ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΥ ΑΓΑΠΗΤΟΙ, «έστω πας άνθρωπος ταχύς εις το ακούσαι, βραδύς εις το
λαλήσαι, βραδύς εις την οργήν» ( Ιακ. α΄19 ) . Πρέπει να είσαστε πρόθυμοι να
ακούτε τα λόγια του Θεού.
Οι άνθρωποι έχουν…δύο ώτα
και μία γλώσσα, για ν’ ακούνε πολλά και να λέγουν λίγα. Τα αυτιά είναι πάντα
ανοικτά, ενώ η γλώσσα είναι κλεισμένη στο στόμα. Πρέπει να σκέπτεται, για να
ομιλήση τον Λόγο του Θεού. Πόσο μάλλον πρέπει να προσέχη, όταν Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Καθώς είναι ανάγκη να φυλάμε το νου μας από την αγνωσία, έτσι παρομοίως είναι ανάγκη να τον φυλάμε ακόμη και από την πολυπραγμοσύνη, την αντίθετή της αγνωσίας. Γιατί, αφού τον γεμίσουμε από πολλούς λογισμούς μάταιους και άτακτους και βλαπτικούς, τον κάνουμε αδύνατο και δεν μπορεί να καταλάβει εκείνο που ταιριάζει στην αληθινή απονέκρωσή μας και τελειότητα. Γι’ αυτό, πρέπει να είσαι σαν πεθαμένος εντελώς, σε κάθε έρευνα των επιγείων πραγμάτων, τα οποία, αν και μπορεί να επιτρέπονται, δεν είναι όμως και αναγκαία. Και μαζεύοντας πάντα το νου σου, όσο μπορείς μέσα στον εαυτό σου, κάνε τον αμαθή από τα πράγματα όλου του κόσμου τα πράγματα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Η κλίμακα των 3 βαθμίδων (Όσιος Ισαάκ ο Σύρος)
…Ό όσιος Ισαάκ ό Σύρος διακρίνει τρεις βαθμίδες,τις όποιες πρέπει να άνέβη ό αγωνιστής ορθόδοξος χριστιανός, για να φθάσει στον Θεό: α) την μετάνοια, β) την κάθαρση και γ)την τελείωση.
1. Ή μετάνοια, όπως όλοι μας γνωρίζουμε, είναι αλλαγή πορείας της ζωής μας.»Ηθελα ο,τι ήθελα εγώ. Τώρα θέλω ό,τι θέλει ό Θεός. Αυτό είναι μετάνοια. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Κυριακή Β΄Νηστειών.
Η Β’ Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά (14ος αιώνας) ησυχαστή του Αγίου Ὀρους και μετά Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης.
Ο άγιος Γρηγόριος υπερασπίστηκε τους Ησυχαστές του Αγίου Όρους, τους οποίους ειρωνευόταν και πολεμούσε ο εκφραστής του πνεύματος της Δυτικής Εκκλησίας, μοναχός Βαρλαάμ, από την Καλαβρία της Νότιας Ιταλίας. Ο αγ. Γρηγόριος, όταν υπερασπιζόταν τους εν λόγω Μοναχούς, διατύπωνε την Ορθόδοξη πίστη, σχετικά με το Θεό και τον τρόπο προσέγγισής του από τον άνθρωπο, καθώς και το τί είναι αυτό, που συνιστά τη σωτηρία του ανθρώπου.
Αν η πίστη αλλοιωθεί, έστω και κατά ένα γιώτα(ι), τότε διαφοροποιείται η «εν Χριστώ» ζωή και ματαιώνεται η σωτηρία του ανθρώπου. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Προσευχές πάλι, οι όποιες διαδέχονται την ανάγνωση, βρίσκουν τη ψυχή πιο νεαρή και πιο ακμαία, αφού έχει συγκινηθεί από τον πόθο προς τον Θεό (που προκάλεσε η ανάγνωση). Καλή δε προσευχή είναι εκείνη που προκαλεί μέσα στην ψυχή, σαφή την έννοια του Θεού. Και αυτό είναι ενοίκηση του Θεού, το να έχει κανείς εγκατεστημένο μέσα του το Θεό με τη μνήμη. Έτσι γινόμαστε ναός του Θεού, όταν δεν διακόπτεται η συνέχεια αυτής της μνήμης από γήινες φροντίδες, όταν δεν ταράσσεται ο νους από απροσδόκητα πάθη, αλλά αποφεύγοντάς τα όλα ο φιλόθεος αναχωρεί στο Θεό, και εκδιώκοντας ό,τι μας προσκαλεί στην κακία, ενδιατρίβει στις ασχολίες που οδηγούν στην αρετή.
-Πώς κατορθώνει κανείς την συγκέντρωση στην προσευχή; Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ι.Κ.Κορναράκη, Ομοτ.Καθηγητού Παν/μιου
Ο όσιος Ιωάννης, συγγραφέας της Κλίμακος μας δίνει μια θαυμάσια εικόνα της συμπεριφοράς και της δράσεως του πονηρού λογισμού στον ανθρώπινο νου με την ανύποπτη και αφανή, για τον πνευματικό αγωνιστή, παρέμβασή του στην μετατροπή ενός αγαθού λογισμού σε πονηρό!
Ο λογισμός αυτός εικονίζεται στο κείμενο της Κλίμακος με την μορφή του αθώου και ουσιαστικά ακίνδυνου, στην πραγματική και φυσική του εικόνα, για την ανθρώπινη ζωή βατράχου. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Όλη η βάση είναι πώς ο νους μας να βρίσκεται κοντά στον Θεό, προσφέροντας και την καρδιά μας, την οποία ζητάει ο Θεός. Όταν ο νους βρίσκεται στον Θεό και η καρδιά αποσυνδεθεί από την σάρκα και δοθεί στον Θεό, τότε ο άνθρωπος δεν ζει πλέον στη γη, αλλά στον Παράδεισο. Δεν τον απασχολεί πλέον τότε τον άνθρωπο ούτε ο θάνατος ούτε ο Παράδεισος, διότι τον ζει από εδώ. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο άγιος Λάζαρος Επίσκοπος Κιτίου, Ιερός Ναός Παναγίας του Άρακα, Λαγουδερά Κύπρος
Θά σας ενθυμίσω ένα ώραίο ρητό του μεγάλου μας πατρός Επιφανίου Επισκόπου Κύπρου, το οποίον εξεφώνησε κάποτε στην αρχή ενός λόγου του. «Προ εξ ημερών του Πάσχα, διά των πέντε αισθήσεων, τον τετραήμερον ο τριήμερος, ταις δυσί τον έναν χαρίζεται».
Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος αποτελείωσε την αποστολή Του και θεράπευσε το πανανθρώπινο τραύμα και σε έξι ημέρες θα παρεδίδετο στα πανάχραντα Του πάθη, όπου θα εσφράγιζε την επιτυχία της σωτηρίας μας, έδειξε, Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
«Να είστε συνεχώς έτοιμοι με δεμένο το ζωνάρι στη μέση σας και αναμμένα τα λυχνάρια» (Λουκ. 12,35)
Αυτή είναι η εντολή Εκείνου ο οποίος γνωρίζει τις αδυναμίες του ανθρώπινου πλάσματος, και ο οποίος επιθυμεί το καλό μας περισσότερο και απ’ τον ίδιο τον πατέρα και τη μητέρα μας. Είναι η εντολή του φιλάνθρωπου Κυρίου μας. Όταν ο άνθρωπος δεν είναι «ζωσμένος», τότε ολόκληρο το σώμα του δεν καμπουριάζει; Όταν όμως ζώνεται, το σώμα του δεν στέκεται ευθυτενές, όπως το κερί; Όπως το κερί, λοιπόν, έτσι και η ψυχή μας πρέπει να στέκει ίσια ενώπιον του Θεού. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Όσο ο άνθρωπος θεωρεί το Θεό μέσα στη φύση, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται ότι ο Θεός είναι επίσης πάνω και πέρα από τη φύση. Καθώς βρίσκει ίχνη του θείου σ’ όλα τα πράγματα λέει: «Κι’ αυτό είσαι εσύ· ούτε αυτό είσαι εσύ». Έτσι αυτό το στάδιο της πνευματικής οδού τον οδηγεί, με τη βοήθεια του Θεού, στ’ εκείνο το στάδιο, όπου ο Θεός δε γνωρίζεται πια μόνο από τη μεσολάβηση αυτών που έχει φτιάξει, αλλά με άμεση και δίχως μεσολάβηση ένωση. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Σύγχρονη φορητή εικόνα. Ιδιωτική συλλογή Α. και Μ.
Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Όσοι αληθινά απεφάσισαν να υπηρετήσουν τον Κύριο, πρέπει να καταγίνονται στη μνήμη του Θεού και στην αδιάλειπτη και νοερά επίκληση του ονόματος Του: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό». Τις ώρες που ακολουθούν μετά το γεύμα μπορεί κανείς να προσεύχεται ως εξής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, πρεσβείαις της Θεοτόκου ελέησόν με τον αμαρτωλό». Μπορεί επίσης να καταφεύγει ιδιαιτέρως στη Θεοτόκο: «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» ή να λέει τον αρχαγγελικό ασπασμό: «Θεοτόκε Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία…» Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
Ο φόβος του Θεού είναι η ρίζα κάθε καλού έργου. Ούτε ένα λεπτό να μην απομακρύνεται από την καρδιά σας. Σαν το κερί ν’ ανάβει και να φωτίζει όλους τους λογισμούς, όλες τις εσωτερικές κινήσεις της καρδιάς σας.
Αυτός θα σας διδάξει να βαδίζετε σωστά, να εργάζεσθε το κάθε τι σαν έργο Θεού. Αυτός θα σας διδάξει να στέκεστε, όπως εκείνοι που βρίσκονται μπροστά στο βασιλέα. Αυτός θα σας διδάξει να προχωρείτε, όπως προχωρούν εκείνοι που κρατούν ένα ποτήρι γεμάτο νερό, από το οποίο δεν πρέπει να στάξει ούτε μια σταγόνα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
+ Ιερομονάχου Ευσεβίου Βίττη.
β. Η μονολόγιστη ευχή ως δρόμος προς την αληθινή θεολογία ή θεογνωσία.
Δεν είναι βέβαια δυνατόν να δούμε εν πλάτει όλα όσα θαυμάσια μας λένε, στον περιορισμένο χώρο αυτής της σύντομης παρουσιάσεως αυτού του μεγάλου θέματος. Στο παρόν κείμενο θα χρειαστεί να επικεντρώσουμε τη προσοχή μας σε θέμα, το οποίο είναι, πιστεύουμε, σημαντικό ως εισαγωγική πρόσβαση στο χώρο της θεολογίας, όπου κατά τη πατερική διδαχή θεολογία είναι η ανάβαση του ανθρώπου προς το Θεό. Και ως οδός, αλλά και ως «χώρος» της αληθινής θεολογίας ορίζεται η προσευχή, η οποία αποτελεί «ανάβασιν νου προς Θεόν» (Νείλος ο Ασκητής, Λόγος περί προσευχής) . Και η προσευχή αυτή είναι η λεγόμενη μονολόγιστη προσευχή. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Πατέρες και αδελφοί,
Ο μοναχός και ο αγωνιστής χριστιανός είναι πνευματικοί μαχητές σε κάθε στιγμή της ζωής τους από την γέννηση μέχρι τον θάνατο τους. Είναι όμως ανάγκη να γνωρίζουμε την τέχνη αυτού του αοράτου πολέμου και από ποία μέρη έρχεται εναντίον μας ο νοητός εχθρός.
Ο άγιος Μελέτιος ο Ομολογητής μας λέγει ότι ο πειρασμός έρχεται από έξι σημεία εναντίον μας, ενώ ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει από οκτώ, δηλ. από επάνω και από κάτω, από δεξιά και αριστερά, από εμπρός και πίσω και από μέσα και έξω.
Στην συνέχεια θα ομιλήσουμε εκτενέστερα για τον πολυμερή αυτόν πόλεμο του διαβόλου με την βοήθεια του Πανάγαθου Θεού.
1. Ο από επάνω πειρασμός:
Είναι δύο ειδών: Το πρώτο συμβαίνει όταν αρχίζουμε να κάνουμε μία αδιάκριτη και απερίσκεπτη άσκηση που υπερβαίνει τις δυνάμεις μας, όπως επί παραδείγματι: υπερβολική νηστεία, συνεχή αγρυπνία, πολλές μετάνοιες, και άλλες υπερβολικές ασκήσεις. Αυτή η άσκηση έχει ως αποτέλεσμα να αδυνατίζει το σώμα μας και να αδυνατούμε να εργασθούμε τις αρετές του Χριστού. Συγχρόνως ταράζεται ο νους μας γιατί δεν αναπαύεται σ’ αυτού του είδους τις ασκήσεις. Το δεύτερο είδος πειρασμού συμβαίνει όταν ερευνούμε την Αγία Γραφή χωρίς να διαθέτουμε την ανάλογη πνευματική ηλικία και κατάσταση με αποτέλεσμα, εάν κάποιος δεν ευρεθεί να μας χαλιναγωγήσει, θα φθάσουμε στην τρέλλα, την αίρεση και την βλασφημία του Θεού.
Η Αγία Γραφή είναι η απύθμενη θάλασσα της σοφίας του Θεού και απ’ αυτό το νερό εμείς πρέπει να βγάλουμε όσο είναι δυνατόν και απαραίτητο για να ανακουφισθούμε από την πνευματική μας δίψα. Απ’ αυτό το νερό ο άνθρωπος βγάζει με τον κουβά και απ’ αυτόν στην κανάτα και από εκεί παίρνει με ένα ποτήρι να δροσισθεί και δεν προσπαθεί με μία φορά να βγάλει το νερό της σοφίας του Θεού έξω, διότι δεν έχει τα κατάλληλα εργαλεία και υπάρχει βεβαίως ο φόβος να πνιγεί. Έτσι πνίγηκαν πολλοί ερευνητές των Γραφών λόγω της υπερηφάνειας των και έγιναν αρχηγοί αιρέσεων και οδήγησαν μαζί με τους εαυτούς των χιλιάδες ψυχές στον Άδη. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
(+Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)
22. Η φυλακή των αισθήσεων και οι καρποί της νήψεως.
Άλλοτε πάλιν μας έλεγε για την φυλακήν των αισθήσεων και πόσην σημασίαν έχει αυτή η εργασία.
«Τα από μέρους πτώματα και αυτός ο ξερός πόλεμος του εχθρού έχουν σχεδόν την εισοδόν τους από τας θύρας των αισθήσεων. Εάν δεν δοθή αφορμή από κάπου, ο πόλεμος δεν αρχίζει, και αν θα γίνη, θα είναι ανίσχυρος και χωρίς βλάβην, κόβετε λοιπόν τας αφορμάς. Μέσα σ’ αυτές στήνει ο εχθρός τας παγίδας του και πιάνει όποιον δεν έχει προσοχήν. Κάποτε, μας ελεγεν, είχα τούτο εις τον νουν μου και μάλιστα ερχόταν εις την μνήμην μου και το ρητόν της Γραφής,»πάση φυλακή τήρει σην καρδίαν» και καθόμουν εις το σκαμνάκι μου και έλεγα την ευχήν, όπως πάντοτε εσυνήθιζα.
Μου εφάνηκε πως βρέθηκα σε ένα μέρος σαν θεωρείο υψηλό, που ήταν σαν εξέδρα και από κάτω ήτο ένας απέραντος κάμπος σαν γαληνεμένη θάλασσα. Όπως προσπαθούσα με περιέργεια να ιδώ, τι ήταν αυτό και πως βρέθηκα εκεί, διέκρινα ότι μέσα εις το έδαφος, που μόλις και εφαίνοντο, ήσαν στημένες αναρίθμητες παγίδες. Με έπιασε φόβος και σκεπτόμουν, τι σήμαιναν αυτά και ποιος έστησε τόσες παγίδες σε τόσην έκτασιν και αλλοίμονον σε εκείνον που θα πέση εδώ μέσα. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας
Γέροντα Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου
1. Το θέμα της νήψεως είναι ίσως το μοναδικόν θέμα το οποίον μπορεί να απασχολήσει έναν άνθρωπο, ο οποίος αγαπά αληθινά τον Θεόν. Η νήψις δεν είναι απλώς μία αόριστος έννοια, αλλά είναι μία ενέργεια. Είναι, θα λέγαμε, η δουλειά της ζωής μας. Είναι η ίδια η ζωή μας. Είναι η κλήσις μας η αποστολική, η κλήσις μας η μοναχική. Είναι η πράξις μας και η ζωή μας.
Λέγοντας λοιπόν νήψιν δεν εννοούμε κάτι μερικόν, αλλά το όλον κατόρθωμα, την ανά πάσα στιγμή ενέργεια της υπάρξεώς μας. Γι αυτό, θα λέγαμε, νήψις σημαίνει: η αναπνοή μας. ῞Οπως αν για λίγες στιγμές σταματήσωμε να αναπνέωμε, ο ζωτικός αήρ δεν εισέρχεται πλέον μέσα μας και αποθνήσκομεν, έτσι και αν για μίαν στιγμή λείψει από ημάς η νήψις, σημαίνει ότι σταματάει η λειτουργία της αναπνοής μας. Σταματάει η είσοδος του ζωαρχικού ανέμου, του πνεύματος, του Αγίου Πνεύματος. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο άνθρωπος, αυτό που γνωρίζει το κατανοεί, το κάνει αντικείμενο και περιεχόμενο της νόησής του. Το «χωράει ο νους του». Ο Θεός όμως δεν είναι ένα από τα αντικείμενα της γνώσης που μπορεί να χωρέσει ο νους του ανθρώπου. Ο Θεός είναι «ακατάληπτος» ή, όπως λέγει ο Μ. Αθανάσιος: «Θεός καταλαμβανόμενος ουκ εστί Θεός» (ΡG 28, 597 Δ).
Ειδικότερα, o άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει τη φύση ή την ουσία του Θεού. Η φύση και η ουσία όλων των κτιστών είναι γνωστή. Γνωρίζουμε τα στοιχεία, από τα όποια αποτελείται η πέτρα, το νερό, το φως, τα ζώα, ο άνθρωπος. Τα στοιχεία όμως της θεϊκής Φύσης μας είναι άγνωστα: «Τι εστι Θεού ουσία και αγνοούμε και λέγειν δυνάμεθα» (Ιωάννης Δαμασκηνός, ΡG 94, 793 Β). Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Γεννήθηκε στη Ζίχνη της Μακεδονίας περί το 1460 από γονείς φιλόθεους, φιλάγαθους και φιλάρετους. Στην πατρίδα του έμαθε τα πρώτα γράμματα κι έδειξε πως τα αγαπούσε ιδιαίτερα και πρόκοπτε και προόδευε μελετώντας και εντρυφώντας στις ιερές γραφές. Μάλιστα επιδόθηκε στην καλλιγραφία και έγινε άριστος καλλιγράφος. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
«Ζήτησον ειρήνην και δίωξον αυτήν» ( Ψαλμ. 33,15). Ζήσε την ειρήνη και επιδίωξε την με συνεχείς προσπάθειες. Γι’ αυτήν είπε ο Κύριος «σας αφήνω την ειρήνη, σας δίνω τη δική μου ειρήνη όχι την ειρήνη που δίνει ο κόσμος». Ζήτησε λοιπόν την ειρήνη του Κυρίου και επιδίωξέ την. Θα την επιδιώξεις δε όχι με άλλο τρόπο, αλλά τρέχοντας «με σκοπό το βραβείο της άνω κλήσεως». Στον ουρανό είναι η αληθινή ειρήνη. Γιατί όσο καιρό συνδεόμαστε με τη σάρκα, είμαστε δεσμευμένοι με πολλά, που μας αναστατώνουν και μας ταράζουν πολύ. Ζήτησε λοιπόν την ειρήνη, την απαλλαγή από τους θορύβους αυτού του κόσμου. Απόκτησε γαληνεμένο νου, μια ήρεμη και ατάραχη κατάσταση της ψυχής, που δεν σαλεύεται από τα πάθη ούτε παρασύρεται σε συμβιβασμό από ψεύτικες απόψεις που στηρίζονται σε πιθανότητες, για να αποκτήσεις την ειρήνη του Θεού, που ξεπερνά κάθε νου και φρουρεί την καρδιά σου. Εκείνος που ζητά την ειρήνη, ζητά με πόθο το Χριστό. Αυτός είναι η ειρήνη που ένωσε τους δύο σε ένα καινούργιο άνθρωπο φέρνοντας ειρήνη και «ειρήνευσε με το αίμα που χύθηκε στο σταυρό τα επίγεια και τα επουράνια» (Κολ. 1,20)
(Ομιλία στον 33ο Ψαλμό)
Πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος είναι διπλός, δηλαδή από σώμα και ψυχή, και έχει διπλές τις αισθήσεις και διπλές τις αρετές τους.
Πέντε αισθήσεις έχει η ψυχή και πέντε το σώμα. Οι ψυχικές αισθήσεις, είναι νους, διάνοια, γνώμη, φαντασία, και αίσθηση. Οι σοφοί τις ονομάζουν και δυνάμεις. Οι σωματικές αισθήσεις είναι τούτες. Όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή. Για αυτό και διπλές είναι οι αρετές, διπλές και οι κακίες. Ώστε αναγκαίο είναι να γνωρίζει καθαρά ο κάθε άνθρωπος, πόσες είναι οι ψυχικές αρετές και πόσες οι σωματικές. Και ποια είναι τα ψυχικά πάθη και ποια τα σωματικά πάθη.
1. Οι ψυχικές αρετές
Ψυχικές αρετές είναι πρώτα οι τέσσερις γενικότερες αρετές, οι οποίες είναι, ανδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη, και δικαιοσύνη. Από αυτές γεννιούνται οι ψυχικές αρετές, πίστη, ελπίδα, αγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ανεξικακία, χρηστότητα, αοργησία, θεία γνώση, ευφροσύνη, απλότητα, αταραξία, ειλικρίνεια, η χωρίς έπαρση διάθεση, η αφιλαργυρία, η συμπάθεια, ελεημοσύνη, μεταδοτικότητα, αφοβία, αλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, ευλάβεια, επιθυμία των μελλοντικών αγαθών, πόθος της βασιλείας του Θεού και επιθυμία της θείας υιοθεσίας.
2. Οι σωματικές αρετές
ΣΥΝΑΞΑΡΙ
Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο) 