Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ (Αββά Ζωσιμά)

Ο άγιος Μωυσής ο μαύρος (περ. 330-405). Ήταν μοναχός και γέροντας στις ερήμους της Αιγύπτου, όλος αρετή και θεία χαρίσματα. Εορτάζει στις 28 Αυγούστου. Σύγχρονη κοπτική εικόνα.

Κι αν ακόμα τα σώματα των ανθρώπων γίνουν γλώσσες για να μας κατηγορούν, είμαι βέβαιος ότι και πάλι κανένας δεν θα μπορέσει να περιγράψει άξια την αναξιότητά μας. Γιατί καθένας που μας κατηγορεί και μας επικρίνει, λέει ένα μέρος μόνο (από τα κακά μας). Όλα δεν μπορεί να τα πει.

Αν, εξάλλου, ο δίκαιος Ιώβ είπε ότι «πλήρης ατιμίας ειμί» — και το «πλήρης» δεν παίρνει καμιά προσθήκη- τι να πούμε εμείς, που είμαστε πέλαγος όλων των κακιών; Με κάθε αμάρτημα μας ταπείνωσε ο διάβολος. Οφείλουμε όμως να ευγνωμονούμε το Θεό, επειδή ταπεινωθήκαμε. Κι αυτό, γιατί όσοι ευγνωμονούν επειδή ταπεινώθηκαν, συντρίβουν το διάβολο. Και καθώς είπαν οι άγιοι πατέρες, αν η ταπείνωση κατέβει στον άδη, υψώνεται ως τον ουρανό. Κι αν η υπερηφάνεια υψωθεί ως τον ουρανό, καταποντίζεται στον άδη.

Και έλεγε: Ποιός μπορεί ποτέ να πείσει τον ταπεινό να πλέξει λογισμούς εναντίον κάποιου ή έστω ν’ ανεχθεί μομφή για άλλον ή να ρίξει τις ευθύνες για οτιδήποτε σε άλλον; Γιατί ό,τι κι αν πάθει ή ακούσει ο ταπεινός, παίρνει αφορμή για να κατηγορεί και να βρίζει τον εαυτό του.

Και θυμήθηκε τον αββά Μωυσή, που τον έδιωξαν οι κληρικοί από το ιερό, λέγοντάς του:

-Πήγαιν’ έξω, αράπη!

Κι εκείνος άρχισε να τα βάζει με τον εαυτό του και να λέει:

– Καρβουνόπετσε! Μαύρε! Καλά σου κάνανε! Αφού δεν είσαι άνθρωπος, τι έρχεσαι κι ανακατώνεσαι με τους ανθρώπους; Και, καλά σου κάνανε!

ΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΙ; (του Αββά Ζωσιμά)

Ιησούς Χριστός νικά

Έλεγε: πως αν κανείς φέρει στο νου του κάποιον που τον έθλιψε ή τον ζημίωσε ή τον έβρισε ή τον ρεζίλεψε ή τον κατηγόρησε χωρίς λόγο ή του έκανε οποιοδήποτε άλλο κακό, και πιάσει να πλέκει λογισμούς εναντίον του, αυτός επιβουλεύεται την ίδια του τη ψυχή, όπως οι δαίμονες. Επειδή του αρκεί αυτό για να καταστραφεί. Αλλά τι λέω «να πλέκει λογισμούς»; Αν δεν θεωρεί τον άλλο σαν ευεργέτη και γιατρό, αδικεί αφάνταστα τον εαυτό του!

Γιατί λες ότι πάσχεις; Αυτός σε καθαρίζει! Και οφείλεις να τον θεωρείς σαν γιατρό, σταλμένο σε σένα από το Χριστό. Έχεις υποχρέωση να πάθεις για τ’ Όνομά Του, και οφείλεις να έχεις αυτό τον άνθρωπο σαν ευεργέτη.

ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΠΡΟΑΙΡΕΣΕΩΝ

αββάς

Έλεγε πάλι, ο Αββάς Ζωσιμάς, πως υπάρχουν διάφορες βαθμίδες προαιρέσεων. Και μπορεί προαίρεση θερμή να προσφέρει στο Θεό μέσα σε μια ώρα τόσα, όσα άλλη προαίρεση νωθρή δεν προσφέρει ούτε σε πενήντα χρόνια. Και αν δουν οι δαίμονες ότι κάποιος βρίστηκε ή ατιμάστηκε ή ζημιώθηκε ή έπαθε οτιδήποτε παρόμοιο, και θλίβεται όχι επειδή έπαθε άδικα, αλλά επειδή δεν σήκωσε με γενναιότητα την άδικη επίθεση, τότε φοβούνται. Γιατί γνωρίζουν ότι αυτός ο άνθρωπος μπήκε στο δρόμο της αλήθειας, και θέλει να βαδίζει σύμφωνα με τις εντολές του Θεού.

(Αββά Ζωσιμά, Κεφάλαια ωφέλιμα, Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, σ. 17)

Η μισή νίκη

Η προσευχή του Χριστού στην Γεθσημανή. Εικόνα του αγιογραφείου της Μονής της Αγίας Μεταμορφώσεως στην Βοστώνη.

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος επισημαίνει: Η ποιότητα της προσευχής μας, η διάθεση και ο πόθος μας για προσευχή, ο κόπος και η προσπάθεια μας για προσευχή, είναι ο καθρέπτης της πνευματικής μας προκοπής· είναι φανέρωση του βαθμού της πνευματικής μας προόδου· είναι αποκάλυψη της πνευματικής μας καταστάσεως.

Βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολα και άπλα τα πράγματα αυτά.

* * *

Ερώτησαν κάποτε εναν έμπειρο αγωνιστή της προσευχής, τον αββά Αγάθωνα:

-Ποιά είναι η πιο δυσκολοκατόρθωτη αρετή;

Και απάντησε:-Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ.

ΚΑΛΗ ΨΥΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ (ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ)

Ο Χριστός με τον άγιο Μηνά. Προσέξτε πώς με το δεξί Του χέρι ο Χριστός αγκαλιάζει τον άγιο, ο οποίος είναι φίλος Του και αδελφός Του, και κοινωνός της χάριτός Του. Αιγυπτιακή εικόνα του 6ου - 7ου αιώνα. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου.

Η καλή ψυχική κατάσταση, που βιώσατε, είναι καρπός της χάριτος του Θεού. Η χάρη δίνεται σ’ οποίον με ειλικρίνεια στρέφεται στον Κύριο, οπως λέει ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος. Και δίνεται στην αρχή. Ύστερα κρύβεται. Αυτό γίνεται με θεία παραχώρηση, για ν’ αντιληφθούμε την αξία της και να τρέξουμε ξοπίσω της, αναζητώντας την με κόπο και αγώνα.

Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά φυσική έξαρση. Είναι εντελώς ιδιαίτερη και βιώνεται μόνο με την παρουσία του Κυρίου στην ψυχή.

Πως διατηρείται μέσα μας η θεία χάρη.

Τη χάρη του Αγίου Πνεύματος την αποκτούμε με τα ιερά Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος. Με τη συμμετοχή στη θεία λατρεία της Εκκλησίας μας, με την προσευχή…

Οι λογισμοί και η αντιμετώπιση τους (Βενεδίκτου Ιερομόναχου Αγιορείτου) (4)

"Ύπαγε οπίσω μου σατανά"

(συνέχεια από 3)

12. Αποτελέσματα των λογισμών.

Όταν ο λογισμός χρονίσει μέσα μας, γινόμαστε τότε δούλοι στην προσπάθεια. Προσπάθεια είναι η προσκόλλησις του ανθρώπου στα κτιστά πράγματα και ή επιθυμία του να αποκτήσει μόνον αυτά. Έτσι ο νους του ανθρώπου αποδεσμεύεται από την αιώνια τροφή. Και όταν ο νους του ανθρώπου απομακρυνθεί εντελώς από τον Θεό, τότε «ή θηριώδης ή δαιμονιώδης γίνεται», δηλαδή, ή σαν θηρίο ή σαν δαίμονας γίνεται ο άνθρωπος, πράγμα το όποιο βλέπουμε να συμβαίνει στη σημερινή καταναλωτική κοινωνία. Ο λογισμός του ανθρώπου προσκολλήθηκε μόνο στη γη και δε σκέπτεται καθόλου τον ουρανό, με αποτέλεσμα την θηριοποίηση του ανθρώπου και την αποθέωση της τέχνης σε οποιαδήποτε μορφή.

Ο άνθρωπος γίνεται ακρατής. Δεν μπορεί να εγκρατευθεί. Όταν ο άνθρωπος δεν πολεμά το λογισμό του τότε γίνεται δούλος της αμαρτίας. «Ο κατά διάνοιαν προς την αμαρτίαν μη πολέμων μηδέ αντιλέγων. σωματικώς πράττει αυτήν».

Οι λογισμοί μας σαπίζουν και μας συντρίβουν δημιουργώντας προβλήματα και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Οι λογισμοί μιαίνουν, μολύνουν την ψυχή μας, την δηλητηριάζουν και την φαρμακώνουν. «Αυτή ή πάλη του πονηρού. Και μετά τούτων των βελών φαρμακεύει πάσαν ψυχήν», μας λέγει ο άγιος Ησύχιος ο πρεσβύτερος.

Με την αποδοχή των λογισμών ο διάβολος αποκτά κυριαρχία και μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο ακόμη και στην αυτοκτονία, αφού ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντισταθεί στη δύναμη του διαβόλου.

Ο ρυπαρός λογισμός καταχθονίζει την ψυχή, δηλαδή, ρίχνει κατά γης την ψυχή του ανθρώπου.

Περί της βλάβης από τον ανόητο ζήλο (Αγίου Ισαάκ του Σύρου)

Περί της βλάβης από τον ανόητο ζήλο, που νομίζεται ως θείος, και περί της βοήθειας  που προέρχεται από την πραότητα και από άλλους τρόπους

(Από λεξικό) Ζήλος: Έντονη επιθυμία προς εκτέλεση έργου.

Ο ζηλωτής άνθρωπος δεν φτάνει ποτέ στην ειρήνη της διανοίας του· και όποιος είναι ξένος της ειρήνης, αυτός είναι ξένος και της χαράς· διότι εάν, όπως λένε, η ειρήνη είναι η τέλεια υγεία της διάνοιας, ο ζήλος τότε είναι ενάντιος της ειρήνης, συνεπάγεται λοιπόν, ότι όποιος έχει ανόητο ζήλο, αυτός ασθενεί μεγάλη ψυχική ασθένεια. 

Άνθρωπε, εσύ που νομίζεις, ότι με τον ζήλο σου θεραπεύεις τα ξένα σφάλματα, διώχνεις την υγεία από την ψυχή σου· αν αληθινά επιθυμείς να θεραπεύσεις τους ασθενείς στην ψυχή, γνώριζε καλά, ότι οι ασθενείς και οι άρρωστοι στην ψυχή χρειάζονται περισσότερο συμπάθεια παρά επίπληξη· και πάλι, όταν εσύ δεν έχεις συμπάθεια προς τους άλλους, προξενείς στον εαυτό σου μεγάλη ψυχική βλάβη. 

Οι άνθρωποι δεν κρίνουν τον ζήλο από τα είδη της σοφίας, αλλά από τις αρρώστιες στην ψυχή, ο οποίος (ζήλος) είναι αποτελέσματα μικρής νοημοσύνης και πολλής ανοησίας. Η αρχή της σοφίας του Θεού είναι η επιείκεια και η πραότητα, η οποία (σοφία) υποφέρει τις ασθένειες των ανθρώπων, και αυτό είναι κατόρθωμα γενναίας και μεγάλης ψυχής· διότι λέει ο απόστολος Παύλος, εσείς οι δυνατοί να βαστάζετε τις ασθένειες των αδυνάτων, και να διορθώνετε τον φταίκτη με πνεύμα πραότητας· από τους καρπούς του πνεύματος λαμβάνει ο απόστολος την ειρήνη και την υπομονή.