Όσιος Γεννάδιος ο Ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου (14ος αι.)

Υπήρξε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου. Η αγιότητα του βίου του τον αξίωσε να ακούσει φωνή από την εικόνα της Θεοτόκου.

Σε καιρό επιδρομής πειρατών στη μονή ο ευλαβής ηγούμενος άκουσε φωνή από την εικόνα της Παναγίας, της λεγομένης Παραμυθίας, να του λέγει: «Μη ανοίξητε σήμερον τας πύλας της Μονής, αλλ΄ αναβάντες επί των τειχών αποδιώξατε τους πειρατάς». Έκπληκτος ο όσιος βλέπει την αγία εικόνα, από την οποία προήλθε η φωνή να μεταμορφώνεται. Το πρόσωπο της Παναγίας έγινε ζωντανό, όπως και το πρόσωπο του Χριστού πού βαστούσε. Ο Χριστός άπλωνε το δεξί του χέρι, για να καλύψει τα χείλη της και στρέφοντας το πρόσωπο του προς εκείνη είπε: «Μη, Μήτερ μου, μη είπης αυτοίς τούτο, αλλά τιμωρηθήτωσαν ούτοι πρεπόντως». Η Υπεραγία Θεοτόκος κρατώντας με αγάπη το χέρι του Υιού της επανέλαβε τους ίδιους λόγους· να μην ανοίξουν σήμερα τις πύλες της Μονής λόγω των πειρατών.

Όσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ (1722-1794)

Γεννήθηκε το 1722 στην Πολτάβα της Ουκρανίας, ο κατά κόσμον Πέτρος, από πατέρα ιερέα και μητέρα πού αργότερα έγινε μοναχή. Δεκαπέντε ετών μετέβη στη μονή Λιοΰμπεσκ και κατόπιν στη Μεγάλη Λαύρα του Κιέβου. Πνευματικό οδηγό είχε τον ησυχαστή Βασίλειο, συγγραφέα και μεταφραστή νηπτικών έργων. Το 1742, ύστερα άπό διωγμούς Ουνιτών στην πατρίδα του, μετέβη στη Βλαχία και μόνασε εκεί επί τετραετία, λαμβάνοντας τ΄ όνομα Πλάτων. Το 1746 αναχώρησε για το πολυπόθητο Άγιον Όρος.

Ασκήθηκε στην Καψάλα, όπου εκάρη μοναχός άπό τον Γέροντα του Βασίλειο με τ΄ όνομα Παΐσιος. Το 1758 χειροτονήθηκε διάκονος και ιερεύς και απέκτησε δωδεκαμελή συνοδεία. Κατόπιν πήγε με τη συνοδεία του στο Κελλί του Προφήτου Ηλιού, το όποιο μετέτρεψε σε σκήτη, πού ανήκει στη μονή Παντοκράτορος. Απέκτησε περί τους πενήντα καλούς μαθητές, για τους οποίους συνέταξε τυπικό κατά την αγιορείτικη τάξη, και άρχισε τις μεταφράσεις των Πατέρων της Εκκλησίας στα σλαβικά, όπως Ισαάκ του Σύρου και Γρηγορίου του Σιναΐτου, διδάσκοντας σε όλους την ευχή του Ιησού. Το τελευταίο εξάμηνο της αγιορείτικης ζωής του το διήλθε στην Ιερά μονή Σίμωνος Πέτρας (1762). Μετά άπό δεκαεπτά χρόνων παραμονή στον ιερό Άθωνα, ο όσιος Παΐσιος επέστρεψε το 1763 στη Μολδαβία παίρνοντας μαζί του αρκετούς μοναχούς.

Όσιος Ποιμήν ο Ζωγραφίτης (+1620)

Σπουδαίος εικονογράφος και κτήτορας ναών, ασκητής και ιεραπόστολος

Γεννήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας από πολύ ευσεβείς γονείς, την ήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, και γι΄αυτό στο βάπτισμα έλαβε το όνομα Παύλος.

Σε νεαρή ηλικία ήλθε στο Άγιον «Ορος, στη μονή Ζωγράφου, κι έγινε μοναχός με το όνομα Ποιμήν. Με μεγάλο ζήλο προχώρησε στους μοναχικούς αγώνες και στα τριάντα του χρόνια χειροτονήθηκε Ιερέας. Αργότερα βγήκε από το μοναστήρι στην έρημο κι έζησε μόνος με νηστεία και προσευχή σαν τον όσιο Κοσμά τον Ζωγραφίτη.

Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού (+1519)

Οι νέοι Οσιομάρτυρες Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού. Εικόνα τέμπλου Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας, Βασιλικών Θεσσαλονίκης (1836).

Καταγόταν από το χωριό Βοεβονδάδες της Καστοριάς. Φθονήθηκε για τον πλούτο του από τον αδελφό του και, μετά από τον γάμο του στη Θεσσαλία, μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου εμπορεύεται πρόβατα και κρέας. Η γνωριμία του με τον άγιο Πατριάρχη Νήφωνα συνετέλεσε στο να μοιράσει την περιουσία του, ν΄ αφήσει τον κόσμο και να έλθει στο Άγιον Όρος.

Κείρεται μοναχός στη μονή Δοχειαρίου και μετά τριετία αποσύρεται στη σκήτη του Τιμίου Προδρόμου της μονής Ιβήρων, της οποίας το Κυριακό ανακαινίζει. Μετά από μεγάλη άσκηση αξιώθηκε ουρανίων αποκαλύψεων, προφητικού χαρίσματος και πολλά θαύματα τέλεσε ή προσευχή του. Απέκτησε έξι καλούς μαθητές «και κοινός διδάσκαλος της αρετής εγνωρίζετο εις όλον το Άγιον Όρος».

Όσιος Αθανάσιος ο Πάριος (1721 – 24 Ιουνίου 1813)

Γεννήθηκε στο χωριό Κώστος της Πάρου το 1721 από ευκατάστατους γονείς. Ο πατέρας του Απόστολος Τούλιος καταγόταν από τη Σίφνο και είχε άλλα τρία παιδιά. Στο νησί του έμαθε τα πρώτα γράμματα από ρασοφόρους των εκεί μονών. Η Πάρος του έδωσε το επίθετό του.

Το 1745 μεταβαίνει για σπουδές στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, όπου παραμένει επί εξαετία. Τότε δίδασκαν εκεί οι γνωστοί παραδοσιακοί δάσκαλοι Ιερόθεος Δενδρινός ο Ιθακήσιος και Χρύσανθος Καραβίας, οι οποίοι τον επηρέασαν αρκετά στην υγιή εντρύφηση του κάλλους της Ορθοδόξου Παραδόσεως.

Το 1751 έφθασε στο Άγιον Όρος, στην επίσης ξακουστή Αθωνιάδα Σχολή, που είχε ιδρύσει πλησίον της μεγάλης και πλούσιας μονής του ο αρχιμανδρίτης Μελέτιος Βατοπαιδινός, με καθηγητή του τον πολύ Ευγένιο Βούλγαρη και συμμαθητή του τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Η εξάχρονη φοίτηση του Αθανασίου στην Αθωνιάδα ήταν γόνιμη και τον βοήθησε πολύ στην κατοπινή του πορεία. Σε αυτό συνέβαλε ιδιαίτερα η μαθητεία του στον Βούλγαρη.

Οι Όσιοι Βαρνάβας και Σωφρόνιος, κτίτορες της Μονής Σουμελά (10ος-11ος αι.) [18 Αυγούστου]

VatopaidiFriend: Αν και η μνήμη τους εορτάζεται στις 18 Αυγούστου, επ ευκαιρίας της Θείας Λειτουργίας που θα τελεστεί στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα (και θα μεταδοθεί από την ΕΤ3) κρίναμε σκόπιμο να τους τιμήσουμε από τώρα.

Οι κατά κόσμον συγγενείς (θείος και ανηψιός) Βασίλειος και Σωτήριχος γεννήθηκαν στην Αθήνα τον 10ο αιώνα. Όταν εκάρησαν μοναχοί και χειροτονήθηκαν ιερείς, έλαβαν τα ονόματα Βαρνάβας και Σωφρόνιος. Κατόπιν θεοσημίας ξεκίνησαν μεγάλο ταξίδι για τον Πόντο, προς ανεύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της λεγομένης Σουμελά και της ανοικοδομήσεως μονής. Κατά την ιεραποδημία τους αναφέρεται ότι προσκύνησαν τα τίμια λείψανα τών αγίων Λουκά εν Στειρίω, Βαρβάρου, Αχιλείου Λαρίσης και Δημητρίου Μυροβλύτου. Συναντήθηκαν με επισκόπους και ασκητές και κατέληξαν στο Άγιον Όρος, όπου προσκύνησαν στη Μεγίστη Λαύρα του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου και επισκέφθηκαν τή μονή Βατοπαιδίου.

Άγιος Γεώργιος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ο Γλυκύς (11ος αι.)

Ο άγιος Γεώργιος Θεσσαλονίκης. Τοιχογραφία βορείου τοίχου προθέσεως Καθολικού Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου

Ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γεώργιος αναφέρεται στο Συνοδικό της Θεσσαλονίκης και μνημονεύεται στην 29η θέση. Το Συνοδικό αυτό είναι σημαντικό κείμενο και δέχθηκε μάλιστα κατά καιρούς εκκαθαρίσεις από πρόσωπα πού είχαν αποκλίνει από τη δογματική ακρίβεια. Η τοποθέτηση τού ονόματος τού αρχιεπισκόπου Γεωργίου στό Συνοδικό προσδιορίζει ως χρόνο αρχιερατείας του στη Θεσσαλονίκη την τρίτη δεκαετία τού 11ου αιώνα.

Ο Βατοπαιδινός Άγιος Ιγνάτιος Μαριουπόλεως (+1786)

Γεννήθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα στο νησί Θέρμη. Μάλλον πρόκειται για το νησί των Κυκλάδων Κύθνο, πού ονομαζόταν και Θερμιά, λόγω των εκεί θερμών ιαματικών πηγών. Ήταν γόνος της γνωστής και ευσεβούς οικο­γενείας Γεζεδινού.

Νέος μετέβη στο Άγιον Όρος. Στη μονή Βατοπαιδίου μόναζε ένας κοντινός συγγενής του. Αγαπώντας ολόκαρδα τη μοναχική πολιτεία, εγκατέλειψε κάθε κοσμική ματαιότητα και εκάρη μοναχός με το όνομα Ιγνάτιος. Αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας.

Για την αρετή του κλήθηκε να ποιμάνει ένα απομακρυσμένο ποίμνιο, πού βρισκόταν κάτω από σκληρό ταταρικό ζυγό. Το 1769 χειροτονήθηκε επίσκοπος Γκοτφέϊ και Κεφάϊ της Κριμαίας. Χαρακτηρίζεται ως καλοκάγαθος και ακαταπόνητος ιεράρχης, πού κατέκτησε την αγάπη και τον σεβασμό του ταλαιπωρημένου ποιμνίου του. Ό Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως του έδωσε για την καλή διακονία του, τον τίτλο του αρχιε­πισκόπου και τον έκανε μέλος της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Οι σύγχρονοι του τον χαρακτηρίζουν ως άνδρα, τίμιο, ευσεβή, ηθικό, ταπεινό, αγνό, άγρυπνο.

Ο βατοπαιδινός Όσιος Νεόφυτος ο Προσμονάριος (14ος αι.)

Με την εικόνα της Παραμυθίας συνδέεται και ο βίος του οσίου Νεοφύτου, πού διετέλεσε προσμονάριος, φύλακας δηλαδή και διακονητής του παρεκκλησίου της Θεοτόκου. Όταν κάποτε ο όσιος βρισκόταν σε μετόχι της μονής στην Εύβοια και ασθένησε βαρειά, παρεκάλεσε την Παναγία να τον αξιώσει να πεθάνει στη μονή της μετανοίας του. Τότε άκουσε τη φωνή της Παναγίας να του λέει: «Νεόφυτε, πήγαινε στη μονή και μετά ένα έτος να ετοιμασθείς για την έξοδό σου από τη ζωή»

Άγιος Γεράσιμος ο Παλλαδάς (1633-1714) – Βατοπαιδινός

 

Γεννήθηκε στο χωριό Σκιλλούς της Πεδιάδος Κρήτης από ευγενείς και ευσεβείς γονείς. Ο πατέρας του Θεό­δωρος υπήρξε πρωτοπαπάς και ιεροκήρυκας στον Χάν­δακα και είναι γνωστή μία ομιλία του πού εξεφώνησε στη μνήμη των αγίων δέκα μαρτύρων των εν Κρήτη το 1633. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα από τον πατέρα του. Κατόπιν μετέβη για σπουδές στην Κέρκυρα και την Βενετία. Γνώριζε ελληνικά, λατινικά και εβραϊκά· «φιλότιμος γαρ ων και δεξιάς φύσεως δια το μνημονικόν, εν λόγοις μέγας εγένετο τη μαθήσει πάντας τους κατ’ εκείνου καιρού υπερβαίνων».

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δεν κατάφερε να μεταβεί στην Κρήτη λόγω της αλώσεως της από τους Τούρκους. Έτσι δίδασκε και κήρυττε στην Πελοπόννησο, τα Ιωάννινα, την Άρτα και την Παραμυθία. Άγνωστο πότε, εξελέγη μητροπολίτης Καστορίας, στην οποία χρημάτισε διδάσκαλος, παρέχοντας δείγματα της σοφίας και της αγιότητός του. Τον Μάϊο του 1686 του δόθηκε επιτροπικώς η μητρόπολη Αδριανουπόλεως. Ο Καισάριος Δαπόντες γράφει ότι ο Μαυροκορδάτος «έκαμεν Αδριανουπόλεως τον από Καστορίας σοφώτατον Γεράσιμον».

Άγιος Σάββας ο Α’, αρχιεπίσκοπος των Σέρβων, ο Βατοπαιδινός (1176-1236)

Υϊός του Στέφανου Νεμάνια, μεγάλου ζουπάνου των Σέρβων, ο κατά κόσμον Ράτσκο. Γεννήθηκε γύρω στα 1176. Από νέος ποθούσε τη μοναχική ζωή και, όταν του δόθηκε η ευκαιρία, αναχώρησε για το Άγιον Όρος, το 1193, όπου με σπάνιο ζήλο επιδόθηκε στους ασκητικούς αγώνες, στις μονές του Ρώσικου και του Βατοπεδίου. Στη δεύτερη αναδείχθηκε και νέος κτήτορας. Εκεί τον ακολούθησε και ο πατέρας του με το μοναχικό όνομα Συμεών και ίδρυσαν τη μονή του Χιλανδαρίου (1198). Μετά την κοίμηση του πατέρα του δόθηκε περισσότερο στην εργασία των αρετών κι έγινε έτσι ο διακριτικός και φωτισμένος σύμβουλος όλου του Αγίου Όρους.

Όσιος Άνθιμος ο διά Χριστόν σαλός (+1867) – 9 Δεκεμβρίου

Γεννήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας και τα πρώτα του χρόνια τα έζησε με πολλή ευλάβεια και προσήλωση στις Ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας. Νέος νυμφεύθηκε και κατόπιν χειροτονήθηκε Ιερεύς. Μετά τον θάνατο της συζύγου του ήλθε στο Άγιον Όρος, περί το 1830, κι έγινε μοναχός στη μονή Σίμωνος Πέτρας.

Το 1841 επέλεξε ένα δύσκολο δρόμο αγιότητος, την διά Χριστόν σαλότητα, και αναχώρησε για τις αθωνικές ερημιές. Συχνά πήγαινε στη μονή του Αγίου Παντελεήμονος και του άρεσε ν΄ ακούει την ακολουθία από τον νάρθηκα προσποιούμενος, για να ταπεινώνεται, τον σαλό.

Ο όσιος Γεννάδιος ο Βατοπαιδινός – 17 Νοεμβρίου

Ο όσιος Γεννάδιος ο Βατοπαιδινός ήταν δοχειάρης δηλαδή υπεύθυνος για τα αποθέματα του λαδιού στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Κάποια χρονιά υπήρξε έλλειψη λαδιού. Ο όσιος Γεννάδιος λοιπόν προτίμησε να φυλάξει το λιγοστό λάδι που απέμεινε για τα καντήλια της Εκκλησίας και έτσι σιγά σιγά έκοβε το λάδι από την τράπεζα, με αποτέλεσμα να μην δίνει λάδι στους μοναχούς της Μονής και να το κρατά αυτό το λιγοστό για την Εκκλησία.

Ο Ηγούμενος όμως της Μονής, έχοντας βεβαία ελπίδα στην Θεοτόκο, όπου και στην οποία είναι αφιερωμένη η Μονή Βατοπαιδίου, διέταξε τον όσιο Γεννάδιο να δίνει ελεύθερα λάδι στους αδελφούς της Μονής και έτσι έγινε. Κάποια μέρα λοιπόν πηγαίνοντας ο όσιος να φέρει λάδι, νομίζοντας βέβαια ότι δεν θα βρει καθόλου, με μεγάλη έκπληξη και θαυμασμό, βρήκε τα πιθάρια γεμάτα λάδι και τα οποία μάλιστα είχαν ξεχειλίσει, ώστε το λάδι έρεε άφθονο και μάλιστα σε σημείο που είχε φτάσει έξω από την πόρτα της αποθήκης.

Άγιος Γρηγόριος αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς (1296-1359) (α΄ μέρος)

Μέγας πατήρ της Εκκλησίας και οικουμενικός διδάσκαλος. Η διδασκαλία του για τη θέωση του ανθρώπου και τη μετοχή του στις άκτιστες ενέργειες του Θεού, εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής, σε πλήρη αντίθεση με την εκκοσμικευμένη θεολογία της εποχής του, πού διαμορφώθηκε με την επίδραση του σχολαστικιστικού ανθρωποκεντρισμού του ρωμαιοκαθολικισμού.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αποτελεί σπάνια περίπτωση στη ζωή της Εκκλησίας. Πρόκειται για θεολόγο θεόπτη, πού εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής με μοναδικό συνθετικό τρόπο. Εχει ως θεμέλιο της πνευματικής του καταρτίσεως τη βίωση της θείας χάριτος και, τη θέωση μέσα στο φως των ακτίστων ενεργειών του Θεού. Προικισμένος με οξύ νου μπόρεσε να κινηθεί άνετα στον χώρο της θεολογίας και να εκφράσει ακραιφνή τριαδολογία με τα σημαντικά έργα του.

Γεννήθηκε το 1296 στην Κωνσταντινούπολη από επιφανείς γονείς. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Παλαμάς προερχόμενος από τη βαθύτερη Μικρά Ασία ήταν συγκλητικός και μέλος της αυτοκρατορικής αυλής του Ανδρονίκου Β’. Ο αυτοκράτορας τον εκτιμούσε ιδιαίτερα και γι΄ αυτό του ανέθεσε την ανατροφή του Ανδρονίκου Γ΄, εγγονού και διαδόχου του. Φαίνεται όμως ότι δεν τον απορροφούσαν τόσο τα πολιτικά έργα όσο τα πνευμα­τικά, αφού κάποτε σε συνεδρίαση της συγκλήτου, θέ­λοντας ο αυτοκράτορας να του ζητήσει τη γνώμη του τον βρήκε αφοσιωμένο στην προσευχή και δεν τον διέκοψε, πιστεύοντας ότι βοηθεί περισσότερο με την προσευχή του παρά με τις σκέψεις του. Ο πατέρας του, αφού πρόλαβε να φορέσει το ράσο του μοναχού και να λάβει το όνομα Κωνστάντιος, εκοιμήθη σχετικά νέος, όταν ο Γρηγόριος ήταν επτά ετών. Την προστασία του ανέλαβε ο αυτοκράτορας.

Η μητέρα του Καλή και οι αδελφές του Επίχαρις και Θεοδότη κατέληξαν μοναχές, όπως και οι αδελφοί του Μακάριος και Θεοδόσιος, πού τον ακολούθησαν στον μοναχικό βίο.

Όσιος Νείλος ο Μυροβλύτης (1601-1651)

Ο Όσιος Νείλος ο Μυροβλύτης. Τοιχογραφία (1806) λιτής Κυριακού Ιεράς Σκήτεως Αγίου Δημητρίου (Βατοπαιδίου).

Γεννήθηκε στην κωμόπολη Άγιος Πέτρος Κυνουρίας της Πελοποννήσου από ευσεβείς γονείς περί το 1601. Τα πρώτα γράμματα έμαθε από τον θείο του, ιερομόναχο Μακάριο, μαζί με τον όποιο ήλθε και μόνασε στην πλησιόχωρη της πατρίδος του μονή Παναγίας της Μαλεβής. Εκεί χειροτονήθηκε και Ιερεύς. Ο πόθος όμως θειότερης και ασκητικότερης ζωής τον έφερε στο περιλάλητο Άγιον Όρος.

Κατοίκησε κοντά στο σπήλαιο του άγιου Πέτρου του Αθωνίτου και με κόπους πολλούς έκτισε κελλί με ναό προς τιμή της Υπαπαντής, τον όποιο κόσμησε με εικόνες, πού ο ίδιος αγιογράφησε, γιατί ήταν καλός αγιογράφος. Ο θείος Νείλος, «καταφλεγόμενος από τον πόθον της ησυχίας, εζήτει τόπον ερημικώτερον και εύρων σπήλαιον κατάκρημνον και από τα δύο μέρη, φοβερόν εις την θέαν διά το κρημνώδες, κατέβαλε μεγάλας προσπάθειας και κατήλθεν εις αυτό». Εκεί βίωσε μυστικά υπερουράνιες καταστάσεις.

Όσιος Δαβίδ ο Γέρων, ο εν Εύβοια (16ος αι.)

Καταγόταν από το χωριό Γαρδινίτσα Λοκρίδος και ήταν υϊός ιερέως. Τρίχρονος ακόμη της του Τιμίου Προδρόμου «επισκοπής και εμφανείας έτυχε, παραδόξως αυτώ οφθέντι και οδηγήσαντι τούτον εν τω ιδίω ιερώ σήκω». Από τότε «ανήγετο εν φόβω Κυρίου, ταίς θείαις μελέταις τρεφόμενος». Μόλις δεκαπέντε ετών φορά το μοναχικό σχήμα, από τον μετέπειτα μητροπολίτη Ναυπάκτου Ακάκιο.

Κατόπιν ήλθε «εις τον λιμένα της αρετής», το Άγιον Όρος, στη μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου «πάν είδος ταμιευσάμενος ενάρετου επιδόσεως», επέστρεψε στη μονή πού ρασοφόρεσε. Συνέχισε τον αγώνα του «αδιακρίτω υπακοή και πλούτω βαθείας φρονήσεως, ή παιδιόθεν συνήκμασεν, εξού και το επώνυμον του Γέροντος είληφε».

Ο Άγιος Γερμανός ο Μαρούλης (1252 – 1336) [εορτάζεται 11 Οκτωβρίου]

Κατά τον όντως φιλόθεο και φιλάγιο βιογράφο άγιο Φιλόθεο τον Κόκκινο, του αγίου Γερμανού πατρίδα ήταν «η περιφανής Μακεδόνων μητρόπολις, το φίλον όντως εμοί και ήδιστον έδαφος, η θαυμαστή και μεγάλη Θεσσαλονίκη» Ήταν συμπατριώτες και φίλοι οι δύο άγιοι. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1252 από φιλάνθρωπους, ευκατάστατους, ευσεβείς και πολύτεκνους γονείς. Ήταν ο τρίτος από τα οκτώ τέκνα των γονέων του. Τον κατά κόσμον Γεώργιο από μικρό τον διέκρινε «ευταξία τις και σύννοια θαυμαστή και απλότης, εύκαιρος τε σιωπή στόματος μετ’ ηρεμίας ψυχής και ήθους υποβεβηκότος τε και μετρίου, και το παν, ως ειπείν, ειρήνης και σωφροσύνης και πραότητος άγαλμα». Από μικρός αγάπησε υπέρμετρα την ησυχία, την προσευχή, την άσκηση, τη νηστεία, την αγρυπνία, την κατάνυξη, τη φιλαδελφία και φιλοπτωχία. Ο ένθεος και ενάρετος βίος του διακρινόταν με την απαθή στάση του και τη με πραότητα, υπομονή του στη σκληρή και άπρεπη στάση των ζωηρών συμμαθητών του απέναντι του στο σχολείο. Στους ταλαιπωρημένους εργάτες των κτημάτων τους συμπεριφερόταν με ιδιαίτερη στοργή.

Ο βατοπαιδινός Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος (1300 – 11 Οκτωβρίου 1379)

Πρόκειται για εναν από τους επιφανέστερους και πολυγραφότερους αρχιερείς της Εκκλησίας μας κι εναν από τους μεγαλύτερους οικουμενικούς πατριάρχες.

Ο κατα κόσμον Φωκάς γεννήθηκε περι το 1300 στη Θεσσαλονίκη από μητέρα εβραϊκής καταγωγής. Έλαβε εξαιρετική μόρφωση παρα του Θωμά Μαγίστρου, του όποίου ύπηρξε και υπηρέτης. Νωρις ασπάσθηκε τον μοναχισμό και μετέβη στο όρος Σινά. Άπό εκεί ήλθε στον «ιερόν Άθωνα, τόν χρυσούν όντως και φίλτατον, και πρόξενον των καλών εις όλους τους εις αυτόν οικήσαντας και οίκούντας» κατα τον βιογράφο του.

Όσιος Ευδόκιμος ο Νεοφανής και Θαυματουργός (*1840)

Υπήρξε ανώνυμος αδελφός της μονής Βατοπαιδίου. Τα ιερά λείψανά του βρέθηκαν κατά μία επισκευή του παλαιού κοιμητηρίου, εκπέμποντας άρρητη ευωδία. Το σκήνωμα του οσίου βρέθηκε σε στάση προσευχής, με σταυρωμένα τα χέρια. Είχε στο στήθος μία εικόνα της Παναγίας, που δείχνει ότι αυτόβουλα είχε φθάσει εκεί, προβλέποντας το τέλος του και μη θέλοντας από   ταπείνωση να τιμάται. Δίκαια και έξυπνα οι θαυμάζοντες συμμοναστές του τον ονόμασαν Ευδόκιμο, γιατί έζησε ευδοκίμως και ευδόκησε ο Θεός να βρεθούν τα τίμια λείψανά του, τα οποία έκαναν θαύματα και μεταφέρθηκαν στο Καθολικό της μονής στις 5 Οκτωβρίου 1840.

Όσιος Κοσμάς ο Ζωγραφίτης (+1422/3)

Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Βουλγαρίας και έμαθε τα ελληνικά και βουλγαρικά γράμματα. Όταν οι γονείς του θέλησαν να τον νυμφεύσουν, αναχώρησε κρυφά και ήλθε στο περιλάλητο Άγιον Όρος. Έφθασε στη μονή του Ζωγράφου και μετά από λίγο καιρό φόρεσε το μοναχικό ένδυμα και ανέλαβε το διακόνημα του εκκλησιαστικού. Σε μία πανήγυρη της μονής Βατοπαιδίου είδε έκθαμβος τη Θεοτόκο να υπηρετεί τους εκεί μοναχούς.

Για την αρετή του, ο ηγούμενός του τον προόρισε για ιερέα και, μετά από προσευχή, του υπέδειξε η Θεοτόκος πως μπορεί να εξέλθει στην έρημο. Εκεί εξομολογούσε τους προσερχόμενους και αξιώθηκε προορατικού χαρίσματος, θαυματουργίας, θείων οραμάτων και προγνώσεως του τέλους του. Κατά τη νεκρώσιμο ακολουθία του «έδειξεν ο Θεός μέγα θαύμα· εμαζώχθησαν όλα τα θηρία από την έρημον και έστεκαν ολόγυρα. Και αφότου τον έθαψαν, εφώναξε καθένα κατά την φωνήν του, και τον ηυφήμησαν. Και τότε πάλιν υπήγαν εις την έρημον».

Ο αναχωρητής όσιος είναι ο μεγαλύτερος Ζωγραφίτης ασκητής. Το φοβερό κελλί, στο πλησίον της μονής του σπήλαιο, που σώζεται μέχρι σήμερα, έγινε ο τόπος πάλης με τους δαίμονες. Εκεί ετάφη και από εκεί αναχώρησε για τη χαρά του Κυρίου του. Σαράντα ημέρες μετά την ταφή αναζήτησαν το λείψανο του και δεν το βρήκαν.

Η μνήμη του τιμάται στις 22 Σεπτεμβρίου, που είναι και ημερομηνία της εκδημίας του.

Πηγή: Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου, Οι Άγιοι του Αγίου Όρους, έκδόσεις Μυγδονία, Θεσσαλονίκη, 2007

Οσιομάρτυς Μακάριος

ο μαθητής του Αγίου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (+1507)

Ο άγιος Νήφων Οικουμενικός Πατριάρχης, και οι μαθητές του Ιωάσαφ και Μακάριος. Φορητή εικόνα 19ος αιώνας.

Δεν είναι γνωστός ο τόπος καταγωγής και ποιοί ήταν οι γονείς του. Υπήρξε μαθητής του αγίου Νήφωνος (+1508) Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, του οποίου τον βίο μιμήθηκε. «Φθάσας δε εις το άκρον και τέλειον της θείας αγάπης εφλέγετο καθ’ εκάστην η καρδία του και επόθει να αξιωθή να τελειώση την ζωήν του με μαρτυρικόν θάνατον». Φανέρωσε τον ένθεο πόθο του στον άγιο διδάσκαλό του, που βρισκόταν τότε πάλι στην ιερά μονή Βατοπαιδίου, και αφού γνώρισε ότι η επιθυμία του είναι πράγματι κατά θεία βούληση, τον νουθέτησε κα¬τάλληλα, του ευχήθηκε, τον ευλόγησε, τον κατεφίλησε και τον κατευόδωσε προς την οδό του μαρτυρίου και του είπε: «Άπελθε, τέκνον, εις την οδόν του μαρτυρίου, ότι κατά την προθυμίαν σου, θέλεις αξιωθή να λάβης τον στέφανον της αθλήσεως και να αγάλλεσαι αιωνίως μετά των μαρτύρων και των οσίων».

Ο άγιος ιερομάρτυς Αγάπιος ο εκ Γαλατίστης (1710-1752) – 18 Αυγούστου

Γεννήθηκε στην κωμόπολη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής περί το 1710. Η Γαλάτιστα την εποχή εκείνη ήταν έδρα επισκοπής. Στην πατρίδα του έλαβε την εγκύκλια μόρφωση. Την περίοδο αυτή στη Γαλάτιστα, όπως και σε άλλα μέρη της Χαλκιδικής, «έχουσι σχολεία αρκετά καλά κατηρτισμένα και προσωπικόν διδασκάλων εις την διδασκαλίαν αυτών». Αξίζει να αναφερθεί πώς άπό την Γαλάτιστα την δια εποχή ήταν οι σπουδαίοι συγγενείς αγιογράφοι λεγόμενοι Γαλατσάνοι, οι οποίοι αγιογράφησαν πολλές εικόνες και τοιχογραφίες στό Άγιον Όρος, και πολλά έργα τους σώζονται στη μονή Βατοπαιδίου.

Ο βατοπαιδινός άγιος Ιωσήφ ο Νέος, Μητροπολίτης Τιμισοάρας (1568-1656) – 17 Αυγούστου

Γεννήθηκε στη Ραγούζα της Δαλματίας, σημερινό Ντουμπρόβνικ της Κροατίας, το 1568 από εύπορους γονείς. Ο πατέρας του Ιωάννης ήταν Βενετός καραβοκύρης, και όταν ο άγιος ήταν 12 ετών πνίγηκε σε ναυάγιο. Η μητέρα του Αικατερίνη καταγόταν από τη Λήμνο και διακρινόταν για την ευλάβεια της. Στο βάπτισμα έλαβε το όνομα Ιάκωβος. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του τον πήγε στην Αχρίδα, όπου ήταν ο αδελφός της, ένας πλούσιος έμπορος. Έλαβε καλή μόρφωση και παρέμεινε επί πενταετία πλησίον ενός ιερομονάχου εξαδέλφου της μητέρας του, πού μόναζε στη μονή της Θεοτόκου Αχρίδος, όπου συνέχισε τις σπουδές του.

Το 1588 ήλθε στο Αγιον «Ορος και εγκαταβίωσε στη μονή Παντοκράτορος, όπου εκάρη μοναχός και ονομάσθηκε Ιωσήφ κατά το μέγα σχήμα. Μετά διετία χειροτονήθηκε ιερεύς. Ασκήθηκε επιμελημένα στην υπακοή, την προσευχή και τη μελέτη. Είχε για διακόνημα το εργόχειρο της καλλιγραφίας, στο όποιο εξελίχθηκε άριστα. Μόνασε κατόπιν στις μονές Μεγίστης Λαύρας, Χιλανδαρίου, Ξηροποτάμου και Βατοπαιδίου, όπου έμεινε αρκετά, και μάλιστα κατά τη βιογραφία του τέλεσε εκεί τα πρώτα του θαύματα, θεραπεύοντας πολλούς μοναχούς από διάφορες ασθένειες με τη θερμή προσευχή του και βάζοντας το δεξί του χέρι στο μέτωπό τους.

Άγιος Νήφων ο Β΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (+1508) Μέρος 2ο

Ο άγιος Νήφων Κωνσταντινουπόλεως. Τοιχογραφία σε παρεκκλήσιο της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.

Στό Άγιον Όρος πήγε πρώτα στη μονή Βατοπαιδίου, όπου «τον εδέχθησαν μετά πάσης ευλαβείας και χαράς οι εκείσε πατέρες, δοξάζοντας τον Θεόν όστις τους ηξίωσε να απολαύσουν τοιούτον φωστήρα και διδάσκαλον. Ακούοντες δεν τον ερχομόν του οι ασκηταί τού Όρους έτρεχον καθ΄εκάστην πρός αυτόν διά να λαμβάνουν την ευλογίαν του, και να ακούουν τας ψυχωφελείς διδασκαλίας του. Εν όσω δε ήτο εν τή Μονή τού Βατοπαιδίου, εκοιμήθησαν εκείνοι οι δύο μαθηταί, τους οποίους είχεν αφήσει εκεί το πρότερον, και ενεταφίασεν αυτούς, μόνος του».

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, ο Βατοπαιδινός, ο εξ Άρτης

Ο κατά κόσμον Μιχαήλ Τριβώλης, υιός των επιφανών, πλουσίων και ευσεβών γονέων Μανουήλ και Ειρήνης, κατήγετο από την Λακεδαίμονα της Πελοποννήσου, αλλά γεννήθηκε στην Άρτα της Ηπείρου το 1470. Έλαβε καλή μόρφωση, στην αρχή από τον πατέρα του και στην συνέχεια από τον ιερέα Ιωάννη Μόσχο. Έφηβος φοίτησε στο περίφημο ελληνικό σχολείο της Άρτας.