To εκκλησιαστικό κήρυγμα

Αθανάσιος Μουστάκης

Κάθε Κυριακή στους ναούς της πατρίδας μας γίνονται χιλιάδες κηρύγματα. Περισσότερο από ένα εκατομμύριο πιστοί ακούν το λόγο του Θεού για αρκετές ώρες κάθε χρόνο. Αν μπορούσαμε να τα καταγράψουμε θα διαπιστώναμε ότι θα καταλάμβαναν αρκετά εκατομμύρια σελίδες. Παρά ταύτα, διαπιστώνουμε ότι τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα εμφανή ή, τουλάχιστον, δεν είναι μετρήσιμα. Ποια τα οφέλη αυτού του ομιλητικού πλούτου; Ποια τα πλεονεκτήματα της ολοφάνερης βελτιώσεως του μορφωτικού επιπέδου των ιερέων μας; Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Αλβανίας Αναστάσιος​: «Η οικονομική κρίση και ο ρόλος της Εκκλησίας»

Στην Κύπρο βρίσκεται ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, με αφορμή τα εγκαίνια της Εβδομάδας Πολιτισμού και Βιβλίου, η οποία διοργανώθηκε από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου και άνοιξε χθες το βράδυ τις πύλες στην Λευκωσία. Ο Μακαριώτατος θα είναι απόψε ο κεντρικός ομιλητής στην επίσημη έναρξη των εκδηλώσεων και θα μιλήσει με θέμα: «Πολυθρησκειακή Ευρώπη και Ορθοδοξία». Το πρωί, ο Αλβανίας Αναστάσιος, παρέστη συμπροσευχόμενος στη Θεία Λειτουργία, στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας Στροβόλου, όπου κήρυξε τον θείο λόγο.

«Με ιδιαίτερη συγκίνηση και δοξολογία στον Θεό βρίσκομαι ανάμεσά σας, σήμερα, σ’ αυτή τη μεγάλη ημέρα που γιορτάζουμε όλους τους αγίους που ακτινοβόλησαν και λάμπρυναν με την ζωή τους και το έργο τους όχι μόνο την Κύπρο, αλλά και γενικότερα όλη την οικουμένη», ανέφερε, για να τονίσει, ακολούθως, ότι

Το κήρυγμα των Αποστόλων (30 Ιουνίου)

του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού

Και να ηξεύρετε, παιδιά μου, ετούτην την γην, όπου κατοικούμεν, την έχει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.

Καθώς έχει ένας βασιλεύς και μαζώνει όλα τα βασιλικά χρέη και παίρνει από χωράφια, από αμπέλια και από τους ανθρώπους, και στέλνει ανθρώπους ιδικούς του και τα μαζώνουν κάθε χρόνον, και όταν τα πηγαίνουν εκείνοι έμπροσθεν εις τον βασιλέα χαίρεται ο βασιλεύς και τους δίδει μεγάλα χαρίσματα και τους έχει φίλους ήγαπημένους, έτσι έχει ο Χριστός την γην ωσάν αμπέλι, όλον τον κόσμον.

Και έβαλεν εργάτας τους δώδεκα Αποστόλους, τους ευλόγησε και τους έδωκε την χάριν του Αγίου Πνεύματος και ευθύς έμαθον τα γράμματα και όλες τις γλώσσες, ότι πρώτον οι Απόστολοι ήταν αγράμματοι και μίαν γλώσσαν μόνον ήξευραν, και αφού τους ηυλόγησε και τους εφύσησε εις το στόμα τους και έλαβον χάριν, όλα τα γράμματα και τις γλώσσες τις εμαθον. Και τους εστειλεν ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο αληθινός Θεός, εις όλον τον κόσμον και τους είπεν: Σύρτε εις όλον τον τόπον και εις όλην την γην, κάστρα και χωριά, και ειπέτε τους, αν ίσως θέλουν να ζήσουν και εδώ καλά και ειρηνικά και να τους βάλω εις τον παράδεισον, να πιστεύσουν και να βαπτίζωνται εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, και να φυλάγουν τα προστάγματα του αγίου Ευαγγελίου.

Το Κήρυγμα της Κυριακής, 4 Μαρτίου 2012 του Σεβασμ. Μητροπολίτου Zιμπάμπουε κ. Σεραφείμ

του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Zιμπάμπουε
κ. Σεραφείμ

Η Εορτή της Ορθοδοξίας καθιερώθηκε το 842, με αφορμή την νίκη της ορθής πίστεως (ορθής δόξας > ορθής γνώμης > Ορθοδοξίας), για το θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και για τη τιμή στους αγίους μας διά των αγίων εικόνων.

Σταδιακά όμως, η εορτή επεκτάθηκε αποκτώντας ιδιαίτερη σημασία, με την έννοια ότι, άρχισε να αποτελεί ανάμνηση της νίκης της Ορθοδοξίας εναντίον κάθε μορφής κακοδοξίας, δηλαδή της κάθε αιρέσεως, και γενικότερα, περιφανή νίκη της Εκκλησίας κατά των ποικίλων αυτής εχθρών. Γι’ αυτό σε ορισμένες

Κήρυγμα Μητροπολίτη Προικονήσου Ιωσήφ στην αγρυπνία για τον γέροντα Εφραίμ (Ηχητικό)

 Το κήρυγμα που εκφώνησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ιωσήφ κατά τή διάρκεια της Θείας Λειτουργίας συμπαράσταση στο δοκιμαζόμενο Γέροντα Εφραίμ Βατοπαιδινό το βράδυ της Παρασκευής 25 Φεβρουαρίου 2912. Από την αγρυπνία στον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου (Μπραχαμίου) υπέρ ενισχύσεως του Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Γέροντος Εφραίμ.

Ακούστε το Ηχητικό εδώ :

Ο Θρόνος του Θεού, Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης (Ηχητικό)

Η Ομιλία έγινε στο Βόλο.

Ο Γέροντας Αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός, κατά κόσμον Αλέξανδρος Βαφείδης, Καθηγούμενος της καθʼ ημάς Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας από το 1973 έως το 2000, γεννήθηκε στην Νίκαια Πειραιώς το 1934 από ευσεβείς γονείς, η καταγωγή του όμως έχει μικρασιατικές ρίζες. ʽΗ εκ πατρός γιαγιά του Ευδοξία ήταν Κωνσταντινουπολίτισσα, ο δε παππούς του Αλέξανδρος κατήγετο από την Σηλυβρία της Θράκης και φοίτησε στην περιώνυμη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Το έτος 1906 μετοίκησαν στα Σήμαντρα της ευλογημενης γης της Καππαδοκίας, όπου χρημάτισαν δημοδιδάσκαλοι για τις ανάγκες του ελληνισμού, και στην Ελλάδα ήλθαν μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Έγγαμοι όντες, επολιτεύοντο ως μοναχοί, αγρυπνώντες και προσευχόμενοι. Χαρακτηριστικό είναι ότι η γιαγιά εκοιμήθη ως μοναχή με το όνομα Ευταξία, η δε μητέρα του ως μοναχή Αιμιλιανή.

Η αληθινή μετάνοια

Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου
Συμβαίνει, αγαπητοί μου, λέγει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, συχνά ο άνθρωπος στον κόσμο να φοβάται πολύ. Φοβάται μη αρρωστήσει, μη πάθει κάτι άσχημο, μη του κάνουν κακό, μη δεν επιτύχει, μη δεν προοδεύσει, μη εκτεθεί, μη δεν τιμηθεί, μη δεν αναγνωρισθεί. Για τη σωτηρία της αθάνατης ψυχής του δεν πολυνοιάζεται, δεν φοβάται, δεν αγωνιά, μόνο ελπίζει στον Πολυεύσπλαχνο Θεό, αν βέβαια πάλι νοιάζεται και ενδιαφέρεται. Δεν αγαπά πολύ τη σωτηρία του φαίνεται σήμερα ο άνθρωπος. Γιατί άραγε;

Ο Προφήτης Ιωήλ (μνήμη 19 Οκτωβρίου)

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου προφήτη Ιωήλ. Ο Ιωήλ είναι ο τέταρτος στη σειρά από τους δώδεκα ελάσσονες Προφήτες. Ο προφήτης Ιωήλ έζησε και προφήτεψε στην Ιερουσαλήμ στα 830 έως 750 προ Χριστού, είναι δηλαδή από τους αρχαιότερους Προφήτες. Περισσότερα δεν ξέρουμε για τον προφήτη Ιωήλ παρά μόνο πως ήταν γιός κάποιου Βαθουήλ, καθώς αναφέρεται στην αρχή του βιβλίου του· «Λόγος Κυρίου, ως εγεννήθη προς Ιωήλ τον του Βαθουήλ»» δηλαδή ο λόγος του Θεού, που έγινε στον Ιωήλ το γιό του Βαθουήλ. Το εβραϊκό όνομα Ιωήλ στα Ελληνικά θα πει «αγάπη Κυρίου».

Η στάση του Αγίου Σιλουανού απέναντι σ’ όποιον διαφωνούσε μαζί του

Είναι αδύνατο ν’ αποσιωπήσουμε ένα αξιόλογο διακριτικό του χαρακτήρα του Γέροντα: τη στάση του απέναντι σ’ όποιον διαφωνούσε μαζί του. Επιθυμούσε ειλικρινώς και βαθειά να καταλάβει ένα τέτοιον άνθρωπο όσο μπορούσε καλύτερα και να μην προσβάλει ό,τι είναι ιερό γι’ αυτόν.

Ο Άγιος Νταβίντ (Δαβίδ) Γκαρετζέλι (7/20 Μαΐου)

Ο Άγιος Δαβίδ Γκαρετζέλι

Ο Άγιος Δαβίδ καταγόταν από την Συρία. Από μικρός επήγε σε μοναστήρι και βρισκόταν στην προστασία του Αγίου Ιωάννου Ζενταζνέλι ο οποίος με 12 μαθητάς του ήρθε στην Γεωργία, για να αναγέννηση την μοναχική ζωή. Μαζί με τους μαθητάς του ήταν και ο άγιος Δαβίδ.

Ο άγιος Δαβίδ εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα της Γεωργίας την Τιφλίδα στο βουνό και πού σήμερα ονομάζεται όρος του πάτερ Δαβίδ.

….Δεν έχουν ανάγκη από θεατές και ακροατές.

Πάθος και δόξα στη Λατρεία.

Στις Πράξεις των αποστόλων, το βιβλίο που ιστορεί τη ζωή της πρώτης Εκκλησίας, ο ευαγγελιστής Λουκάς συνδέει άμεσα τη ζωή της Εκκλησίας με τη ζωή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Στον πρώτο ήδη στίχο του βιβλίου αυτού ο άγιος ευαγγελιστής, συνοψίζοντας το περιεχόμενο του Ευαγγελίου του, συνοψίζει και τη ζωή του Χριστού σε δύο ρήματα «διδάσκειν» και «ποιείν» (Πρξ 1,1). Μ’ αυτά αποδίδει τους δύο τομείς, θα έλεγα, της δραστηριότητος του Κυρίου, που είναι η διδασκαλία, το κήρυγμα, και τα σημεία που επιτέλεσε με αποκορύφωμα το σημείο των σημείων, την ένδοξη ανάσταση και την ανάληψή του στους ουρανούς.

Ο Δάσκαλος του Γένους, Αναστάσιος ο Γόρδιος (+1729)

Ο Αναστάσιος Γόρδιος είναι ένας από τους μεγαλύτερους Δασκάλους του Γένους. Διέπρεψε κατά τη λεγόμενη Προδρομική περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Θεωρούνταν ένας από τους αρτιότερα μορφωμένους Δασκάλους του Γένους και απέκτησε μεγάλη φήμη στην εποχή του ως λόγιος, δάσκαλος, γιατρός και κοινωνικός εργάτης. Γεννήθηκε το 1654 στα Βραγκιανά των Αγράφων, όπου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτούργησε για δύο αιώνες το περίφημο «Ελληνομουσείον των Αγράφων», Ανώτερη Σχολή των Ελληνικών Γραμμάτων.

Τη Σχολή αυτή την ίδρυσε το 1662 ένας άλλος λόγιος και Δάσκαλος του Γένους, ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός, πού υπήρξε και δάσκαλος του Γόρδιου.

Κήρυγμα για την αρχή του Τριωδίου, τον Τελώνη και τον Φαρισαίο, και το νόημα της Σαρακοστής

Ένα (σύντομο) πολύ ωραίο και πνευματικό κήρυγμα από την σημερινή λειτουργία ενός ιερέα ο οποίος ήταν πνευματικό παιδί του άγιου γέροντα Παϊσιου. Ακούστε το!

Κήρυγμα για την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου (ηχητικό)

Σημείωση: Το σημερινό Ευαγγέλιο μπορείτε να το δείτε σε νεοελληνική ερμηνευτική απόδοση κάνοντας κλικ εδώ.

Ο Μοναχός Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος ή Παπουλάκος

Ο Μοναχός Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος ή Παπουλάκος είναι ένας σύγχρονος απόστολος του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Παρά ταύτα η μορφή και η δράση του επί εκατόν πενήντα και πλέον χρόνια τελούσε υπό αμφισβήτηση και παρεξήγηση μέσα στην τεχνητή ομίχλη, την οποία είχαν δημιουργήσει η κακία και η αντινομίες της εποχής του, και μόλις στις μέρες μας αποκαθίσταται σε όλη της τη λαμπρότητα.

Στην εποχή του ορισμένοι από σύγχυση η εμπάθεια τον αποκάλεσαν αγύρτη, το επίσημο κράτος τον συνέλαβε και η Ιερά Σύνοδος, υπό την πίεση της εξουσίας, τον περιόρισε δια βίου σε Μονές της Θήρας και της Άνδρου. Αλλά ο λαός από γενιά σε γενιά, σαν μέσα σε θρύλο, μας μεταλαμπαδεύει με ευλάβεια και σεβασμό τη μνήμη, τη φήμη και τα σημεία του. Έτσι, τώρα που ο χρόνος τον απομάκρυνε από τις σύγχρονες περιστάσεις, μπορούμε να τον δούμε και να τον κρίνουμε καλύτερα.

Ο Παπουλάκος/κης γεννήθηκε μετά το 1770 στον Άρμπουνα του δήμου Κλειτορίας των Καλαβρύτων. Μετέρχονταν το οικογενειακό επάγγελμα του κρεοπώλη. Ήταν άνθρωπος φιλήσυχος και δίκαιος. Σε ώριμη ηλικία βλέπει ένα ουράνιο σημείο στην οικία του, που τον προστάζει να αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στον Χριστό ως κήρυκας μοναχός. Πιο ψηλά από το χωριό του χτίζει τη σκήτη της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου».

Η φωνή του Λόγου, ο Τίμιος Πρόδρομος

Ωδή στ΄. (Καταβασία Εορτής Θεοφανείων)

Η φωνή του Λόγου

ο λύχνος του Φωτός, ο Εωσφόρος,

ο του Ηλίου Πρόδρομος

εν τη ερήμω, μετανοείτε,

πάσι βοά τοις λαοίς,

και προκαθαίρεσθε·

ιδoύ γαρ πάρεστι Χριστός,

εκ φθοράς τον κόσμον λυτρούμενος.

Ορθόδοξος Ναός στη Σαουδική Αραβία;

Άκουσα για μια προσπάθεια που γίνεται προκειμένου να ανεγερθούν μερικά Τεμένη (Τζαμιά) στην Ελλάδα. Όπως πάντα, οι επιτήδειοι σπεύδουν να υπερασπισθούν τα δικαιώματα των «συνανθρώπων» τους, ειδικά, όταν αυτά θίγουν την ηθική τάξη ή το Ορθόδοξο φρόνημα.

Ως πρώην μουσουλμάνος, θα ήθελα να αναφέρω μερικές από τις πολλές αξιοσημείωτες αλήθειες γύρω από την μουσουλμανική πλάνη, που παρουσιάζεται ως θρησκεία, η οποία ζητεί να έχει τα δικά της Τεμένη, εντός των οποίων θα λατρεύεται ο θεός των μουσουλμάνων, που αποκαλείται Αλλάχ.

Ας κοιτάξουμε το θέμα «Ισλάμ» σφαιρικά. Όλοι γνωρίζουμε πώς, μια από τις διδαχές της Παλαιάς Διαθήκης ήταν και το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Αυτό επειδή οι λαοί τότε ήσαν πολύ άγριοι και ήσαν ικανοί να εξολοθρεύσουν ολόκληρο σόϊ προκειμένου να εκδικηθούν μια εχθρική πράξη πού έπραξε κάποιο μέλος τους.

Από την άλλη πλευρά έχουμε εκατοντάδες προφητείες πού φθάνουν περίπου τις πεντακόσιες, περί του ερχομού του Μεσσία, περί της σύλληψής Του από την Παρθένο Μαρία, τη γέννησή Του, το όνομα πού θα έπαιρνε, τα θαύματα πού θα εκτελούσε, το κήρυγμά Του περί μετανοίας, την προδοσία Του από τους μαθητές Του, το ακριβές ποσό πού θα ήταν το τίμημα της προδοσίας Του, ακόμη και η γη πού θα αγοραζόταν με εκείνο το ποσό, περί της σταύρωσής Του και την πόση του όξους πάνω στο σταυρό, το κέντημα της πλευράς Του με την λόγχη και το ότι θα εξερχόταν αίμα και υδωρ από την πληγή εκείνη, περί της ανάστασής Του μετά τρεις ήμερες κ.λπ…. και το ότι μετά από αυτόν πολλοί ψευδοπροφήτες θα εμφανισθούν ως μεσσίες.

Οι προφητείες εκπληρώνονται, ο Χριστός μιλάει για συγχώρηση, μετάνοια, αγάπη, ακόμα και προς τους εχθρούς μας και εμφανίζεται ξαφνικά κάποιος δήθεν προφήτης, εξακόσια χρόνια μετά τη Γέννηση του Χριστού, για να μας διδάξει και πάλι το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού»!!! Αυτό και μόνο ακυρώνει τη γνησιότητα των λεγομένων του Μωάμεθ.

Το αλατάκι…

Ένας αμερικανός συγγραφέας, προσπαθώντας να εξηγήσει σε τί οφείλεται η φοβερή κρίση που περνάει ο θεσμός της οικογένειας -ιδιαίτερα στην Αμερική- είπε την έξης: «εξυπνάδα»: «Όλα είναι αποτέλεσμα της συνωμοσίας πού έκανε τον άνδρα και την γυναίκα δέσμιους της χριστιανικής εφεύρεσης, πού λέγεται γάμος»!

Τρομάζει κανείς με το ξετσίπωτο άναποδογύρισμα της πραγματικότητας, πού κάνει ο δήθεν «πνευματικός» αυτός άνθρωπος!

Άλλά, ας μην αφήνουμε τον αμερικάνο να λέει τις εξυπνάδες του. Και ας τον ερωτήσουμε:

– Ώστε, για την κρίση της οικογένειας, πού παρατηρείται σήμερα, φταίει το ότι με τον γάμο δημιουργούνται οικογένειες; Ώστε λύση του προβλήματος και της κρίσης, είναι να πάψουμε να έχουμε οικογένειες; Είναι λογική αυτή; Είναι σοβαρότητα;

Όσιοι Συμεών και Θεόδωρος (9ος αι.)

Γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, και ήταν αδέλφια. Ήλθαν στον Άθωνα, μαθήτεψαν στον όσιο Ευθύμιο τον Νέο, χειροτονήθη καν ιερείς και χρημάτισαν σοφοί διδάσκαλοι του Όρους, διακρινόμενοι για την ασκητικότητά τους.

Αναχωρούν από τον Άθωνα προς προσκύνηση των Αγίων Τόπων και του θεοβαδίστου όρους Σινά. Επιστρέφουν σε αυτόν για ν’ αναχωρήσουν και πάλι για τη Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία κηρύττοντας κατά της αιρέσεως των εικονομάχων. Σταθμεύουν στο παρά τις Θερμοπύλες όρος συνεχίζοντας τους ενθέους αγώνες τους και κατόπιν οράματος μεταβαίνουν στο παρά τα Καλάβρυτα της Πελοποννήσου Μέγα Σπήλαιο. Εκεί συναντώνται με την οσία Ευφροσύνη και μετά την εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Θεοτόκου ανεγείρουν μονή.

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, ο Βατοπαιδινός, ο εξ Άρτης

Ο κατά κόσμον Μιχαήλ Τριβώλης, υιός των επιφανών, πλουσίων και ευσεβών γονέων Μανουήλ και Ειρήνης, κατήγετο από την Λακεδαίμονα της Πελοποννήσου, αλλά γεννήθηκε στην Άρτα της Ηπείρου το 1470. Έλαβε καλή μόρφωση, στην αρχή από τον πατέρα του και στην συνέχεια από τον ιερέα Ιωάννη Μόσχο. Έφηβος φοίτησε στο περίφημο ελληνικό σχολείο της Άρτας.

ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Άγαλμα του αγίου Κοσμά του Αιτωλού στην Αγία Ελεούσα στα στενά της Κλεισούρας (Αιτωλοακαρνανία).

Εδῶ ὁποῦ ἦλθα, χριστιανοί μου, ἔλαβα μίαν χαράν μεγάλην, μά ἔλαβα καί μίαν λύπην μεγάλην. Χαράν μεγάλην ἔλαβα βλέποντας τήν καλήν σας γνώμην, τήν καλήν σας μετάνοιαν, λύπην ἔλαβα στοχαζόμενος τήν ἀναξιότητά μου, πώς δέν ἔχω καιρόν νά σᾶς ἐξομολογήσω ὅλους ἕνα πρός ἕνα, νά μοῦ εἰπῆ τό παράπονό του ὁ καθένας, νά τοῦ εἰπῶ καί ἐγώ ἐκεῖνο ὁποῦ μέ φωτίση ὁ Θεός. Θέλω καί ἀγαπῶ, ἀμά δέν ἠμπορῶ, παιδιά μου. Καθώς ἕνας πατέρας εἶναι ἄρρωστος, πηγαίνει τό παιδί του νά τό παρηγορήση, ἐκεῖνος μήν μπορώντας τό διώχνει, μά πῶς τό διώχνει; Μέ τήν καρδίαν καμμένην. Θέλει νά τό παρηγορήση, μά δέν ἠμπορεῖ. Πατέρας ἀνάξιος εἶμαι ἐγώ. Πνευματικά παιδιά μου εἴσαστε ἡ εὐγενεία σας. Τώρα ἔρχεται ἕνας νά ἐξομολογηθῆ εἰς τοῦ λόγου μου νά μοῦ εἰπῆ τό παράπονόν του, νά τοῦ εἰπῶ καί ἐγώ ἐκεῖνο ὁποῦ μέ φωτίση ὁ Θεός. Ἐγώ μήν ἠμπορώντας τόν διώχνω, μά πῶς τόν διώχνω; Τόν διώχνω καί καίεται ἡ καρδία μου καθώς ὁ πατέρας μέ τό παιδί του. Τί νά σᾶς κάμω; Μά πάλιν, νά μήν ὑστερηθῆτε παντελῶς, σᾶς λέγω ἐγώ παραμικρόν. Ὅταν θέλετε νά ἰατρεύσετε τήν ψυχή σας, τέσσαρα πράγματα σᾶς χρειάζονται. Κάνομέ τε ἕνα παζάρι; Ἀπό τόν καιρόν ὁποῦ ἐγεννηθήκετε ἕως τώρα ὅσα ἁμαρτήματα ἐκάμετε νά τά πάρω ὅλα εἰς τόν λαιμόν μου καί ἡ εὐγενεία σας νά μοῦ πάρετε τέσσαρες τρίχες. Βαρύ νά ἀσηκώσετε τέσσαρες τρίχες ἀπό αὐτά τά γένεια καί νά σᾶς πάρω ἐγώ ὅλα σας τά ἁμαρτήματα; Καί τί νά τά κάμω; Ὡστόσον ἔχω μίαν καταβόθρα καί τά ρίχνω ὅλα μέσα ὡσάν χωνευτήρι. Ποία εἶναι ἡ καταβόθρα; Εἶναι ἡ εὐσπλαγχνία τοῦ Χριστοῦ μας.

Πρώτη τρίχα εἶναι ὅταν θέλετε νά ἐξομολογᾶσθε τό πρῶτον θεμέλιον εἶναι αὐτό ὁποῦ εἴπαμε, νά συγχωρᾶτε τόν ἐχθρόν σας. Τό κάμνετε;