Η Ταπείνωση

 

 

Ο Νιπτήρ (μικρογραφία από τον χειρόγραφο κώδικα των Ευαγγελίων του Ροσσάνο, 6ος αιώνας)

 

Από τις σημειώσεις του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου (+1938)
… Τον πρώτο καιρό μετά τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος σκέφθηκα : Ο Κύριος μου συγχώρεσε τις αμαρτίες μου , το μαρτυρεί μέσα μου η χάρη. Τι μου χρειάζεται , λοιπόν , περισσότερο ; Δεν πρέπει όμως να σκεφτόμαστε έτσι . Παρότι μας συγχωρούνται τα αμαρτήματα , εν τούτοις πρέπει να τα θυμόμαστε όλη τη ζωή μας και να θλιβόμαστε γι ‘ αυτά , για να διατηρούμε τη συντριβή της καρδιάς . Εγώ δεν το ήξερα αυτό και έπαψα να έχω συντριβή και υπέφερα πολλά από τους δαίμονες . Και απορούσα , τι συμβαίνει μ ‘ εμένα ; Η ψυχή μου γνωρίζει τον Κύριο και την αγάπη Του . Τότε πώς μου έρχονται κακοί λογισμοί ; Αλλά ο Κύριος με σπλαχνίστηκε και με δίδαξε ο Ίδιος πώς πρέπει να ταπεινωθώ : «Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι».
Μ ‘ αυτό τον τρόπο νικόνται οι εχθροί . Όταν όμως ο νους μου λησμονεί τη φωτιά του Άδη , τότε οι λογισμοί ξαναποκτούν δύναμη . …
… Πρέπει να υπομείνεις πολλούς κόπους και να χύσης πολλά δάκρυα , για να διατηρήσεις το πνεύμα ταπεινωμένο κατά Χριστόν . Χωρίς αυτό σβήνει το φως της ζωής στην ψυχή και αυτή πεθαίνει .

Μια ευλογημένη συνάντηση

Ό παπά-Φώτης είχε την ευλογία ακόμη να γνωρίσει στη Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους τον νέον Άγιο της Εκκλησίας μας, Σιλουανό τον Άθωνίτη. Σχετικά έλεγε γι’ αυτή τη γνωριμία του: «Είχα επίσης την ευλογία στο Άγιον Όρος να γνωρίσω και να διακονήσω και τον παπά-Τύχωνα τον ρώσο. Αλλά γνώρισα και τον Άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη του όποιου ήταν θαυμαστή ή αγιότητα του. Μεγάλες μορφές». Και κάπου άλλου έλεγε: «Πήγα στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος να προσκυνήσω. Αφού προσκύνησα κατευθύνθηκα στην Τραπεζαρία της Μονής.

Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866-1938) – 24 Σεπτεμβρίου (με φωτογραφίες)

Γεννήθηκε ο κατά κόσμον Συμεών Ιβάνοβιτς Αντόνωφ στο χωριό Σόβοκ της επαρχίας Λεμπεντιάσκ-Ταμπώβ της Ρωσίας το 1866. Η εργασία του ήταν ξυλουργός. Το προσκύνημά του στον τάφο του όσιου Ιωάννη Σεζένωφ του Εγκλείστου και θαυματουργού (1791-1839) ήταν αποφασιστικής σημασίας για τη μοναχική του τελείωση, όπως κι ένα όνειρο που είδε, μέσω του οποίου η Παναγία τον οδήγησε σε μετάνοια.

Οι Όσιοι Βαρνάβας και Σωφρόνιος, κτίτορες της Μονής Σουμελά (10ος-11ος αι.) [18 Αυγούστου]

VatopaidiFriend: Αν και η μνήμη τους εορτάζεται στις 18 Αυγούστου, επ ευκαιρίας της Θείας Λειτουργίας που θα τελεστεί στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα (και θα μεταδοθεί από την ΕΤ3) κρίναμε σκόπιμο να τους τιμήσουμε από τώρα.

Οι κατά κόσμον συγγενείς (θείος και ανηψιός) Βασίλειος και Σωτήριχος γεννήθηκαν στην Αθήνα τον 10ο αιώνα. Όταν εκάρησαν μοναχοί και χειροτονήθηκαν ιερείς, έλαβαν τα ονόματα Βαρνάβας και Σωφρόνιος. Κατόπιν θεοσημίας ξεκίνησαν μεγάλο ταξίδι για τον Πόντο, προς ανεύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της λεγομένης Σουμελά και της ανοικοδομήσεως μονής. Κατά την ιεραποδημία τους αναφέρεται ότι προσκύνησαν τα τίμια λείψανα τών αγίων Λουκά εν Στειρίω, Βαρβάρου, Αχιλείου Λαρίσης και Δημητρίου Μυροβλύτου. Συναντήθηκαν με επισκόπους και ασκητές και κατέληξαν στο Άγιον Όρος, όπου προσκύνησαν στη Μεγίστη Λαύρα του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου και επισκέφθηκαν τή μονή Βατοπαιδίου.

Ο όσιος Πέτρος ο Αθωνίτης

Ενας από τους περιφημότερους ασκητές του αγιοτόκου Άθωνα. Κατά τούς βιογράφους του ήταν στρατιωτικός στό επάγγελμα και άνηκε στ’ ανακτορικά τάγματα των «σχολαρίων». Πολεμώντας κατά των Αράβων αιχμαλωτίσθηκε στη Μεσοποταμία και αλυσοδεμένος οδηγήθηκε στή φυλακή. Μέ θαυμαστό τρόπο απελευθερώθηκε από τούς αγίους Νικόλαο και Συμεών τόν Θεοδόχο και κατευθύνθηκε στή Ρώμη, όπου κι έγινε κατά τον πόθο του μοναχός.

Οι κατά σάρκα αδελφοί Γέροντες Παΐσιος και Δαμασκηνός οι Σταυροβουνιώτες

Ο Γέρων Παίσιος ο Σταυροβουνιώτης

Αξιοζήλευτον παράδειγμα μοναχικής ακριβείας μας κατέλιπον οι ευλαβέστατοι κατά σάρκα αδελφοί, Παΐσιος και Δαμασκηνός, οι οποίοι δεν επεσκέφθησαν τον Άθω, αλλ’ εφοίτησαν μετά ζήλου παρά τους πόδας πρώην Αθωνιτών πατέρων.

Η καταγωγή των ήτο από την Αραδίππου, κωμόπολιν πλησίον της Λάρνακος, της Κύπρου. Ο πατήρ των ήτο ιερεύς, και αφήκε λαμπράς αναμνήσεις αρίστου λειτουργού και πνευματικού πατρός εις το ποίμνιόν του. Διεκρίθη διά την αυστηρότητα της ζωής του και διά την πνευματικήν του διάκρισιν. Εάν το δένδρον «εκ των καρπών γινώσκεται», δεν κάμνομεν λάθος τοποθετούντες τους αγαθούς αυτούς βλαστούς πλησίον της ρίζης των.

Η Ειρήνη (Άγιου Σιλουανού του Αθωνίτη)

Όλοι επιθυμούν την ειρήνη , μα δεν ξέρουν πώς να την αποκτήσουν . Ο Μέγας Παΐσιος κυριεύθηκε από θυμό και παρακάλεσε τον Κύριο να τον ελευθερώσει από αυτό το πάθος . Ο Κύριος εμφανίστηκε σ ‘ αυτόν και του είπε : «Παΐσιε , αν θέλεις να μην οργίζεσαι , μην επιθυμείς τίποτε , μη κρίνεις και μη μισήσεις κανένα και θα έχεις την ειρήνη». Έτσι κάθε άνθρωπος που κάνει το θέλημα του να υποχωρεί έναντι του Θεού και των ανθρώπων , θα είναι πάντα ειρηνικός στην ψυχή . Όποιος όμως αγαπά να κάνει το θέλημά του , αυτός δεν θάχει ειρήνη .

Δίψα Θεού (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)

 

Διψά η ψυχή μου τον Κύριο και με δάκρυα Τον ζητώ. Πώς να μη Σε ζητώ ; Σύ με ζήτησες πρώτος και μου έδωσες να γευθώ την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος , και η ψυχή μου Σε αγάπησε έως τέλους .

Βλέπεις , Κύριε , τη λύπη και τα δάκρυά μου … Αν δεν με προσείλκυες με την αγάπη Σου , δεν θα Σε ζητούσα όπως Σε ζητώ . Αλλά το Πνεύμα Σου το Άγιο μου έδωσε το χάρισμα να Σε γνωρίσω και χαίρεται η ψυχή μου , γιατί Σύ είσαι ο Θεός μου και ο Κύριος μου και Σε διψώ μέχρι δακρύων .

Ποθεί η ψυχή μου τον Θεό και Τον ζητώ , με δάκρυα . Εύσπλαχνε Κύριε , Σύ βλέπεις την πτώση μου και τη θλίψη μου . Ταπεινά όμως παρακαλώ το έλεός Σου : Χορήγησέ μου , του αμαρτωλού , την χάρη του Αγίου Σου Πνεύματος . Η θύμησή της οδηγεί το νου μου να ξαναβρή την ευσπλαχνία Σου .

Ο Άγιος Αριστοκλής ο Αθωνίτης – 24 Αυγούστου

Όσιος Αριστοκλής ο Αθωνίτης. Σύγχρονη φορητή εικόνα Ι. Μ. Παντελεήμονος Μόσχας.

Ο κατά κόσμον Αλέξιος του Αλεξίου Αμβρόσιφ γεννήθηκε το 1846 στο Ορενμπούργκ των Ουραλίων. Μετά τον θάνατο της συζύγου του, το 1876, αναχώρησε για το Άγιον Όρος του Άθω, και εισήλθε στη μονή του Αγίου Παντελεήμονος.

Στις 12 Μαρτίου 1880 εκάρη μοναχός κι έλαβε τ’ όνομα Αριστοκλής. Το 1884 χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος και το 1886 εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός. Το 1887 απεστάλη στο μετόχι της μονής του στη Μόσχα, όπου εφάνη νέος κτήτορας και υπήρξε πνευματικός πατέρας πολλών ψυχών. Η παραμονή του στο μετόχι από το 1891-1894 δημιούργησε γύρω του ένα σπουδαίο πνευματικό έργο. Από το 1895-1909 επέστρεψε στη μονή του. Από το 1909-1918 μετέβη και παρέμεινε πάλι στο μετόχι της Μόσχας.

Η Θεοτόκος (Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου)

Όταν η ψυχή κατέχεται από την αγάπη του Θεού, τότε, ω, πως είναι όλα ευχάριστα, αγαπημένα και χαρούμενα. Αυτή η αγάπη όμως συνεπάγεται θλίψη· κι όσο βαθύτερη είναι η αγάπη, τόσο μεγαλύτερη είναι κι η θλίψη.

Η Θεοτόκος δεν αμάρτησε ποτέ, ούτε καν με το λογισμό, και δεν έχασε ποτέ τη Χάρη, αλλά κι Αύτη είχε μεγάλες θλίψεις. Όταν στεκόταν δίπλα στο Σταυρό, τότε ήταν η θλίψη Της απέραντη σαν τον ωκεανό κι οι πόνοι της ψυχής Της ήταν ασύγκριτα μεγαλύτεροι από τον πόνο του Αδάμ μετά την έξωση από τον Παράδεισο, γιατί κι η αγάπη Της ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερη από την αγάπη του Αδάμ στον Παράδεισο. Κι αν επέζησε, επέζησε μόνο με τη Θεία δύναμη, με την ενίσχυση του Κυρίου, γιατί ήταν θέλημα Του να δει την Ανάσταση κι ύστερα, μετά την Ανάληψη Του, να παραμείνει παρηγοριά και χαρά των Αποστόλων και του νέου χριστιανικού λαού.

Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης και οι όσιοι έξι μαθητές του (+1001/4)

Ο όσιος Αθανάσιος μετά της Θεοτόκου. Τοιχογραφία νάρθηκος Ι.Μ.Μ. Λαύρας (19ος αι.)

Πατέρας και πατριάρχης των Αθωνιτών όσιων Πατέρων. Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα από πλούσιους και ευσεβείς γονείς στην πενταετία 925-930. Πριν γεννηθεί έμεινε ορφανός από πατέρα και ή μητέρα του φρόντισε να λάβει μόρφωση λαμπρή, στέλνοντας τον στην Κωνσταντινούπολη. «Ο δε παις οξέως νοών και ανενδότως πονών περί τα μαθήματα, ουδέ της αρετής ημέλει». Στην κολυμβήθρα έλαβε το όνομα Αβράμιος.

Η κοινωνία με το Θεό (Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου)

Κόπτικη εικόνα του Παντοκράτορα

Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι’ και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει η ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή.

Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο νους, όταν προσεύχεσαι, είναι απασχολημένος με το Θεό και στέκεται με ταπεινό Πνεύμα ενώπιον του Κυρίου, τον Οποίο γνωρίζει η ψυχή του προσευχομένου.

Τι μας εμποδίζει να γνωρίσουμε το Θεό (Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου)

Η αφροσύνη (ανοησία). Τοιχογραφία του Giotto (1267-1337). Παρατηρήστε πώς έχει το κεφάλι ψηλά με αλαζονικό τρόπο, και είναι σαν ψάχνει κάτι χωρίς να το βρίσκει (και ούτε πρόκειται).

Η απιστία προέρχεται από την υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος ισχυρίζεται πως θα γνωρίσει τα πάντα με το νου του και την επιστήμη, αλλά η γνώση του Θεού παραμένει ανέφικτη γι’ αυτόν, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος. 

* 

Ο Κύριος αποκαλύπτεται στις ταπεινές ψυχές. Σ’ αυτές δείχνει τα έργα Του, που είναι ακατάληπτα για το νου μας. Με τον φυσικό μας νου μπορούμε να γνωρίσουμε μόνο τα γήινα πράγματα, κι αυτά μερικώς, ενώ ο Θεός και όλα τα ουράνια γνωρίζονται με το Άγιο Πνεύμα.

Μερικοί μοχθούν σ’ όλη τους τη ζωή για να μάθουν τι υπάρχει στον ήλιο ή στη σελήνη ή κάτι παρόμοιο, αλλ’ αυτά δεν ωφελούν την ψυχή. Αν όμως προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε τι υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, τότε θα βλέπαμε στην ψυχή του αγίου τη βασιλεία των ουρανών, ενώ στην ψυχή του αμαρτωλού σκοτάδι και κόλαση. Και είναι ωφέλιμο να το ξέρουμε, γιατί θα είμαστε αιώνια είτε στη βασιλεία είτε στην κόλαση.

* 

Ο νωθρός στην προσευχή εξετάζει με περιέργεια τα πάντα, όσα βλέπει στη γη και στον ουρανό, αλλά δεν γνωρίζει ποιος είναι ο Κύριος ούτε προσπαθεί να το μάθει. Κι όταν ακούει διδασκαλία για το Θεό, λέει:

«Μα πώς είναι δυνατό να γνωρίσουμε το Θεό; Κι εσύ από που Τον γνωρίζεις;».

Θα σου πω: Μαρτυρεί το Άγιο Πνεύμα, Αυτό γνωρίζει και μας διδάσκει.

«Άλλα μήπως το Πνεύμα είναι ορατό;».

Οι απόστολοι Το είδαν να κατεβαίνει σε πύρινες γλώσσες, κι εμείς Το αισθανόμαστε μέσα μας. Είναι γλυκύτερο από καθετί γήινο. Αυτό γεύονταν οι προφήτες και μιλούσαν στο λαό, και ο λαός τους πρόσεχε. Οι άγιοι απόστολοι έλαβαν Άγιο Πνεύμα και κήρυξαν σωτηρία στον κόσμο χωρίς να φοβούνται τίποτα, γιατί τους ενίσχυε αυτό το Πνεύμα. Το ίδιο και οι μάρτυρες και οι ασκητές πήγαιναν χαρούμενοι στο μαρτύριο και την κακοπάθεια. Γιατί το Άγιο Πνεύμα, το αγαθό και γλυκύ, έλκει την ψυχή στην αγάπη του Κυρίου. Κι έτσι η ψυχή, χάρη στη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, δεν φοβάται τα βασανιστήρια.

Οι λογισμοί και η αντιμετώπιση τους (Βενεδίκτου Ιερομόναχου Αγιορείτου) (4)

"Ύπαγε οπίσω μου σατανά"

(συνέχεια από 3)

12. Αποτελέσματα των λογισμών.

Όταν ο λογισμός χρονίσει μέσα μας, γινόμαστε τότε δούλοι στην προσπάθεια. Προσπάθεια είναι η προσκόλλησις του ανθρώπου στα κτιστά πράγματα και ή επιθυμία του να αποκτήσει μόνον αυτά. Έτσι ο νους του ανθρώπου αποδεσμεύεται από την αιώνια τροφή. Και όταν ο νους του ανθρώπου απομακρυνθεί εντελώς από τον Θεό, τότε «ή θηριώδης ή δαιμονιώδης γίνεται», δηλαδή, ή σαν θηρίο ή σαν δαίμονας γίνεται ο άνθρωπος, πράγμα το όποιο βλέπουμε να συμβαίνει στη σημερινή καταναλωτική κοινωνία. Ο λογισμός του ανθρώπου προσκολλήθηκε μόνο στη γη και δε σκέπτεται καθόλου τον ουρανό, με αποτέλεσμα την θηριοποίηση του ανθρώπου και την αποθέωση της τέχνης σε οποιαδήποτε μορφή.

Ο άνθρωπος γίνεται ακρατής. Δεν μπορεί να εγκρατευθεί. Όταν ο άνθρωπος δεν πολεμά το λογισμό του τότε γίνεται δούλος της αμαρτίας. «Ο κατά διάνοιαν προς την αμαρτίαν μη πολέμων μηδέ αντιλέγων. σωματικώς πράττει αυτήν».

Οι λογισμοί μας σαπίζουν και μας συντρίβουν δημιουργώντας προβλήματα και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Οι λογισμοί μιαίνουν, μολύνουν την ψυχή μας, την δηλητηριάζουν και την φαρμακώνουν. «Αυτή ή πάλη του πονηρού. Και μετά τούτων των βελών φαρμακεύει πάσαν ψυχήν», μας λέγει ο άγιος Ησύχιος ο πρεσβύτερος.

Με την αποδοχή των λογισμών ο διάβολος αποκτά κυριαρχία και μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο ακόμη και στην αυτοκτονία, αφού ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντισταθεί στη δύναμη του διαβόλου.

Ο ρυπαρός λογισμός καταχθονίζει την ψυχή, δηλαδή, ρίχνει κατά γης την ψυχή του ανθρώπου.

Αναζητώντας την αλήθεια: Πινελιές από το βιβλίο του Αγίου Σιλουανού,του Αθωνίτου

Τούτο το άγιο βιβλίο θα πρέπει να διαβάσουν, όλοι αυτοί που άθελα τους δαγκώθηκαν από το «θηρίο» των ημερών μας που θέλει να κατασπαράξει το Βατοπαίδι.

Η  αγάπη έχει πάντα δύναμη.
Μερικοί σκέφτονται πως ο Κύριος έπαθε από αγάπη για τον άνθρωπο,επειδή όμως μέσα τους δεν βρίσκουν αυτή την αγάπη,διαλογίζονται ότι αυτό έγινε κάποτε παλιά και πέρασε.Όταν όμως η ψυχή γνωρίσει με το Άγιο Πνεύμα την αγάπη του Θεού,τότε αισθάνεται καθαρά πως ο Κύριος είναι ο Πατέρας μας,ο γνησιότατος,ο πλησιέστατος ,ο πιο αγαπημένος, ο αγαθότατος και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να αγαπάς το Θεό,όπως παρήγγειλε ο Κύριος με όλη τη ψυχή και τη διάνοια,αλλά και τον πλησίον σαν τον εαυτό σου.Κι όταν πια η αγάπη αυτή εγκατασταθεί μέσα μας ,όλα χαροποιούν την ψυχή
Το ‘Αγιο Πνεύμα διδάσκει στην ψυχή την αγάπη και συνοδεύεται από ταπείνωση ,συντριβή για τις αμαρτίες και αγάπη για όλο τον κόσμο , ενώ το αντίθετο ,αυτό της πλάνης φέρνει τη ζοφερή μελαγχολία,που σκοτώνει την ψυχή. Το τελευταίο συνοδεύεται από ψυχρή αδιαφορία, υπερηφάνεια και απόγνωση.

‘Oταν το Άγιο Πνεύμα γεμίζει όλο τον άνθρωπο με τη γλυκύτητα της αγάπης Του,τότε λησμονείται εντελώς ο κόσμος και η ψυχή ενατενίζει με άρρητη χαρά το Θεό…Το ‘Αγιο Πνεύμα είναι αγάπη,ειρήνη, γλυκύτητα και διδάσκει την αγάπη για το Θεό και το πλησίον.Αντίθετα το πνεύμα της πλάνης είναι υπερήφανο και δεν λυπάται ούτε τον άνθρωπο ,ούτε την άλλη δημιουργία.Επειδή δεν ειναι δημιουργός των όντων, ενεργεί σαν κλέφτης και άρπαγας και η οδός του είναι γεμάτη όλεθρο.