζουν, όταν ομιλούν περί των παθών και των λογισμών, να κατατάσσουν την κενοδοξία σε ιδιαίτερη τάξι, χωριστά από την υπερηφάνεια. Γι  αὐτὸ και λέγουν ότι είναι οκτώ οι πρώτοι και κυρίαρχοι πονηροί λογισμοί. Αντιθέτως ο Θεολόγος Γρηγόριος και άλλοι από τους διδασκάλους τους εμέτρησαν επτά. Σ  αὐτοὺς περισσότερο πείθομαι και εγώ· διότι ποιός μπορεί να έχη υπερηφάνεια, αφού ενίκησε την κενοδοξία; Τόση δε μόνο διαφορά έχουν μεταξύ τους, όση έχει εκ φύσεως το παιδί από τον άνδρα και το σιτάρι από τον άρτο. Το πρώτο δηλαδή είναι η αρχή και το δεύτερο το τέλος. Τώρα λοιπόν που το καλεί η περίστασις ας ομιλήσωμε με συντομία για την αρχή και την ολοκλήρωσι των παθών, δηλαδή την ανόσιο οίησι. Λέγω με συντομία, διότι όποιος επιχειρεί να φιλοσοφήση γι  αὐτὴν εις μήκος, ομοιάζει με εκείνον που ματαιοπονεί προσπαθώντας να ζυγίση τους ανέμους.

Πνευματική ζωή Α΄μέρος‏

Διδαχές του Γέροντα Παναή από τη Λύση

         α. Πρέπει να ειρηνεύουμε με τον Θεό και τους άλλους, αλλά και με τον εαυτό μας. Σε αυτό βοηθά ο έλεγχος της συνειδήσεως μας. Υπάρχει ο έσωθεν νόμος που λέει αν έκαμες νόμιμα. Αν δεν ξέρεις αν είναι καλό ή κακό, ποιος θα σου το πει τελικά; εμείς οι ίδιοι θα προσέξουμε τα ελατήρια που μας ωθούν να κάμνουμε το καλό, που πάντοτε πρέπει να το κάμνουμε εν Κυρίω. Δεν θα τρέχομε να κάμνουμε τα του κόσμου. Ο Θεός πάντοτε γνωρίζει τις προθέσεις της καρδιάς μας.

Το πρωτείο της εσχατιάς όχι της εξουσίας

Κυριακή Ε΄Νηστειών

Στο σημερινό ευαγγέλιο ο Κύριος Βρίσκεται στο δρόμο για τα Ιεροσόλυμα μαζί με τους Δώδεκα. Η πορεία αυτή έχει προορισμό το πάθος και τον σταυρικό θάνατο. Μέσα από την οδύνη του θανάτου του σταυρού, θα ανοίξει για τον άνθρωπο τον δρόμο για την άνω Ιερουσαλήμ, την αιώνια Βασιλεία Του, την οποία ετοίμασε γι’ αυτόν «από καταβολής κόσμου» και την

οποία αυτός έκλεισε, γιατί διέκοψε την άγαπητική σχέση και κοινωνία του με τον Θεό και έζησε αυτόνομα.

Ο Χριστός, όπως σημειώνει το ευαγγέλιο, «ην προάγων αυτούς», δηλαδή προχωρούσε με προθυμία μπροστά από τους μαθητές Του. Δε δίσταζε να θυσιαστεί, αφού αυτό ήταν το θέλημα του Πατέρα Του και επομένως και δικό του. Όχι μόνο ως Θεός το ήθελε, αλλά και ως άνθρωπος «παραδόθηκε σ’ αυτό για την «υηερβάλλουσαν αγάπην» Του (Εφ. 3, 19) προς τον άνθρωπο, που θέλησε να σώσει.

Η νέα ανθρωπότητα σκόνταψε στο πρώτο βήμα και κατόπιν…

Μετά τον κατακλυσμό έπρεπε να ξεκινήσει νέα εποχή με νέα και καλύτερη ανθρωπότητα, η οποία θα είχε φόβο Θεού και θα ζούσε κατά το θέλημά Του. Κανένας νέος νόμος δεν ήταν απαραίτητος. Η ανάμνηση του κατακλυσμού έπρεπε να λειτουργήσει ως διαρκής προειδοποίηση και διαρκής αφύπνιση της συνείδησης. Γι’ αυτό ο Θεός δεν δίνει στο Νώε και τα παιδιά του κάποιο νέο νόμο, αλλά επαναλαμβάνει το νόμο που έδωσε στον Αδάμ και την Εύα. «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και απλωθείτε σ’ όλη τη γη και να είστε ο τρόμος και ο φόβος σ’ όλα τα θηρία της γης, σ’ όλα τα πτηνά του ουρανού, σε κάθε τι που ζει και κινείται στη ξηρά και σ’ όλα τα ψάρια της θάλασσας· όλα τα παραδίνω στην εξουσία σας» (Γεν. 9,1-2).

Η Ανατροφή των παιδιών κατά τον Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο (μέρος 3ο)

συνέχεια από το 2ο μέρος

3. Το κοινωνικό περιβάλλον. Η ματαιοδοξία.

Στο πρώτο τμήμα της πραγματείας, το περί κενοδοξίας, δείχνει ότι η αγωγή των νέων επηρεάζεται αποφασιστικά από την επικρατούσα πράξη ζωής, από τον τρόπο ζωής και σκέψεως των μελών της ομάδος, μέσα στην οποίαν αναπτύσσεται ο νέος. Στο κλίμα της ζωής αυτής της ομάδος αναπνέει και αναπτύσσεται ο νέος, και αναποτρέπως η ηθική του ποιότητα, η πνευματική του οντότητα, προσδιορίζονται απ’ αυτό το κλίμα. Την νοσηρότητα του κλίματος αυτού εντοπίζει ο Χρυσόστομος στην κενοδοξία, στη ματαιοδοξία δηλαδή, στην εσφαλμένη αντίληψη περί αξιοπρεπείας και στη συνδεδεμένη με αυτή τάση για επίδειξη πλούτου, ενδυμάτων, σπιτιών, επιπλώσεων.

Αναφέρεται κατ’ αρχήν στη συνήθεια που είχε επικρατήσει μεταξύ των πλουσίων να κάμνουν επίδειξη των οικονομικών τους δυνατοτήτων, χρηματοδοτώντας θεατρικές παραστάσεις ή οργανώνοντας αγώνες ιπποδρόμου. Κίνητρο γι’ αυτά ήταν τα χειροκροτήματα, οι επευφημίες του λαού, η δόξα.

Η προσευχή και ο τρόπος της σωτηρίας

Στέργιου Σάκκου, Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

 Η παραβολή του τελώνου και του φαρισαίου χρησιμοποιείται από την Εκκλησία ως ανάγνωσμα της πρώτης Κυριακής του Τριωδίου. Ανήκει   στη σειρά των αναγνωσμάτων, με τα οποία τονίζεται η μετάνοια. Βρίσκεται στο  Ευαγγέλιο του Λουκά (18, 9-14) και ανήκει  στη σειρά των τελευταίων κηρυγμάτων του Ιησού.

Οι δύο τύποι, ο φαρισαίος και ο τελώνης, η προσωποποίηση της οιήσεως και η προσωποποίηση της συντριβής, τοποθετούνται ως προσευχόμενοι στο ναό. Ο Χριστός κάνει ανατομία των δύο τύπων κατά την ώρα της προσευχής· η προσευχή είναι η πιο κατάλληλη στιγμή και περίσταση για να βγάλει κάποιος συμπεράσματα για την πνευματική ποιότητα κάποιου προσώπου.

Ο μακαριστός Γέροντας Κλεόπας Ηλίε της Ρουμανίας σχολιάζει τους οκτώ πειρασμούς, μοναχών και λαϊκών

Πατέρες και αδελφοί,
Ο μοναχός και ο αγωνιστής χριστιανός είναι πνευματικοί μαχητές σε κάθε στιγμή της ζωής τους από την γέννηση μέχρι τον θάνατο τους. Είναι όμως ανάγκη να γνωρίζουμε την τέχνη αυτού του αοράτου πολέμου και από ποία μέρη έρχεται εναντίον μας ο νοητός εχθρός.

Ο άγιος Μελέτιος ο Ομολογητής μας λέγει ότι ο πειρασμός έρχεται από έξι σημεία εναντίον μας, ενώ ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει από οκτώ, δηλ. από επάνω και από κάτω, από δεξιά και αριστερά, από εμπρός και πίσω και από μέσα και έξω.

Στην συνέχεια θα ομιλήσουμε εκτενέστερα για τον πολυμερή αυτόν πόλεμο του διαβόλου με την βοήθεια του Πανάγαθου Θεού.

1. Ο από επάνω πειρασμός:

Είναι δύο ειδών: Το πρώτο συμβαίνει όταν αρχίζουμε να κάνουμε μία αδιάκριτη και απερίσκεπτη άσκηση που υπερβαίνει τις δυνάμεις μας, όπως επί παραδείγματι: υπερβολική νηστεία, συνεχή αγρυπνία, πολλές μετάνοιες, και άλλες υπερβολικές ασκήσεις. Αυτή η άσκηση έχει ως αποτέλεσμα να αδυνατίζει το σώμα μας και να αδυνατούμε να εργασθούμε τις αρετές του Χριστού. Συγχρόνως ταράζεται ο νους μας γιατί δεν αναπαύεται σ’ αυτού του είδους τις ασκήσεις. Το δεύτερο είδος πειρασμού συμβαίνει όταν ερευνούμε την Αγία Γραφή χωρίς να διαθέτουμε την ανάλογη πνευματική ηλικία και κατάσταση με αποτέλεσμα, εάν κάποιος δεν ευρεθεί να μας χαλιναγωγήσει, θα φθάσουμε στην τρέλλα, την αίρεση και την βλασφημία του Θεού.
Η Αγία Γραφή είναι η απύθμενη θάλασσα της σοφίας του Θεού και απ’ αυτό το νερό εμείς πρέπει να βγάλουμε όσο είναι δυνατόν και απαραίτητο για να ανακουφισθούμε από την πνευματική μας δίψα. Απ’ αυτό το νερό ο άνθρωπος βγάζει με τον κουβά και απ’ αυτόν στην κανάτα και από εκεί παίρνει με ένα ποτήρι να δροσισθεί και δεν προσπαθεί με μία φορά να βγάλει το νερό της σοφίας του Θεού έξω, διότι δεν έχει τα κατάλληλα εργαλεία και υπάρχει βεβαίως ο φόβος να πνιγεί. Έτσι πνίγηκαν πολλοί ερευνητές των Γραφών λόγω της υπερηφάνειας των και έγιναν αρχηγοί αιρέσεων και οδήγησαν μαζί με τους εαυτούς των χιλιάδες ψυχές στον Άδη.

Αιτίες του θυμού

Όπως ο πυρετός του σώματος είναι μεν ένας στην ουσία, αλλά έχει πολλές αφορμές που τον δημιουργούν, έτσι και η εμφάνιση και έξαψη του θυμού, καθώς βέβαια και των άλλων παθών μας, οφείλονται σε πολλές και διάφορες αιτίες. Γι’ αυτό και είναι αδύνατον να ορίσουμε τον ίδιο τρόπο για την αντιμετώπισή τους. Η αρχή της θεραπείας θα είναι να γνωρίσει ο ασθενής την αιτία του πόνου και της οδύνης του. Και εφόσον ευρεθεί η αίτια, τότε εμείς που ασθενούμε θα πάρουμε την κατάλληλη αλοιφή από την Πρόνοια του Θεού και τους πνευματικούς ιατρούς μας.

Ας στήσουμε κατά κάποιο τρόπο ένα φανταστικό δικαστήριο. Όσοι θέλουν να μας ακολουθούσουν, με τη Χάρη του Κυρίου, ας εισέλθουν σ’ αυτό το δικαστήριο και ας εξετάσουν κάπως μαζί μας τα προηγούμενα πάθη και τις αιτίες τους. Ας δεθεί λοιπόν ο θυμός, ο τύραννος, με τα δεσμά της πραότητας. Ας κτυπηθεί με τη μακροθυμία, ας συρθεί με την αγία αγάπη, ας παρουσιασθεί στο δικαστικό βήμα του λόγου και ας ανακριθεί καταλλήλως:

Λέγε μας, ω παράφρον και άσεμνε, τα ονόματα του πατέρα σου και της μητέρας που κακώς σε γέννησαν, καθώς και των υιών και των βδελυκτών θυγατέρων σου. Και όχι μόνο αυτά, αλλά να μας εξηγήσεις επιπλέον, ποιοί είναι αυτοί που σε πολεμούν και σε φονεύουν.

Το τίμημα της ομορφιάς

VatopaidiFriend: «Ας μή είναι ο εξωτερικός στολισμός, το εξεζητημένον πλέξιμον των μαλλιών της κεφαλής και τα χρυσά περιδέραια ή το ντύσιμο με πολυτελή φορέματα ο στολισμός τους (δηλαδή των γυναικών), αλλά ο κρυμμένος από τα μάτια των ανθρώπων εσωτερικός άνθρωπος της καρδίας, που έχει τον άφθαρτον και ανεκτίμητον στολισμόν του πράου και ειρηνικού και ησύχου πνεύματος, που έχει ενώπιον του Θεού μεγάλην αξίαν και πολυτέλειαν. Διότι έτσι και άλλοτε αι άγιαι γυναίκες (της Παλαιάς Διαθήκης), που είχαν την ελπίδα των εις τον Θεόν, εστόλιζαν τον εαυτόν τους» (A’ Επιστολή Πέτρου, κεφ. γ΄, στίχοι 4-6)

Περίπου 10.000 Έλληνες κάθε χρόνο «διορθώνουν» κάτι με τη βοήθεια της πλαστικής χειρουργικής. Αν όλα πάνε καλά, νιώθουν καλύτερα. Αλλά οι επεμβάσεις δε στερούνται κινδύνων. 

Το 1923 οι θεατές αναρωτιούνταν γιατί η Φάνι Μπράις, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Φάνια Μπόραχ (1891-1951), δημοφιλούς ηθοποιού του βαριετέ και του θεάτρου, είχε διορθώσει τη μύτη της. Μετά από σαράντα χρόνια, το 1964, η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ έκανε το ντεμπούτο της στο Μπρόντγουεϊ στο ρόλο της Μπράις στο Ένα αστείο κορίτσι και οι θεατές αναρωτιούνταν γιατί δεν είχε διορθώσει τη μύτη της. 

Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος – Όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος είναι διπλός, δηλαδή από σώμα και ψυχή, και έχει διπλές τις αισθήσεις και διπλές τις αρετές τους.

Πέντε αισθήσεις έχει η ψυχή και πέντε το σώμα. Οι ψυχικές αισθήσεις, είναι νους, διάνοια, γνώμη, φαντασία, και αίσθηση. Οι σοφοί τις ονομάζουν και δυνάμεις. Οι σωματικές αισθήσεις είναι τούτες. Όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή. Για αυτό και διπλές είναι οι αρετές, διπλές και οι κακίες. Ώστε αναγκαίο είναι να γνωρίζει καθαρά ο κάθε άνθρωπος, πόσες είναι οι ψυχικές αρετές και πόσες οι σωματικές. Και ποια είναι τα ψυχικά πάθη και ποια τα σωματικά πάθη.

1. Οι ψυχικές αρετές

Ψυχικές αρετές είναι πρώτα οι τέσσερις γενικότερες αρετές, οι οποίες είναι, ανδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη, και δικαιοσύνη. Από αυτές γεννιούνται οι ψυχικές αρετές, πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, θεία γνώση, ευφροσύνη, απλότητα, αταραξία, ειλικρίνεια, η χωρίς έπαρση διάθεση, η αφιλαργυρία, η συμπάθεια, ελεημοσύνη, μεταδοτικότητα, αφοβία, αλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια, επιθυμία των μελλοντικών αγαθών, πόθος της βασιλείας του Θεού και επιθυμία της θείας υιοθεσίας.

2. Οι σωματικές αρετές