Η Κάθοδος του Χριστού στον Άδη (1)

Αγίου Επιφανίου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίας της Κύπρου

ΛΟΓΟΣ

στο Άγιο και Μεγάλο Σαββάτο

Που αναφέρεται

Στη Θεόσωμη Ταφή του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού
και στον Ιωσήφ από την Αριμαθαία, και στην κάθοδο του Κυρίου στον Άδη, που έγινε κατά παράδοξο τρόπο μετά το σωτήριο πάθος.

***

1. Τι είναι αυτό που συμβαίνει σήμερα; Μεγάλη σιωπή είναι απλωμένη στη γη. Μεγάλη σιωπή και ηρεμία. Μεγάλη σιωπή γιατί κοιμάται ο Βασιλιάς. Η γη φοβήθηκε και ησύχασε, επειδή ο Θεός με το σώμα κοιμήθηκε. Ο Θεός με το σώμα πέθανε, και τρόμαξε ο Άδης. Ο Θεός για λίγο κοιμήθηκε, και ανέστησε αυτούς που βρίσκονταν στον Άδη. Πού είναι τώρα οι προ ολίγου ταραχές και οι φωνές και οι παράνομοι θόρυβοι κατά του Χριστού; Πού είναι οι όχλοι και οι εξεγέρσεις και οι στρατιωτικές φρουρές και τα όπλα και οι λόγχες; Πού είναι οι βασιλιάδες και οι ιερείς και οι δικαστές οι καταδικασμένοι; Πού είναι οι αναμμένες δάδες και τα μαχαίρια και οι άτακτες κραυγές; Πού είναι οι όχλοι που εφρύαξαν και η άσεμνη κουστωδία; Εξαφανίστηκαν πραγματικά, γιατί στ’ αλήθεια πραγματικά οι όχλοι έκαναν σχέδια ανόητα και μάταια. Σκόνταψαν πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο, τον Χριστό και συντρίφτηκαν οι ίδιοι. Χτύπησαν με μανία τη στέρεη Πέτρα, αλλά διαλύθηκαν σε αφρούς, όπως τα κύματα που κτυπούν στο βράχο. Χτύπησαν πάνω στο ανίκητο αμόνι και οι ίδιοι κομματιάστηκαν. Ανύψωσαν στο ξύλο του Σταυρού την πέτρα και αυτή κύλησε και τους θανάτωσε. Όπως οι Φιλισταίοι τον δυνατό Σαμψών, έδεσαν και αυτοί τον Ήλιο Χριστό, αυτός όμως έσπασε τις πανάρχαιες αλυσίδες και εξόντωσε τους αλλοφύλους και παράνομους. Έδυσε ο Θεός, ο Ήλιος της δικαιοσύνης Χριστός, στη γη και πλάκωσε με πηχτό σκοτάδι τους Ιουδαίους.

Η σχισμένη καί μαυρισμένη Κολόνα

Εμίρης Τούνομ

Το Πάσχα του 1549 μ.Χ. οι Αρμένιοι κατώρθωσαν να δωροδοκήσουν τον Τούρκον Διοικητήν, και να εκδώση απαγορευτικήν διαταγήν προς τον Έλληνα-Ορθόδοξον Πατριάρχην Σωφρόνιον Δ΄, ώστε να μήν έχει πρόσβασιν εντός του Ναού δια τήν τελετήν του Αγίου Φωτός. Οι φρουροί έκλεισαν τήν Αγίαν Πόρτα και ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Δ΄ με το ιερατείον και τους πιστούς του παρέμειναν έξω προσευχόμενοι, αναμένοντες τήν έκβασιν των γεγονότων. Πράγματι η απάντησις του Κυρίου μας ήταν άμεσος. Παρα τας απέλπιδας προσπαθείας του Αρμενίου Πατριάρχου, το Άγιον Φως δεν έλαμψε εις το ιερόν Κουβούκλιον ή εις άλλον σημείον εντός του Ναού. Το Άγιον Φως εξήλθε διαπερνόν τήν Κολόναν, η οποία μέχρι σήμερον φαίνεται σχισμένη και μαυρισμένη, και προς μεγάλην κατάπληξιν άναψαν τα κερια, τα οποία   εκρατούσε εις τας χείρας του ο Ορθόδοξος Πατριάρχης. Εις τήν συνέχειαν ο Πατριάρχης έδωσε το Άγιον Φως εις τους Ορθοδόξους, οι οποίοι ευρίσκοντο εις τήν αυλήν, ενώ ο Αρμένιος έφυγε  ντροπιασμένος. Το αξιοθαύμαστον γεγονός εμαρτύρησε ο Εμίρης Τούνομ, ο οποίος εκείνην τήν στιγμήν ήτο φρουρός εις τήν Αγίαν Πόρτα. Αυτό έγινε αιτία να πιστέψη και να γίνη Χριστιανός. Οι Τούρκοι τον σκότωσαν δια να μήν μαθευθεί το γεγονός.

Η σχισμένη (ΟΧΙ ΡΑΓΙΣΜΕΝΗ) και μαυρισμένη Κολόνα

Συμφώνως προς άλλην εκδοχήν, όταν αντελήφθη το θαύμα ανεφώνησε προς τους συγκεντρωμένους: «Αυτή είναι η αληθινή πίστις». Οι Τούρκοι δια τήν αλλαξοπιστίαν του τον έκαψαν ζωντανόν. Τα οστά του σήμερον φυλάσσονται εις το Μοναστήριον της Μεγάλης Παναγιάς. Όταν ο Σουλτάνος επληροφορήθη το θαύμα, εξέδωσε φιρμάνιον και ανεγνώρισε το αποκλειστικόν δικαίωμα δια τήν λήψιν του Αγίου Φωτός εις τον Ελληνορθόδοξον Πατριάρχην.

Κοντάκιο, Οίκος και Συναξάρι του Μεγάλου Σαββάτου

Ο ενταφιασμός του Χριστού. Τοιχογραφία του 11ου αιώνα. Μονή Οσίου Λουκά, Βοιωτία. Φωτογραφία VatopaidiFriend.

Διαβάστε τα παρακάτω από την Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου (Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου). Παρατηρήστε ιδιαίτερα τί λένε οι Στίχοι στο τέλος.

Το Κοντάκιον. Ήχος β΄.

Την άβυσσον ο κλείσας νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός, ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ώ Χριστός, αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.

Αυτός που περιώρισεν εις ωρισμένον τόπον την απέραντον θάλασσαν (η οποία κάποτε εκάλυπτεν ολόκληρον την γην,) εμφανίζεται νεκρός και εναποτίθεταθ ο αθάνατος εις μνημείον ως θνητός, αφού προηγουμένως ετυλίχθη με σινδόνα (σάβανον) και ηλείφθη με νεκρικά αρώματα. Γυναίκες δε ήλθον εις τον τάφον (μετά το Σάββατον, κατά τα εξημερώματα της Κυριακής,) δια να Τον αλείψουν με αρώματα, κλαίουσαι πικρώς και κραυγάζουσαι: Η σημερινή ημέρα (η μετά το Σάββατον, η Κυριακή, και όχι το Σάββατον των Ιουδαίων,) είνε πράγματι το ευλογηθέν κατ’ εξοχήν υπό του Θεού Σάββατον (δηλαδή η αληθινή ημέρα εορτασμού)· επειδή κατά την ημέραν αυτήν (της Κυριακής) ο Χριστός, αφού εκοιμήθη τον ύπνον του θανάτου, θα αναστή (εκ των νεκρών), διότι συνεπληρώθησαν αι τρεις ημέραι.

Μέγα Σάββατο: Ο Νικητής του θανάτου – Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου

Σήμερα λοιπόν ο Κύριός μας περιοδεύει στον Άδη. Σήμερα συνέτριψε τις χάλκινες πύλες και τους σιδερένιους μοχλούς του. Πρόσεξε την ακριβολογία. Δεν είπε, άνοιξε τις πύλες, αλλά «συνέτριψε τις χάλκινες πύλες», για να αχρηστεύσει το δεσμωτήριο. Δεν αφαίρεσε τους μοχλούς, αλλά τους συνέτριψε, για να αχρηστεύσει τη φυλακή. Όπου βέβαια δεν υπάρχει ούτε μοχλός ούτε θύρα, και αν κάποιος εισέλθει, δεν εμποδίζεται να εξέλθει. Όταν λοιπόν συντρίψει ο Χριστός, ποιος θα μπορέσει να διορθώσει;

Μεγάλο Σάββατο – Η κάθοδος του Χριστού μέχρι τα μελαγχολικά βασίλεια του θανάτου.(Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ)

Η Ακολουθία ήδη μας έδωσε όχι μόνον όλη την Χάρη αλλά και όλη την χαρά, τον καταρτισμό του νοήματος των Αγίων Ημερών. Αξιωθήκαμε να προχωρήσουμε λειτουργικώς μαζί με τον Κύριο από τον κήπο της Γεθσημανή μέχρι τον φρικτό Γολγοθά και μέχρι τον ζωηφόρο και ζωοδόχο Τάφο, τον ξένο Τάφο, στον οποίο φιλοξενήθηκε τριήμερος. Σημειώνω, αυτόν τον ξένο Τάφο, γιατί ο Κύριος ήλθε «εις τα ίδια και οι ίδιοι Αυτόν ουκ εδέχθησαν», ήλθε στους δικούς Του και οι δικοί Του δεν Του ανοίξανε και έμεινε διά βίου ένας ξένος. Ξένος για τον κόσμο, τον οποίο δημιούργησε. Ξένος για τον λαό τον περιούσιο, τον αγαπημένο. Ξένος ως τον θάνατό Του, που δεν βρέθηκε ούτε ένας τάφος να ανήκει στον Ίδιο για να Τον δεχθεί, αλλά φιλοξενήθηκε στον τάφο του δικαίου Ιωσήφ του Αριμαθαίου.

Σήμερα ο Κύριος έχει κατέβει στα ταμεία του Άδου. Λέει ο απόστολος Πέτρος, ότι εκεί κατέβηκε «ίνα και τοις εν φυλακή πνεύμασι κηρύξη». Κατέβηκε μέχρι τα αμειδή,(αγέλαστα-μελαγχολικά) βασίλεια του θανάτου, τα σκοτεινά, όπου δεν υπάρχει χαμόγελο ποτέ, να αναζητήσει «παγγενή τον Α­δάμ», όλη την ανθρωπότητα, από του Αδάμ και της Εύας μέχρι και εκείνων που είχαν πεθάνει ως την ώρα εκείνη.

Η Μονή Αγίου Γεωργίου Μαυροβουνίου, κοντά στους Τρούλλους Λάρνακας της Κύπρου (2)

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος (με την ασημένια επένδυση). Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Μαυροβουνίου, Τρούλλοι Λάρνακας, Κύπρος

Αρχιμανδρίτου Συμεών

Το επάργυρο κάλυμμα έγινε στην Αθήνα από τον εξαίρετο αργυροχόο Κωνσταντίνο Κύρκο, ο οποίος εκτέλεσε σχέδιο πού του προτείναμε εμείς. Η εικόνα αυτή μαζί με όλες τις υπόλοιπες παλιές εικόνες μετεφέρθησαν στην εκκλησία το Μέγα Σάββατο. Έγινε νέο τέμπλο, λιτό και απέριττο, πού μαζί με τις εικόνες των χρόνων της Τουρκοκρατίας δημιουργούν κατανυκτικό περιβάλλον.

Στο κάτω μέρος της εικόνας υπάρχει η επιγραφή:

Ηργυροκοσμήθη η παρούσα Εικών του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Μαυροβουνιώτου, εν τη πόλει των Αθηνών επί Αρχιθύτου Κιτιέων Χρυσοστόμου του Α΄.

Πέμπτη της Διακαινησίμου και ο κρυφός εορτασμός του Πάσχα στην Τραπεζούντα

Πέμπτη του Πάσχα κι ο παπα – Λευτέρης πρωΐ-πρωΐ φόρτωνε το ζώο του κι ετοιμαζόταν να κατεβεί στην Τραπεζούντα. Την ίδια ώρα ακούστηκαν οι πρώτοι χτύποι της καμπάνας. Ο συνεφημέριός του ο παπα – Γαβριήλ φαίνεται πώς είχε αϋπνίες. Χθες ήταν η σειρά του να λειτουργήσει. Μετά πήρε τα βουνά και τα λαγκάδια να μαζέψει ξύλα. Και σήμερα νάτον ξημερώματα, έτοιμος να κάνει τον πραματευτή. Κανονικά όφειλε να πάει στην εκκλησιά. Τέτοια μέρα, ακόμη Πασχαλιά, πού ξανακούστηκε να λείπει απ’ τη Λειτουργία! Ας όψονται, όμως, τα τόσα στόματα πού περιμένουν στο σπίτι. Κάποιος έπρεπε να νοιαστεί για το καθημερινό τους.

Οκτώ του έδωσε ο Θεός κι άλλα τρία ο

Κοντάκιο, Οίκος και Συναξάρι του Μεγάλου Σαββάτου

Ο ενταφιασμός του Χριστού. Τοιχογραφία του 11ου αιώνα. Μονή Οσίου Λουκά, Βοιωτία. Φωτογραφία VatopaidiFriend.

Διαβάστε τα παρακάτω από την Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου (Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου). Παρατηρήστε ιδιαίτερα τί λένε οι Στίχοι στο τέλος.

Το Κοντάκιον. Ήχος β΄.

Την άβυσσον ο κλείσας νεκρός οράται, και σμύρνη και σινδόνι ενειλημμένος, εν μνημείω κατατίθεται, ως θνητός, ο αθάνατος. Γυναίκες δε αυτόν ήλθον μυρίσαι, κλαίουσαι πικρώς και εκβοώσαι· τούτο Σάββατόν εστι το υπερευλογημένον, εν ώ Χριστός, αφυπνώσας, αναστήσεται τριήμερος.

Αυτός που περιώρισεν εις ωρισμένον τόπον την απέραντον θάλασσαν (η οποία κάποτε εκάλυπτεν ολόκληρον την γην,) εμφανίζεται νεκρός και εναποτίθεταθ ο αθάνατος εις μνημείον ως θνητός, αφού προηγουμένως ετυλίχθη με σινδόνα (σάβανον) και ηλείφθη με νεκρικά αρώματα. Γυναίκες δε ήλθον εις τον τάφον (μετά το Σάββατον, κατά τα εξημερώματα της Κυριακής,) δια να Τον αλείψουν με αρώματα, κλαίουσαι πικρώς και κραυγάζουσαι: Η σημερινή ημέρα (η μετά το Σάββατον, η Κυριακή, και όχι το Σάββατον των Ιουδαίων,) είνε πράγματι το ευλογηθέν κατ’ εξοχήν υπό του Θεού Σάββατον (δηλαδή η αληθινή ημέρα εορτασμού)· επειδή κατά την ημέραν αυτήν (της Κυριακής) ο Χριστός, αφού εκοιμήθη τον ύπνον του θανάτου, θα αναστή (εκ των νεκρών), διότι συνεπληρώθησαν αι τρεις ημέραι.

Ο Άγιος Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας (31 Ιουλίου). Απόσπασμα από Ομιλία του Αγίου Επιφανίου.

Ο Άγιος Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας. Χαρακτικό του 1630.

Θ. Όταν βράδιασε, λέει, ήλθε ένας πλούσιος άνθρωπος που το όνομά του ήταν Ιωσήφ. Αυτός τόλμησε και παρουσιάστηκε μπροστά στον Πιλάτο, και του ζήτησε το σώμα του Ιησού. Παρουσιάστηκε ένας θνητός μπροστά σε έναν θνητό ζητώντας να λάβει τον Θεό. Ζήτα τον Θεό των θνητών. Ο πηλός μπροστά στον πηλό, ζητά να λάβει τον πλάστη των όλων. Το χορτάρι, ζήτα από το χορτάρι την ουράνια φωτιά. Η τιποτένια σταγόνα, παίρνει από την τιποτένια σταγόνα τον απύθμενο ωκεανό. Ποιος είδε, ποιος ποτέ άκουσε αυτό το απίστευτο; Ένας άνθρωπος να χαρίζει σε άλλον άνθρωπο τον δημιουργό των ανθρώπων. Ένας άνομος άρχοντας σ’ έναν άνθρωπο του νόμου υπόσχεται να χαρίσει τον νομοθέτη. Ένας άκριτος κριτής τον Κριτή των κριτών επιτρέπει να τον θάψουν ως κατάδικο.

Το Άγιον Φως (1ο μέρος)

Η τελετή της Αφής του Αγίου Φωτός (1905)

Αποσπάσματα από ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπολέως και Σαμάρειας (του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων) κ.κ. Αμβροσίου, η οποία εκφωνήθηκε στο Συνοδικό της Ιεράς Μονής Όσιου Γρηγορίου Αγίου Όρους την 24η Οκτωβρίου 1986.

α) Περί του Αγίου Φωτός

Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, αφού τελειώσει η ακολουθία του Επιταφίου, το ιερατείο φέρει τον Επιτάφιο μέσα στο Ιερό Βήμα και περιφέρεται γύρω από την αγία Τράπεζα τρεις φορές ψάλλοντας το: «Ό Ευσχήμων Ιωσήφ…». Στην πομπή είναι παρατεταγμένοι εξ αρχιερείς αριστερά, εξ δεξιά και στο μέσον ο Πατριάρχης, ενώ τέσσαρες αρχιερείς κρατούν στις πλάτες των το Αντιμήνσιο, το οποίον είναι γεωργιανό και πολύ ωραίο. Όταν πρόκειται να το εναποθέσουν στην Άγια Τράπεζα, λέγουν το Ευαγγέλιο, στο οποίο ερωτούν τι θα γίνει με εκείνον τον πλάνο, ο οποίος είπε ότι την τρίτη ήμερα θα αναστηθεί, μήπως έλθουν οι μαθηταί Του και τον κλέψουν και γίνει η εσχάτη πλάνη χειρών της πρώτης. Στο σημείο αυτό που λέγει: «Έχετε κουστωδία ασφαλίσατε τον τάφο, ως οίδατε», έχουν σβηστή όλα τα καντήλια μέσα στον Πανάγιο Τάφο, ενώ τρεις αστυνομικοί εβραίοι και δύο κληρικοί, ένας αρμένιος και ένας ημέτερος σφραγίζουν τον Τάφο με βουλοκέρι.
Την Παρασκευή το πρωί ανοίγουμε εμείς τη θύρα του ναού της Αναστάσεως και το Σάββατο την ανοίγουν οι Αρμένιοι με την σειρά. ο κόσμος έχει κατακλύσει τον Ναό από την Παρασκευή το βράδυ, όπου και διανυκτερεύουν. Το πρωί άλλοι άνθρωποι από τις 3.30 περιμένουν έξω από την θύρα του ναού. Μόλις ανοίξει…

«Ουκ έστιν ώδε»

Ώρα έντεκα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου! Το Άγιον Πάσχα της Ορθοδοξίας! Οι πιστοί συγκεντρώνονται ήσυχα στους σκοτεινούς ναούς, ενώ ο αναγνώστης διαβάζει από το βιβλίο των Πράξεων. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ο ιερεύς βάζει «Ευλογητός» για να αρχίσει η σύντομη Ακολουθία του Μεσονυκτικού…

Μέσα στο σκοτάδι, ο ιερεύς εμφανίζεται και πάλι, κρατώντας αναμμένη τη λαμπάδα του. Το φως της περνά από χέρι σε χέρι, μέχρις ότου όλη η εκκλησία, όπως ο κόσμος κατά τη στιγμή της δημιουργίας του, πλημμυρίζει από νέο φως…Καθώς το πλήθος συγκεντρώνεται έξω από τις κλειστές πόρτες της εκκλησίας, ο ιερεύς διαβάζει τη διήγηση της εκ νεκρών Αναστάσεως του Χριστού από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο.

Κέντρο της περικοπής ο κενός Τάφος και η αναγγελία του αγγέλου στις γυναίκες «ουκ έστιν ώδε αλλ’ ηγέρθη». Για την εμπειρία των γυναικών αυτών, που πρώτες στάθηκαν μάρτυρες της αναστάσεως, αυτά τα λόγια αποτελούν την επιτομή του χαρμόσυνου μηνύματος. Για περίπου τρία χρόνια συνόδευαν τον Ιησού και τη μικρή ομάδα των μαθητών Του. Τον καλωσόρισαν στα σπίτια τους, έστρωσαν το τραπέζι γι Αυτόν και με ποικίλους τρόπους Τον διακόνησαν μαζί με εκείνους που Τον ακολουθούσαν. Όταν τελικά συνελήφθει, στάθηκαν από απόσταση, μάρτυρες της κακοποίησης που υπέστη· ζάρωσαν με την άρνηση του Πέτρου και θρήνησαν για την αδικία που έγινε σε βάρος Εκείνου που ήξεραν δίκαιο και άγιο: του Υιού της Μαρίας αλλά και Υιού του Θεού.

Μεγάλο Σάββατο (1)

Η "Σινδόνη του Τορίνο", το νεκρικό σάβανο του Χριστού, όπου αποτυπώθηκε υπερφυσικώς η μορφή Του. Η Σινδόνη είναι το "Άγιο Μανδήλιο", το οποίο έκλεψαν οι Σταυροφόροι το 1204 όταν λεηλάτησαν την Κωνσταντινούπολη. Βρίσκεται στην πόλη Τορίνο της Ιταλίας. (Τα καψίματα στα δεξιά και στα αριστερά της μορφής του Χριστού οφείλονται σε πυρκαγιά, κατά την οποία η Σινδόνη ήταν διπλωμένη, γι' αυτό και είναι συμμετρικά.)

«ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ»

Το «Άγιον και Μέγα Σάββατον» είναι η ημέρα που συνδέει τη Μεγάλη Παρασκευή -την ημέρα του Σταυρού- με την Κυριακή , ημέρα της Ανάστασης του Κυρίου. Για πολλούς ανθρώπους, η αληθινή φύση και το νόημα αυτού του «συνδέσμου», η ουσιαστική αναγκαιότητα αυτής της «ενδιάμεσης ημέρας» παραμένει άγνωστη, ή ίσως σκοτεινή. Για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που εκκλησιάζονται οι «σπουδαιότερες» ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι η Μεγάλη Παρασκευή και η Κυριακή, δηλαδή ο Σταυρός και η Ανάσταση. Χωρίς το Μεγάλο Σάββατο όμως αυτές οι δύο ημέρες παραμένουν, κατά κάποιο τρόπο, «ασύνδετες». Έχουμε δηλαδή μια ημέρα λύπης και υστέρα έρχεται η ημέρα της χαράς. Σ’ αυτή τη διαδοχή η λύπη απλά αντικαθίσταται από τη χαρά… Αλλά σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας που εκφράζεται στη λειτουργική της παράδοση, η φύση αυτής της διαδοχής δεν είναι μια απλή αντικατάσταση. Η Εκκλησία διακηρύσσει ότι ο Χριστός «επάτησε τω θανάτω τον θάνατον». Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και πριν από την Ανάσταση συμβαίνει κάποιο γεγονός στο οποίο η λύπη δεν αντικαθίσταται απλά από τη χαρά, αλλά μεταμορφώνεται σε χαρά. Το Μεγάλο Σάββατο είναι ακριβώς η ημέρα αυτής της μεταμόρφωσης , η ημέρα κατά την οποία η νίκη έρχεται από μέσα και εξαφανίζει την ήττα, η ημέρα οπότε έχουμε την ευκαιρία να ηρεμήσουμε και να σκεφτούμε, πριν από την Ανάσταση, το θάνατο του ίδιου του θανάτου … Όλα αυτά εκφράζονται, και πολύ περισσότερο βιώνονται, κάθε χρόνο στη διάρκεια αυτής της υπέροχης πρωινής ακολουθίας του Μεγάλου Σαββάτου. Η Θεία Λειτουργία αυτής της ημέρας γίνεται για μας ένα σωτήριο μεταμορφωτικό παρόν.

Ερχόμενοι στο ναό το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου έχουμε ολοκληρώσει τις ακολουθίες της Μεγάλης Παρασκευής. Σήμερα στους ενοριακούς ναούς ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου ψέλνεται τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ. Η λύπη της Μεγάλης Παρασκευής είναι, επομένως, το εισαγωγικό θέμα, το σημείο έναρξης θα λέγαμε, του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου. Αρχίζει σαν νεκρώσιμη ακολουθία, σαν θρήνος σε νεκρό σώμα. Οι ιερείς βγαίνουν από το ιερό και στέκονται μπροστά στον Επιτάφιο, θυμιατίζουν αργά τον Επιτάφιο, τις εικόνες και όλο το εκκλησίασμα. Όλοι μαζί, λαός και κληρικοί, στεκόμαστε μπροστά στον τάφο του Κυρίου μας και συγκεντρώνουμε τη σκέψη μας στο μεγάλο γεγονός του Θανάτου Του, της φαινομενικής ήττας. Κείνη τη στιγμή αρχίζουμε να ψάλλουμε τα εγκώμια σε τρεις στάσεις. Τα εγκώμια είναι τροπάρια που λέγονται με στίχους από τον «Άμωμο» δηλαδή, τον 118ο Ψαλμό.